On (un)translatable idioms – Polish zero equivalents of German animal idiomatic expressions
DOI:
https://doi.org/10.12775/RP.2008.016Keywords
untranslatability, phrasal verbs, zero equivalenceAbstract
The main objective of this article is to answer the question concerning the borderline between translatable and untranslatable idioms. They are often “tough nuts to crack” for interpreters or translators. The research material consists of German animal idiomatic expressions and their Polish equivalents. In the analysis the author concentrated on the role of zero equivalence in filling in the gaps in the phraseological system of the target language. Zero equivalents were interpreted as nonphraseological lexemes, loose collocations, proverbs and sayings as well as paraphrases. The research showed that, apart from neutral paraphrases (deprived of stylistic quality), most Polish equivalents fall into the category of stylistic expressions which evoke the sender’s or/and receiver’s emotional response. Application of diminutives, augmentatives or appropriate adjectives makes it possible to render the meaning of German idioms. Polish lexemes used in their metaphorical function may develop connotations and representations similar to those rooted in the (literal) meaning of German idiomatic expressions. The above assumptions give ground to the claim that the borderline between translatable and untranslatable idioms further surpasses the one suggested by the line between partial and zero equivalence.
References
Bąba, S., Liberek, J., 2001, Słownik frazeologiczny współczesnej polszczyzny, Warszawa.
Chrissou, M. 2001, „Deutsche und neugriechische Phraseologismen mit animalistischer Lexik. Eine kontrastive Analyse auf der Worterbuchund Textebene”, [w:] EliSe. Essener Linguistische Skripte – elektronisch 1/1/2001, s. 89–121 (www. uni-essen.de, dostęp 15.12.2004).
Djatschkow, A., 1997, Untersuchungen zur konfrontativen Phraseologie der deutschen und der russischen Gegenwartssprache am Beispiel der semantischen Felder der menschlichen Intelligenz mit der allgemeinen Bedeutung „Dummheit / Klugheit” und „глynocть/yм”. Greifswald.
Dobrogowska, E., 2005, „Idiomy jako problem przekładu (na podstawie analizy polskiego tłumaczenia powieści ‘Catch-22’ J. Hellera”, [w:] Kulturowe i językowe źródła nieprzekładalności. Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej przez Wydział Filologii Wszechnicy Mazurskiej w Olecku w dniach 31 maja i 1 czerwca 2004 r., Hejwowski, K. (red.), Olecko, s. 157–165.
DUDEN, Bd. 11, 2002, Redewendungen. Worterbuch der deutschen Idiomatik. 2., neu bearbeitete und aktualisierte Aufl age. Herausgegeben von der Dudenredaktion, Mannheim–Leipzig–Wien–Zurich.
Dunaj, B., 1999, Słownik współczesnego języka polskiego, tom 1–2, Warszawa.
Fleischer, W., 1994, „Phraseologismus und Sprichwort: lexikalische Einheit und Text”, [w:] Europhras 92. Tendenzen der Phraseologieforschung, Sandig, B. (red.), Bochum, s. 155–172.
Fleischer, W., 1997, Phraseologie der deutschen Gegenwartssprache, Tubingen.
Hejwowski, K., 2006, Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu, Warszawa.
Hessky, R., 1992, „Phraseolexeme als harte Nuss fur die zweisprachige Lexikographie”, [w:] Deutsche Phraseologie in Sprachsystem und Sprachverwendung, Foldes, C. (red.), Wien, s. 107–124.
Koller, W., 1994, „Phraseologismen als Ubersetzungsproblem”, [w:] Europhras 92. Tendenzen der Phraseologieforschung, Sandig, B. (red.), Bochum, s. 351–373.
Krohn, K., 1994, Hand und Fus. Eine kontrastive Analyse von Phraseologismen im Deutschen und Schwedischen, Goteborg.
Laskowski, M., 2003, Semantische und pragmatische Aspekte der deutschen und polnischen Phraseologie, Zielona Góra.
Lewicki, A. M., Pajdzińska, A., 2001, „Frazeologia”, [w:] Współczesny język polski, Bartmiński, J. (red.), Lublin, s. 315–333.
Lipiński, K., 2000, Vademecum tłumacza, Kraków.
Lipiński, K., 2004, Mity przekładoznawstwa, Kraków.
Muldner-Nieckowski, P., 2003, Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego, Warszawa. Muller, K., 1994, Lexikon der Redensarten, Gutersloh.
Pławski, M., 2005, „Czy tłumaczenia muszą być tak jak kobiety (i mężczyźni) wierne – kilka uwag o (nie)przetłumaczalności”, [w:] Kulturowe i językowe źródła nieprzekładalności. Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej przez Wydział Filologii Wszechnicy Mazurskiej w Olecku w dniach 31 maja i 1 czerwca 2004 r., Hejwowski, K. (red.), Olecko, s. 235–244.
Pociask, J., 2006, „’Trudny orzech do zgryzienia’ – kilka uwag o tłumaczeniu stałych związków frazeologicznych”, [w:] Rocznik Przekładoznawczy 2. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu, Zieliński, L., Pławski, M. (red.), Toruń, s. 191–199.
Schemann, H., 1993, Deutsche Idiomatik. Die deutschen Redewendungen im Kontext, Stuttgart–Dresden.
Szczęk, J., 2000–2001, „Phraseologie der Farben. Eine kontrastive Analyse der Phraseologismen im Deutschen und im Polnischen”, [w:] Klagenfurter Beitrage zur Sprachwissenschaft , Jg. 26–27/2000–2001, s. 151–167.
Szczęk, J., 2002, „Eine harte Nuss zu knacken. Zum Problem der deutsch-polnischen Translation von Phraseologismen (am Beispiel von Phrasemen mit Farbbezeichnungen)”, [w:] Linguistische Probleme der Translatorik. Polnisch-deutsche Nachwuchskonferenz zur germanistischen Linguistik. Słubice Oktober 2001, Schatte, Cz. (red.), Poznań, s. 179–192.
Downloads
Published
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 1834
Number of citations: 0
