Sztuka introligatorska Wiener Werkstätte jako urzeczywistnienie idei ruchu Arts and Crafts w europejskiej kulturze książki XX w. (na przykładzie kolekcji książkowej Maxa Morgensterna)

Agnieszka Łakomy-Chłosta

DOI: http://dx.doi.org/10.12775/TSB.2020.010

Abstrakt


Na gruncie kultury europejskiej jednym z najbardziej znanych przykładów realizacji założeń powstałego w XIX w. ruchu artystycznego Arts and Crafts są Warsztaty Wiedeńskie. Podejmowane przez związanych z Warsztatami artystów działania znacząco wpisały się w rozwój sztuki książki, a szczególnie zdobnictwa opraw. Przy ich tworzeniu powrócono do sposobów manualnych, wykorzystując zaangażowanie najlepszych rzemieślników – introligatorów czy złotników.  Ze względu na znaczący wpływ działań Warsztatów na kulturę książki w Europie i cenioną do dziś wartość artystyczną opraw ich projektu, w artykule omówiono to zagadnienie na podstawie kolekcji Maxa Morgensterna. Zarysowano historię Warsztatów Wiedeńskich, ze szczególnym uwzględnieniem pracowni introligatorskiej oraz przedstawiono życiorys M. Morgensterna, jednego z najlepszych klientów Warsztatów. Główną częścią artykułu jest jednak omówienie rozwiązań artystycznych wykorzystywanych w projektach opraw i pokazanie ich zastosowania na przykładzie omawianej kolekcji. Poruszone zostaną także zagadnienia autorstwa oraz specyfiki materiałów, po które sięgali artyści i rzemieślnicy Warsztatów Wiedeńskich.

Słowa kluczowe


Arts and Craft; kultura książki; Max Morgenstern; sztuka introligatorska; Wiener Werktätte

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Wiener Werkstätte Bindings for Max Morgenstern – On Show in Vienna, until October 2015. W. ILAB.org [online] [dostęp 3 kwietnia 2020]. Dostępny w World Wide Web: https://ilab.org/articles/23-wiener-werkstatte-bindings-max-morgenstern-show-vienna-until-october-2015.

Adele Bloch-Bauer I. W: Wikipedia.pl [online] [dostęp 30 marca 2020]. Dostępny w World Wide Web: https://pl.wikipedia.org/wiki/Adele_Bloch-Bauer_I.

Arts and Crafts. W: Encylopedia architektury [online] [dostęp 12 luty 2020]. Dostępny w World Wide Web: https://archirama.muratorplus.pl/encyklopedia-architektury/arts-and-crafts,62_485.html.

Biografie Koloman Moser. W: Wien [online] [dostęp 25 kwietnia 2019]. Dostępny w World Wide Web: https://www.wien.info/de/sightseeing/wien-2018/wien-2018-biografie-moser.

Biographie - Wiener Werkstätte. W: Voglhofer [online] [dostęp 25 kwietnia 2019]. Dostępny w World Wide Web: http://www.voglhofer.at/rtc-voglhofer/394.html.

Brandstätter Christian, Design der Wiener Werkstätte 1903-1932. Wien 2003.

Bucheinbände der Wiener Werkstätte. „Kunsthandwerk” [online] 20017, nr 1 [dostęp 30 marca 2020]. Dostępny w World Wide Web: https://issuu.com/humanbrand1/docs/fertige_ausgabe_01_2017_mit_cover.

Fritz Waerndorfer. W: Austria-Forum [online] [dostęp 12 luty 2020]. Dostępny w World Wide Web: https://austria-forum.org/af/AustriaWiki/Fritz_Waerndorfer.

Hoffmann Josef. W: Austria-Forum [online] [dostęp 12 luty 2020]. Dostępny w World Wide Web: https://austria-forum.org/af/Biographien/Hoffmann%2C_Josef.

Holzer Konrad, Bucheinbände der Wiener Werkstätte. W: Austrian Posters. Beiträge zur Geschichte der visuellen Kommunikation [online] [dostęp 30 marca 2020]. Dostępny w World Wide Web: https://www.austrianposters.at/2017/03/11/bucheinbaende-der-wiener-werkstaette/.

Irene Schaschl-Schuster. W: Wikipedia.de [online] [dostęp 3 kwietnia 2020]. Dostępny w World Wide Web: https://de.wikipedia.org/wiki/Irene_Schaschl-Schuster.

Keil Stefan, Neustiftgasse 32-34, 1070 Wien Neubau. W: Jugendstilwien. Die schönsten Jugendstil Häuser von Wien [online] [dostęp 12 luty 2020]. Dostępny w World Wide Web: http://jugendstilwien.at/ort/neustiftgasse-32-34-1070-wien-neubau/.

Margareta Berger-Hamerschlag. Biography [online] [dostęp 3 kwietnia 2020]. Dostępny w World Wide Web: http://www.viennaartist.com/biography.html.

Margarete Hamerschlag. W: Wikipedia.en [online] [dostęp 3 kwietnia 2020]. Dostępny w World Wide Web: https://en.wikipedia.org/wiki/Margarete_Hamerschlag.

Mathilde Flögl. W: Cooper Hewitt [online] [dostęp 3 kwietnia 2020]. Dostępny w World Wide Web: https://collection.cooperhewitt.org/people/18050231/bio.

Mathilde Flögl. W: Wikipedia.en [online] [dostęp 3 kwietnia 2020]. Dostępny w World Wide Web: https://en.wikipedia.org/wiki/Mathilde_Fl%C3%B6gl.

Neiß Herta, Wiener Werkstätte. Zwischen Mythos und wirtschaftlicher Realität. Köln; Weimar, cop. 2004.

Niederacher Sonja, Dossier Max Morgenstern und Hertha Morgenstern. Prowienienzforschung bm: ukk –LMP. 2009. [online] [dostęp 30 marca 2020]. Dostępny w World Wide Web: https://www.bmkoes.gv.at/dam/jcr:16c88174-41ec-47f7-a8cc-acd7f28ba2ed/dossier_morgenstern.pdf.

Otto Primavesi. W: Austria-Forum [online] [dostęp 12 luty 2020]. Dostępny w World Wide Web: https://austria-forum.org/af/AustriaWiki/Otto_Primavesi.

Reni Schaschl-Schuster. W: Cooper Hewitt [online] [dostęp 3 kwietnia 2020]. Dostępny w World Wide Web: https://collection.cooperhewitt.org/people/18537849/bio#ch.

Sammlung Max Morgenstern. 1, Pressensrucke und bibliophile Drucke, Wien [b.d.].

Sammlung Max Morgenstern. 2, 23 Einbände der Wiener Werkstätte für Max Morgenstern, Wien [2015].

Schweiger Werner J., Meisterwerke der Wiener Werkstaette: Kunst und Handwerk, Wien cop. 1990.

Selden Brigitte, Das dualistische Prinzip. Zur Typologie abstrakter Formensprache in der angewandten Kunst, dargestellt am Beispiel der Wiener Werkstätte, des Artel und der Prager Kunstwerkstätten, München 1991.

Wiener Werkstaette. W: Woka Lexikon [online] [dostęp 12 luty 2020]. Dostępny w World Wide Web: https://www.woka.com/de/lexikon/wiener-werkstaette.html.

Wiener Werkstätte. W: Austria-Forum [online] [dostęp 12 luty 2020]. Dostępny w World Wide Web: https://austria-forum.org/af/AustriaWiki/Wiener_Werkst%C3%A4tte

Wiener Werkstätte. W: Weltum [online] [dostęp 12 luty 2020]. Dostępny w World Wide Web: http://www.weltum.de/weltum/themen/thema.php?thema_id=700.




Bookmark and Share




ISSN 2080-1807 (print)
ISSN 2392-1633 (online)

Partnerzy platformy czasopism