Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Hrvatski
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • Announcements
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

Sources for the Textual Commentary of the 1593 Jakub Wujek’s New Testament Translation. Study of Acts 2:14–36
  • Home
  • /
  • Sources for the Textual Commentary of the 1593 Jakub Wujek’s New Testament Translation. Study of Acts 2:14–36
  1. Home /
  2. Archives /
  3. Vol. 61 (2017): Special Issue /
  4. Brak

Sources for the Textual Commentary of the 1593 Jakub Wujek’s New Testament Translation. Study of Acts 2:14–36

Authors

  • Paulina Nicko­-Stępień Pontifical Faculty of Theology, Wrocław

DOI:

https://doi.org/10.12775/OiRwP.2017.SI.08

Keywords

Jakub Wujek, Reformation, renaissance, Bible, Robert Bellarmine, Rheims, Peter’s primacy

Abstract

The purpose of the article is to indicate sources for the textual commentary of the 1593 Jakub Wujek’s New Testament translation. This issue will be shown by the example of Acts 2:14–36. In his translation work, the Jesuit used the 1582 Rheims New Testament in English and a Latin commentary by Robert Bellarmine entitled Disputationes Christianae Fidei. The problem of sources for the Wujek’s New Testament translation was until now almost completely unresearched or researched erroneously. However, the collation of Wujek’s commentary with the commentaries from Bellamine’s work and the Rheims New Testament led to surprising results: Jakub Wujek, one of the most distinguished sixteenth-century biblical translators, most probably knew English and his textual commentary on the 1593 New Testament is a compilation of texts of the two above-mentioned works. This means that as a commentator Wujek was largely reproductive and dependent on sources and he did not use the works of the Church Fathers directly, but quoted passages from the already existing compendia.

Author Biography

Paulina Nicko­-Stępień, Pontifical Faculty of Theology, Wrocław

Paulina Nicko-Stępień, PhD student of the Biblical Theology (Pontifical Faculty of Theology) and of the Oriental Studies (Institute of Classic, Mediterranean and Oriental Studies) at the University of Wrocław. She prepares the doctoral theses on the sources of the New Testament translation by Jakub Wujek (1593) and on the eschatology in the Ancient Mesopotamia.

References

Sources

Biblia swięta / Thoiest / Księgi Starego y Nowego Zakonu / własnie z Zydowskiego / Greckiego / y Laćińskiego / nowo na Polski ięzyk z pilnośćią y wiernie wyłożone (Brześć Litewski: [S. Murmelius or C. Bazylik?], M. Radziwiłł, 1563), 2°

BIBLIA TO IEST KSIĘGI STAREGO Y NOWEGO TESTAMNETV WED­ŁVG ŁACINSKIEGO przekładu starego, w kośćiele powszechnym przyiętego, na Polski ięzyk z nowu z pilnośćią przełożone, Z DOKŁADANIEM TEXTV ZYDOWSKIEGO y Greckiego, y z wykładem Katholickim, trudnieyszych mieysc do obrony Wiary swiętey powszechney przeciw kacerztwóm tych czasów nalezących: PRZEZ D. IAKVBA WVYKA Z WĄGROWCA, THEOLOGA SOCIETATIS IESV. Z DOZWOLENIEM STOLICE APOSTOLSKIEY, a nakładem Iego M. Kśiędza Arcybiskupa Gnieźnieńskiego, etć. Wydane (Kraków: Druk. Łazarzowa, S. Karnkowski, 1599), 2°

Disputationes Roberti Bellarmini Politiani, Societatis Iesv, De Controversiis Christianae Fidei, Adversus huius temporis Haereticos: Tribus Tomis comprehensae. Primi Tomi. Tertia Controversia Generalis, De Summo Pontifice (Sartorius, 1587)

Nowy Testament Pana naszego IESVSA CHRISTVSA. Z nowu z Laćińskiego y z Gręckiego na Polskie wiernie a szczyrze przełożony: y Argumentami abo Summariuszami każdych Kśiąg / y Rozdźiałow / y Annotacyami po brzegach obiaśniony. Przydane są Nauki y Przestrogi mało nie za każdym Rozdźiałem: Porownanie Ewangelistow SS. Dźieie y drogi rozmaite Piotra y Pawła S. y Regestr rzeczy głownieyszych na końcu. Przez D. IAKVBA WVYKA, Theologa Societatis IESV. Z dozwoleniem Starszych. Pod rozsądek Kośćioła S. Powszechnego Rzymskiego wszytko niech podlęże (Kraków: A. Piotrkowczyk, 1593), 4°

Nowy Testament Pana naszego IESVSA CHRISTUSA. Z nowu z Laćińskiego y z Græckiego na Polskie wiernie a szczyrze przełożony. Przez D. IAKVBA WVYKA Theologa Societatis IESV. Z dozwoleniem Starszych. Pod rozsądek Kośćioła S. Powszechnego Rzymskiego wszytko niech podlęże (Kraków: A. Piotrkowczyk, 1594), 8°

NOWY TESTAMENT. To iest Wszytkie pisma nowego Przymierza / z Greckiego ięzyka na rzecż Połską wiernie y szcżerze przełożone. Przydane iest rozne cżytanie na brzegach / ktore się w inszych kśięgach nayduie: y Reiestr na końcu ([Kraków]: A. Rodecki, 1577), 4°

Nowy Testament znowu przełożony/ a na wielu mieyscach za pewnemi dowodami od przysad przez Simona Budnego ocżyśćiony/ i krotkiemi przypiskami po kraioch objaśniony. Przydane też są na końcu tegoż dostateczniejsze przypiski/ które każdey iak miarz odmiany przyczyny ukazuią (Łosk: [Daniel z Łęczycy], J. Kiszka, 1574), 8°

The NEVV TESTAMENT OF IESVS CHRIST, TRANSLATED FAITH­FVLLY INTO ENGLISH out of the authentical Latin, according the best corrected copies of the same, diligently conferred vvith the Greeke and other editions in divers languages: Vvith ARGVMENTS of bookes and chapters, ANNOTATIONS, and other necessarie helpes, for the better vnderstanding of the text, and specially for the discoverie of the CORRVPTIONS of divers late translations, and for cleering the CONTROVERSIES in religion, of these daies: IN THE ENGLISH COLLEGE OF RHEMES (Rhemes: I. Fogny, 1582)

Secondary literature

Bieńkowska D., “Jak Jakub Wujek Pismo święte na język polski przekładał (O warsztacie tłumacza i technice przez niego stosowanej),” Bobolanum 9 (1998)

Frick D., “Anglo-Polonica: The Rheims New Testament of 1582 and the Making of the Polish Catholic Bible,” The Polish Review 36 (1991)

Frick D., Polish Sacred Philology in the Reformation and the Counter­Reformation (Chapters in the History of the Controversies 1551–1632) (Berkeley, Los Angeles, and London, 1989)

Gołąb J., O tłumaczeniu Nowego Testamentu przez Jakóba Wujka (Warszawa, 1906)

Kuźmina D., Pod sztandarem słowa (Warszawa, 2004)

Nicko-Stępień P., “Wulgata Lowańska a Nowy Testament w przekładzie ks. Jakuba Wujka z roku 1593. Studium Mt 16, 13–20,” Odrodzenie i Reformacja w Polsce 59 (2015)

Nowy Testament w przekładzie ks. dr Jakuba Wuika T.J. z roku 1593, ed. W. Smereka (Kraków, 1966)

Piechnik L., Początki Akademii Wileńskiej(1570–1599) (Rzym, 1984)

Pietkiewicz R., Pismo Święte w języku polskim w latach 1518–1638. Sytuacja wyznaniowa w Polsce a rozwój edytorstwa biblijnego (PhD diss., Wrocław, 2002)

Sygański J., “Korespondencja ks. Jakóba Wujka z Wągrówca z lat 1569– 1596,” Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego 44 (1918); 45 (1918); 46 (1920)

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

Downloads

  • PDF

Published

2018-03-25

How to Cite

1.
NICKO­-STĘPIEŃ, Paulina. Sources for the Textual Commentary of the 1593 Jakub Wujek’s New Testament Translation. Study of Acts 2:14–36. Odrodzenie i Reformacja w Polsce. Online. 25 March 2018. Vol. 61, pp. 167-189. [Accessed 7 July 2025]. DOI 10.12775/OiRwP.2017.SI.08.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

Vol. 61 (2017): Special Issue

Section

Brak

Stats

Number of views and downloads: 266
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Information

  • For Readers
  • For Authors
  • For Librarians

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Tags

Search using one of provided tags:

Jakub Wujek, Reformation, renaissance, Bible, Robert Bellarmine, Rheims, Peter’s primacy
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop