Kultura oratorska w kręgu Radziwiłłow birżańskich. Nieznane mowy Piotra Kochlewskiego i Salomona Rysińskiego
DOI:
https://doi.org/10.12775/OiRwP.2012.05Abstrakt
The Culture of Oratory in the Court of Radziwiłł of Birże. Unknown Speeches of Piotr Kochlewski and Salomon Rysiński
The article presents some newly discovered and hitherto unanalyzed speeches of two trusted courtiers of Krzysztof Radziwiłł, namely Piotr Kochlewski and Salomon Rysiński. Piotr Kochlewski’s orations have been found in the Central Archives of Historical Records in Warsaw (a speech at the wedding of Paweł Demitrowicz), in the University Library at the Catholic University of Lublin (four orations at the wedding of Władysław Dorohostajski) and in the Raczyński Library (a speech at the funeral of his mother – Dorothy from Madalińscy). It is thought that Piotr Kochlewski is also the author of a speech about Stankiewicz, which is copied in a manuscript kept in the National Library of Poland. One can learn about the speeches of Solomon Rysiński from the letters concerning the funerals of Krzysztof Radziwiłł’s children. Describing the course of the farewell ceremony of Nicholas (d. 1611), Steckiewicz and Patrykowski expressed their good opinion of the oration given by Rysiński, who thanked the guests. This speech was copied into the Czartoryski Library manuscript (along with poems signed with Rysiński’s name) and into a manuscript kept in the Lithuanian State Historical Archives. Krzysztof Radziwiłł also asked Rysiński to speak at the funeral of his younger son, Jerzy. Another manuscript found in the former Ossolineum Library in Lviv includes a speech given by “a servant” at Jerzy’s funeral. Perhaps the author of this oration is also Rysiński, although he himself justified the denial of this order to speak at the funeral in his letter to Krzysztof Radziwiłł.
Bibliografia
Akta synodów prowincjonalnych Jednoty Litewskiej 1626–1637, oprac. Marzena Liedke, Piotr Guzowski, Wydawnictwo Naukowe Semper, Warszawa 2011.
Augustyniak Urszula, Dwór i klientela Krzysztofa Radziwiłła (1585–1640). Mechanizmy patronatu, Warszawa 2001, Wydawnictwo Naukowe Semper.
Augustyniak Urszula, Testamenty ewangelików reformowanych w Wielkim Księstwie Litewskim, Warszawa 1992, Wydawnictwo Naukowe Semper.
Augustyniak Urszula, W służbie hetmana i Rzeczypospolitej. Klientela wojskowa Krzysztofa Radziwiłła (1585–1640), Warszawa 2004, Wydawnictwo Naukowe Semper.
Barłowska Maria, Na swady sarmackiej placu. O kulturze oratorskiej wieku XVII, Kielce 2001, Wydawnictwo Szumacher.
Barłowska Maria, Swada i milczenie. Zbiory oratorskie XVII–XVIII wieku – prolegomena filologiczne, Katowice 2010, UŚ.
Bogucka Maria, Kobieta w społeczeństwie polskim XVI–XVIII wieku na tle porównawczym, Warszawa 1998, Trio.
Chachaj Marian, Zagraniczna edukacja Radziwiłłów od początku XVI do połowy XVII wieku, Lublin 1995, UMCS.
Chmaj Ludwik, Samuel Przypkowski na tle prądów religijnych XVII wieku, Kraków 1927, PAU.
Dürr-Durski Jan, Daniel Naborowski. Monografia z dziejów manieryzmu i baroku w Polsce, Łódź 1966, Ossolineum.
Dürr-Durski Jan, Daniel Naborowski. Szkic informacyjny, w: Daniel Naborowski, Poezje, wyd. Jan Dürr-Durski, Warszawa 1961, PIW.
Gajdka Krzysztof, Literatura, propaganda, służba. Ludzie pióra w otoczeniu Radziwiłłów birżańskich w pierwszej połowie XVII wieku, Warszawa 2009, Wydawnictwo Naukowe Semper.
Heidenstein Reinhold, Cancellarius sive de dignitate et officio cancellarii Regni Poloniae, ed. Andreas Kempfi, Warszawa 1960, PWN.
Herbst Stanisław, Dorohostajski Władysław herbu Leliwa, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 5/1, z. 12, Kraków 1939, PAU, s. 335.
Jarczykowa Mariola, „Chwalebna swada” Radziwiłła. Mowy pogrzebowe Krzysztofa II, w: Studia bibliologiczne, t. 7, red. Bronisław Zyska, A. Jarosz, UŚ, Katowice 1993, s. 15–28.
Jarczykowa Mariola, Książka i literatura w kręgu Radziwiłłów birżańskich w pierwszej połowie XVII wieku, Katowice 1995, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Jarczykowa Mariola, Literacka „oprawa” śmierci i pogrzebu Jerzego Radziwiłła (1616–1617), w: Sarmackie theatrum, t. 4: Studia o literaturze i książce dawnej, red. Renarda Ocieczek, Mariola Jarczykowa, Katowice 2009, UŚ, s. 39–58.
Jarczykowa Mariola, Mowy weselne Krzysztofa Radziwiłła, Piotra Kochlewskiego i Samuela Przypkowskiego, „Białoruskie Zeszyty Historyczne”, 2012, 37, s. 23–37.
Jarczykowa Mariola, Oratorska oprawa „przyznawania lat” Januszowi Radziwiłłowi (1612–1655), w: Proza staropolska, red. Krystyna Płachcińska, Marcin Bauer, Łódź 2011, UŁ, s. 73–83.
Jarczykowa Mariola, „Papirowe materie” Piotra Kochlewskiego. O działalności pisarskiej sekretarza Radziwiłłów birżańskich w pierwszej połowie XVII wieku, Katowice 2006, UŚ.
Jarczykowa Mariola, Wielkie rytuały dla małych Radziwiłłów. O tekstach towarzyszących śmierci dzieci w XVII wieku, „Napis”, seria 16: „Literatura i rytuały”, Warszawa 2010, s. 103–121.
Kochlewski Piotr, Memoriał albo napomnienie do małżonki i dziatek moich in vim suplimenta testamentowego…, wyd. Z. Trawicka, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 1975, 20, s. 185-200.
Kot Stanisław, Demitrowicz Paweł, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 5/2, z. 22, Kraków 1939, PAU, s. 104-105.
Kunstmann Heinrich, Salomon Rysiński i norymberski uniwersytet w Altdorfie, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 1975, 20, s. 141-153.
Modlińska-Piekarz Angelika, Siedemnastowieczna sylwa w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej KUL, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 2008, s. 279.
Pelc Janusz, Władysław Tomkiewicz, Rola mecenatu w rozwoju kultury i literatury polskiej w czasach renesansu oraz baroku, w: Problemy literatury staropolskiej. Seria druga, red. Janusz Pelc, Wrocław 1973, Ossolineum, s. 165–236.
Radziwiłł Albrycht Stanisław, Pamiętnik o dziejach w Polsce, przeł. i oprac. A. Przyboś, R. Żelewski, t. 2: 1637–1646, Warszawa 1980, PIW.
Sajkowski Alojzy, Od „Sierotki” do „Rybeńki”. W kręgu radziwiłłowskiego mecenatu, Poznań 1965, Wydawnictwo Poznańskie.
Seredyka Jan, Księżniczka i chudopachołek. Zofia z Radziwiłłów Dorohostajska i Stanisław Tymiński, Opole 1995, Wydawnictwo UO.
Trębska Małgorzata, Staropolskie szlacheckie oracje weselne. Genologia, obrzęd, źródła, IBL, Warszawa 2008.
Zachara Maria, Sylwy – dokument szlacheckiej kultury umysłowej w XVII wieku, w: Z dziejów życia literackiego w Polsce XVI i XVII wieku, red. Hanna Dziechcińska, Ossolineum, Wrocław 1980, s. 197-220.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 242
Liczba cytowań: 0