Zum Inhalt springen Zur Hauptnavigation springen Zur Fußzeile springen
  • Registrieren
  • Einloggen
  • Language
    • Deutsch
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Home
  • Aktuelle Ausgabe
  • Archiv
  • Über uns
    • Über die Zeitschrift
    • Beitragseinreichung
    • Redaktion
    • Schutz personenbezogener Daten
    • Kontakt
  • Registrieren
  • Einloggen
  • Language:
  • Deutsch
  • English
  • Język Polski

Studia z Historii Filozofii

Gottfrieda Wilhelma Leibniza Uwagi krytyczne o Spinozie. Kwestia „duszy”
  • Home
  • /
  • Gottfrieda Wilhelma Leibniza Uwagi krytyczne o Spinozie. Kwestia „duszy”
  1. Home /
  2. Archiv /
  3. Bd. 10 Nr. 1 (2019): Filozofia XVII wieku – jej źródła i kontynuacje /
  4. ARTYKUŁY

Gottfrieda Wilhelma Leibniza Uwagi krytyczne o Spinozie. Kwestia „duszy”

Autor/innen

  • Jolanta Żelazna Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu http://orcid.org/0000-0003-0588-4848

DOI:

https://doi.org/10.12775/szhf.2019.012

Schlagworte

Leibniz, Animadversiones, Spinoza, Wachter, Elucidarius, spiritual automaton

Abstract

W 1854 r. A. Foucher de Careil wydał w Paryżu książeczkę, zatytułowaną Réfutation inédite de Spinoza par Leibniz. Zawiera ona łaciński oryginał i francuski przekład notatek, które Leibniz sporządził czytając książkę Johanna Georga Wachtera Elucidarius Cabalisticus sive Reconditae Hebraeorum Philosophiae Brevis & Succincta Recensio (Romae 1706). Hrabia Foucher de Careil odnalazł te notatki w Bibliotece Hannowerskiej (Animadversionen ad Joh. Georg Wachteri librum de recondita Hebraeorum philosophia), a przekład poprzedził obszernym wstępem. Animadversionen zawierają najobszerniejsze ze znanych dziś uwagi Leibniza o poglądach Spinozy na temat duszy, Boga i stworzeń oraz wolności i konieczności. Ich tematyka podyktowana była treścią książki Wachtera. Opinia Leibniza o filozofii Spinozy ma w nich inny wydźwięk niż we wcześniejszych jego pismach. Animadversionen w ciekawy sposób oświetlają kwestię substancji prostej, przedstawioną w Monadologii (1714), pokazują też, że Leibniz nie uchwycił sensu Spinozjańskiej koncepcji umysłu ludzkiego.

Literaturhinweise

Cassirer Ernst. 1907. Das Erkenntnisproblem in der Philosophie und Wissenschaft der neueren Zeit, Bd. 2. Berlin: Verlag von Bruno Cassirer.

Coudert, Allison P. 1995. Leibniz and the Kabbalah, Dordrecht: Springer Science+Business Media.

Descartes René. 2001. Medytacje o pierwszej filozofii, przeł. Maria i Kazimierz Ajdukiewiczowie, Stefan Swieżawski, Izydora Dąmbska, Kęty: Antyk.

Descartes René. 1958. Namiętności duszy, przeł. Ludwik Chmaj, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Descartes René. 2001. Zasady Filozofii, przeł. Izydora Dąmbska, Kęty: Antyk.

Descartes René. 1701. „Regulae ad Directionem Ingenii, ut et inquisitio veritatis per lumen natural”. W: Opuscula posthuma, physica et mathematica, Amstelodami: Ex Typographia P. & J. Blaev, Prostant apud Jannsonio – Waesbergios, Boom, & Goethals.

Foucher Louis-Alexander. 1854. Réfutation inédite de Spinoza par Leibniz. Précédée d’un memoire. Paris.

Gebhardt Carl. 1927. „Spinoza, Judentum und Barock”. W: Spinoza. Vier Reden, Heidelberg: Carl Winter Verlag.

Helmont van Franciscus Mercurius. 1667. Alphabeti vere Naturalis Hebraici brevissima Delineatio. Sulzbaci: Typis Abrahami Lichtenthaleri.

Hess Leopold. 2011. „Leibniz i Spinoza – historia relacji”. W: Leibniz Gottfried Wilhelm. Uwagi krytyczne o Spinozie, tłumaczenie i komentarz Leopold Hess, Kraków: Księgarnia Akademicka. Ośrodek Myśli Politycznej.

Leibniz Gottfried Wilhelm. 1991. Monadologia, przekład i wstęp Henryk Elzenberg, Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.

Leibniz Gottfried Wilhelm. 2011. „Leibnitii animadversiones ex autographo bibliothecae regiae hanoveranae”. W: Uwagi krytyczne o Spinozie, tłumaczenie i komentarz Leopold Hess, Kraków: Księgarnia Akademicka. Ośrodek Myśli Politycznej.

Leibniz Gottfried Wilhelm. 1989. Philosophical Essays, ed. and transl. by Robert Ariew and Daniel Garber, Indianapolis & Cambridge: Hackett Publishing Company.

Leibniz Gottfried Wilhelm. 2011. Uwagi krytyczne o Spinozie, tłumaczenie i komentarz Leopold Hess, Kraków: Księgarnia Akademicka Ośrodek Myśli Politycznej.

Leibniz Gottfried Wilhelm. 1969. Wyznanie wiary filozofa. Rozprawa metafizyczna. Monadologia. Zasady natury i łaski oraz inne pisma metafizyczne, przeł. Stanisław Cichowicz, Juliusz Domański, Henryk Krzeczkowski, Henryk Moese, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Look Brandon C. „Gottfried Wilhelm Leibniz”. W: The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2017 Edition), Zalta, Edward N. (ed.) https://plato.stanford.edu/archives/sum2017/entries/leibniz/ (dostęp: 6.02.2019)

Majmonides. 2008. Przewodnik błądzących, przeł. Urszula Krawczyk, Henryk Halkowski, Kraków: Stowarzyszenie PARDES.

Mendheim Max. „Wachter, Johann Georg”. W: Allgemeine Deutsche Biographie 40 (1896), 426-427 [Online-Version]; https://www.deutsche-biographie.de/pnd104366273.html#adbcontent (dostęp: 6.02.2019)

Parens Joshua. 2012. Maimonides & Spinoza. Their Conflicting Views of Human Nature, Chicago–London: The University of Chicago Press.

Spinoza Benedykt. 1954. Etyka w porządku geometrycznym dowiedziona, przekład Ignacego Myślickiego, na nowo opracował i wstępem opatrzył Leszek Kołakowski, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Spinoza. 1925. Opera, hrsg. v. C. Gebhardt, im Auftrag der Heidelberger Akademie der Wissenschaften, Heidelberg: Carl Winters Universitætsbuchhandlung.

Spinoza Benedykt. 1914. „Traktat o poprawie rozumu”. W: Benedykt de Spinoza. Dzieła, przełożył dr Ignacy Halpern, t. I, Warszawa: Skład Główny w Księgarni Gebethnera i Wolffa.

Spinoza Benedykt. 2000. „Traktat Teologiczno-polityczny”. W: Traktaty, przeł. Ignacy Halpern-Myślicki, 73-330. Kęty: Antyk.

Wachter Johann Georg. 1699. Der Spinozismus im Jüdenthumb, oder die von dem heutigen Jüdenthumb und dessen Geheimen Kabbala Vergötterte Welt, an Mose Germano sonsten Johann Spaeth, von Augsburg gebürtig, befunden und widerleget von J. G. Wachteri, Amstelodame.

Wachter Johann Georg. 1706. Elucidarius Cabalisticus sive Reconditae Hebraeorum Philosophiae Brevis & Succincta Recensio, Romae.

Studia z Historii Filozofii

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Veröffentlicht

2019-03-21

Zitationsvorschlag

1.
ŻELAZNA, Jolanta. Gottfrieda Wilhelma Leibniza Uwagi krytyczne o Spinozie. Kwestia „duszy”. Studia z Historii Filozofii. Online. 21 März 2019. Vol. 10, no. 1, pp. 213-232. [Accessed 8 Juli 2025]. DOI 10.12775/szhf.2019.012.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Bibliografische Angaben herunterladen
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Ausgabe

Bd. 10 Nr. 1 (2019): Filozofia XVII wieku – jej źródła i kontynuacje

Rubrik

ARTYKUŁY

Stats

Number of views and downloads: 1071
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Autor/innenverzeichnis durchblättern
  • Issue archive

User

User

Aktuelle Ausgabe

  • Atom-Logo
  • RSS2-Logo
  • RSS1-Logo

Informationen

  • Für Leser/innen
  • Für Autor/innen
  • Für Bibliothekar/innen

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Sprache

  • Deutsch
  • English
  • Język Polski

Tags

Search using one of provided tags:

Leibniz, Animadversiones, Spinoza, Wachter, Elucidarius, spiritual automaton
Aufwärts

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop