Ruch Filozoficzny
O „przekładzie” z trybu materialnego na tryb formalny w filozofii Rudolfa Carnapa. Próba polemiki z interpretacją André W. Carusa
DOI: http://dx.doi.org/10.12775/RF.2021.002
Abstrakt
André W. Carus uznał w książce Carnap and Twentieth-Century Thought: Explication as Enlightenment, że zaproponowana przez Carnapa koncepcja filozofii stanowi najbardziej skuteczną próbę rozwiązania fundamentalnych problemów z okresu oświecenia. Carus podkreślał w monografii znaczącą rolę metody eksplikacji we wspomnianej koncepcji. Według niego Carnap eksplikację zastosował m.in. w „przekładzie” zdań z trybu materialnego na zdania w trybie formalnym. W artykule podejmę próbę polemiki ze wspomnianą tezą. Przedstawię argumentację wskazującą na to, że Carnap do „przekładu” zdań z trybu materialnego na tryb formalny użył metodę parafrazy, a nie eksplikację. W celu uzasadnienia mojej argumentacji odwołam się do uwag Kazimierza Ajdukiewicza z artykułu O tzw. neopozytywizmie. Dokonał on w nim podsumowania dorobku empiryzmu logicznego.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Ajdukiewicz Kazimierz. 2006. „Język i znaczenie”. W: Kazimierz Ajdukiewicz. Język i poznanie. T. 1, 145–174. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ajdukiewicz Kazimierz. 2006. „O stosowalności czystej logiki do zagadnień filozoficznych”. W: Kazimierz Ajdukiewicz. Język i poznanie. T. 1, 211–214. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ajdukiewicz Kazimierz. 2006. „O tzw. neopozytywizmie”. W: Kazimierz Ajdukiewicz. Język i poznanie. T. 1, 7–28. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ajdukiewicz Kazimierz. 2006. „Problemat idealizmu transcedentalnego w sformułowaniu semantycznym” . W: Kazimierz Ajdukiewicz. Język i poznanie. T. 1, 264–278. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Carnap Rudolf. 1995. Logiczna składnia języka, przeł. Barbara Stanosz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Carnap Rudolf. 2011. Logiczna struktura świata, przeł. Paweł Kawalec. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Carnap Rudolf. 1950. The Logical Foundations of Probability. Chicago: The University of Chicago Press.
Carnap Rudolf. 2007. „Znaczenie i konieczność”. W: Pisma semantyczne, przeł. Tadeusz Ciecierski, Marcin Poręba, Michał Sala, Barbara Stanosz. Warszawa: Fundacja Aletheia.
Carus André W. 2007. Carnap and Twentieth-Century Thought. Explication as Enlightenment. Cambridge: Cambridge University Press.
Carus André W. 2012. „Engineers and Drifters: The Ideal of Explication and Its Critics”. W: Caranp’s Ideal of Explication and Naturalism, ed. Pierre Wagner, 225–239. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Carus André W. 2013. „History and the Future of Logical Empiricism”. W: The Historical Turn In Analytic Philosophy, ed. Erich H. Reck, 261–293. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Horkheimer Max, Theodore Adorno. 1994. Dialektyka Oświecenia, przeł. Małgorzata Łukasiewicz. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Jadacki Jacek J. 1992. „Definicja, eksplikacja i parafraza w tradycji Ajdukiewiczowskiej”. W: Fragmenty filozoficzne ofiarowane Henrykowi Hiżowi w siedemdziesiątą piątą rocznicę urodzin. T. 23, red. Jerzy Pelc, 28–40. Warszawa: Biblioteka Myśli Semiotycznej.
Putnam Hillary. 1998. „Wiele twarzy realizmu”. W: Hillary Putnam. Wiele twarzy realizmu i inne eseje, przeł. Adam Grobler, 325–369. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Nowaczyk Adam. 2013. „O twórczości Kazimierza Ajdukiewcza”. Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria 4: 123–144.
Olech Adam. 2014. Semantyczna teoria poznania. Częstochowa: Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie.
Quine Willard V. 1986. „Epistemologia znaturalizowana”. W: Willard V. Quine. Granice wiedzy i inne eseje filozoficzne, przeł. Barbara Stanosz, 106–125. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Quine Willard V. 2000. „O tym, co istnieje”. W: Willard V. Quine. Z punktu widzenia logiki, przeł. Barbara Stanosz, 29–48. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
Richardson Alan. 2013. „Taking the Measure of Carnap’s Philosophical Engineering”. W: The Historical Turn in Analytic Philosophy, ed. Erich H. Reck, 60–77. London: Palgrave Macmillan.
Russell Bertrand. 1905. „On denoting”. Mind 14, 56: 479–493.
Tarski Alfred. 1995. „Pojęcie prawdy w językach nauk dedukcyjnych”. W: Alfred Tarski. Pisma logiczno-filozoficzne, T. 1, 13–172. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Woleński Jan. 1989. „Kierunki i metody filozofii analitycznej”. W: Jak filozofować?: Studia z metodologii filozofii, red. Jerzy Perzanowski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN.
Woleński Jan. 1985. Szkoła lwowsko-warszawska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN.
Refbacks
- There are currently no refbacks.
ISSN 0035-9599 (print)
ISSN 2545-3173 (online)