Sztuka i mit a „tożsamość kryzysowa” w hermeneutyce Hansa-Georga Gadamera
DOI:
https://doi.org/10.12775/RF.2019.043Słowa kluczowe
mit, kryzys, tożsamość, sztuka, hermeneutyka, artysta, uczestnik, performansAbstrakt
Powstanie hermeneutyki filozoficznej utożsamia się z okresem kryzysu kultury Zachodu. Wstrząs związany z gwałtownym przełomem w sferze wartości był tym, wobec czego także ona musiała się określić. Intencją Gadamera stało się stawienie czoła zaistniałej sytuacji, a jednym ze sposobów realizacji takiej postawy okazał się powrót tzw. doświadczeń źródłowych: estetycznych, religijnych, codziennych oraz mitycznych. W dziedzinie działań i teorii artystycznych pomogły one zmierzyć się z problemem „końca sztuki”. Bezpośrednio lub w sposób bardziej zakryty, hermeneutyka wykorzystuje zarówno konkretne mity starożytne, jak i specyficzne znaczenia, jakie można im przypisać także w koncepcjach tożsamości, np. artysty czy uczestnika. Swoje odzwierciedlenie znalazło w nich utożsamiane z kryzysem zerwanie ciągłości. Wskazanie na mity jako wiążące prefiguracje pozwala odczytać je jako narracje, które nadają egzystencji człowieka znaczenie oraz sens, broniąc go przed wewnętrznym rozpadem.Bibliografia
Barcikowska Malina. 2011. „Uczestnik sztuki jako świadek w hermeneutyce H. G. Gadamera”, Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ. Nauki Humanistyczne 2, 1: 209–217.
Bieszczad Lilianna. 2003. Kryzys pojęcia sztuki. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Bronk Andrzej. 1985. „Epistemologiczny charakter filozofii Gadamera”, Studia Filozoficzne 1: 37–51.
Carlson Marvin. 2007. Performans, przeł. Edyta Kubikowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Chmielowski Franciszek. 1993. Sztuka, sens, hermeneutyka. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Domeracki Piotr. 2006. „Między indywidualizmem a kolektywizmem. Rudymenty hermeneutycznej filozofii człowieka”. W: Hermeneutyczne dziedzictwo filozofii. Red. Mariusz Oziębłowski, Hubert. T. Mikołajczyk. 201–222. Kraków: Wydawnictwo „Scriptum”.
Paweł Dybel. 2012. Oblicza hermeneutyki. Kraków: Universitas.
Frank Manfred. 2002. Świadomość siebie i poznanie siebie, przeł. Zbigniew Zwoliński. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Gadamer Hans-Georg, 1992. „Koniec sztuki?”, przeł. Andrzej Przyłębski. W: Hans-Georg Gadamer, Dziedzictwo Europy. 41–55. Warszawa: Aletheia.
Gadamer Hans-Georg. 1977. „Mythos und Vernunft”. W: Hans-Georg Gadamer, Kleine Schriften IV. Tübingen: J.C.B. Mohr (Paul Siebeck).
Gadamer Hans-Georg. 1993. Aktualność piękna, przeł. Krystyna Krzemieniowa. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Gadamer Hans-Georg. 2000. Rozum, słowo, dzieje, przeł. Małgorzata Łukasiewicz, Krzysztof Michalski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Grondin Jean. 2007. Wprowadzenie do hermeneutyki filozoficznej, przeł. Leszek Łysień. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Koselleck Reinhart. 1973. Kritik und Kreise. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Koselleck Reinhart. 1979. Vergangende Zukunft. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
Kristeva Julia. 2008. „Narcyz. Nowe szaleństwo”, przeł. Kajetan M. Jaksender. Mêlée 2–3: 37–50.
Lauri Hanko. 1972. The Problem of Defining Myth. Helsinki: Finnish Society for the Study of Comparative Religion in Helsinki.
Parandowski Jan. 1960. Mitologia. Warszawa: Czytelnik.
Stefan Morawski. 1987. Zmierzch estetyki – rzekomy czy autentyczny? Warszawa: Czytelnik.
Sztabiński Grzegorz. 2013. „Performatywna koncepcja artysty w sztuce współczesnej”. W: Zwrot performatywny w estetyce. Red. Lilianna Bieszczad. 31–42. Kraków: Libron.
Turner Victor. 1969. The Ritual Process: Structure and Anti-Structure. Chicago: University of Chicago Press.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 759
Liczba cytowań: 0