Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • Announcements
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • English
  • Język Polski

Ruch Filozoficzny

Ideas of Education in the Early Period of the Polish Enlightenment
  • Home
  • /
  • Ideas of Education in the Early Period of the Polish Enlightenment
  1. Home /
  2. Archives /
  3. Vol. 76 No. 3 (2020): The Significance of the Enlightenment Philosophy. Reason and Understanding /
  4. Articles

Ideas of Education in the Early Period of the Polish Enlightenment

Authors

  • Włodzimierz Tyburski Akademia Pedagogii Specjalnej, Warszawa https://orcid.org/0000-0003-3670-7254

DOI:

https://doi.org/10.12775/RF.2020.042

Keywords

recentiorum philosophy, ethics of the early Enlightenment, moral education, citizen education, Collegium Nobilium, Corps of Cadets, catalogues of value and codes of duty

Abstract

The study outlines the concepts of moral education by four representatives of the Polish Enlightenment's early period, namely Stanisław Heronim Konarski, Antoni Wiśniewski, Adam Kazimierz Czartoryski, and Józef Kajetan Skrzetuski. They proposed to reform the young generation education and learning, including citizen education. They shaped the first ideas on how to change the intellectual culture of young Poles. They were deeply involved in introducing them into the practice of social life, hoping that growing Poland out of the social, political and social crisis starts with reforming the social consciousness the spirit of new ideas. They were deeply convinced that the task could be accomplished only by competent and well-learned men, with a serious attitude towards moral ideals, educated and concerned about the state and society. We evoke their views of the time being convinced that their essence is still up-to-date and valid.

References

Chróścikowski Samuel. 1761. Powinności człowieka. Warszawa: Drukarnia J.K. Mci y Rzeczypospolitey u XX. Sch. Piarum.

Czartoryski Adam Kazimierz. 1916. Katechizm Rycerski. Przedm. Henryk Mościcki. Warszawa: Gebethner i Wolff.

Darowski Roman. 1998. Studia z filozofii jezuitów w Polsce XVII i XVIII wieku. Kraków: Akademia Ignatianum – Wydawnictwo WAM.

Janeczek Stanisław. 1992. „Oświeceniowy renesans etyki. Dydaktyka filozofii moralnej w polskim szkolnictwie katolickim”. Zeszyty Naukowe KUL 1–2.

Janeczek Stanisław. 1994. Oświecenie chrześcijańskie. Z dziejów polskiej kultury filozoficznej. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Janeczek Stanisław. 2015. „Ideały wychowawcze w edukacji oświeceniowej (w perspektywie historii intelektualnej). Z dziejów Komisji Edukacji Narodowej”. Roczniki Kulturoznawcze 6, 2.

Jedynak Stanisław. 1996. Człowiek – społeczeństwo – moralność. Szkice o etyce polskiej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Konarski Stanisław. 1955. Pisma wybrane. Red. Juliusz Nowak-Dłużewski, wstęp Zdzisław Libera. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Leszczyński Stanisław. 1828. Myśli rozmaite. W: Rys życia i wybór pism Stanisława Leszczyńskiego. Przeł. Kajetan Lubicz Niezabitowski. Warszawa: Drukarnia Józefa Więckiego.

Mrozowska Kamila. 1961. Szkoła Rycerska Stanisława Augusta Poniatowskiego (1765–1794). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Opałek Kazimierz. Prawo natury u polskich fizjokratów. Warszawa: Książka i Wiedza.

Pleckaitis Romanas. 1997. Filozofia scholastyczna i jej rozpad w dawnym Uniwersytecie Wileńskim. W: Filozofia na Uniwersytecie Wileńskim. Red. Ryszard Jadczak, Józef Pawlak. Toruń: Wydawnictwo UMK.

Polska myśl filozoficzna. Oświecenie – Romantyzm. 1964. Wybór, wstęp i przypisy Henryk Hinc, Adam Sikora. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Popławski Andrzej. 1957. Pisma pedagogiczne. Wstęp i objaśnienia Stanisław Tync. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Pujdak Józef. 1974. Antoni Wiśniewski, prekursor filozofii Oświecenia w Polsce. Londyn: Veritas.

Skrzetuski Józef Kajetan. 1796. Rada prawdziwie przyjacielska o skutecznym człowieka uszczęśliwianiu. Warszawa: Drukarnia J. K. Mci y Rzeczypospolitey u XX. Scholarum Piarum.

Skrzypek Marian. 2000. „Filozofia i myśl społeczna w latach 1700–1763”. W: 700 lat myśli polskiej. Red. Marian Skrzypek. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.

Stasiewicz-Jasiukowa Irena. 1979. Człowiek i obywatel w piśmiennictwie naukowym i podręcznikach polskiego oświecenia. Wrocław: Ossolineum.

Śrutwa Jan. 1974. „Wychowanie religijno-moralne w Collegium Nobilium 1740–1773”. Roczniki Teologiczno-Kanoniczne XXI.

Tatarkiewicz Władysław. 1962. O szczęściu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Tyburski Włodzimierz. 2000. Myśl etyczna w Polsce od XVI do XIX wieku. Toruń: Top Kurier.

Tyburski Włodzmierz. 2016. Polska myśl oświeceniowa o szkolnej edukacji etycznej. Antoni Pawłowski. W: Znaczenie filozofii Oświecenia. Człowiek wśród ludzi. Red. Jolanta Żelazna, Adam Grzeliński, Barbara Grabowska. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.

Tync Stanisław. 1922. Nauka moralna w szkołach Komisji Edukacji Narodowej. Kraków: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Wiśniewski Antoni. 1760. O uszczęślwianiu człowieka w życiu. W: Antoni Wiśniewski. Rozmowy w ciekawych i potrzebnych, filozoficznych i politycznych materiach w Collegium Nobilium Warszawskim Scholarum Piarum miane. Warszawa: Drukarnia J.K.M. y Rzeczypospolitey u XX. Scholarum Piarum.

Wiśniewski Antoni. 1760. Rozmowy o ciekawych i potrzebnych filozoficznych materiach w Collegium Nobilium Warszawskim Scholarum Piarum miane. Warszawa: Drukarnia Pijarów.

Ruch Filozoficzny

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Published

2021-02-09

How to Cite

1.
TYBURSKI, Włodzimierz. Ideas of Education in the Early Period of the Polish Enlightenment. Ruch Filozoficzny. Online. 9 February 2021. Vol. 76, no. 3, pp. 223-247. [Accessed 3 July 2025]. DOI 10.12775/RF.2020.042.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

Vol. 76 No. 3 (2020): The Significance of the Enlightenment Philosophy. Reason and Understanding

Section

Articles

Stats

Number of views and downloads: 1127
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Information

  • For Readers
  • For Authors
  • For Librarians

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • English
  • Język Polski

Tags

Search using one of provided tags:

recentiorum philosophy, ethics of the early Enlightenment, moral education, citizen education, Collegium Nobilium, Corps of Cadets, catalogues of value and codes of duty
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop