Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Italiano
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Italiano
  • Język Polski

Litteraria Copernicana

Literatura w sytuacji zagrożenia języka: wokół krytyki górnołużyckiego przekładu książki dla dzieci
  • Strona domowa
  • /
  • Literatura w sytuacji zagrożenia języka: wokół krytyki górnołużyckiego przekładu książki dla dzieci
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 30 Nr 2 (2019): Mikroliteratury /
  4. Studia i rozprawy

Literatura w sytuacji zagrożenia języka: wokół krytyki górnołużyckiego przekładu książki dla dzieci

Autor

  • Nicole Dołowy-Rybińska Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk https://orcid.org/0000-0001-7256-8226

DOI:

https://doi.org/10.12775/LC.2019.022

Słowa kluczowe

literatura w języku mniejszościowym, górnołużycki, przekład, ideologie językowe, język literacki

Abstrakt

Literatura wydawana w języku mniejszościowym, zwłaszcza przeznaczona dla dzieci, jest inaczej oceniana przez przedstawicieli mniejszości niż literatura pisana w języku dominującym. Wiąże się to z wyznaczonymi dla niej rolami: ma ona nie tylko odpowiadać na potrzeby artystyczne grupy, ale także nauczać młode pokolenie używania języka mniejszościowego w wersji literackiej. Oznacza to, że autorzy i wydawcy tej literatury są w pewnej mierze ograniczeni przez stawiane im wymogi. Artykuł przedstawia dyskusję toczącą się na Górnych Łużycach w Niemczech w związku z publikacją łużyckojęzycznego przekładu czeskiej książki dla dzieci Puntíkáři (łuż. Šwintuchaj) napisanej przez Miloša Kratochvíla. Tłumaczom zarzucano używanie licznych germanizmów, języka potocznego oraz niepoprawnych form językowych. Twierdzono, że literatura napisana w języku mniejszościowym musi spełniać przede wszystkim misję edukacyjną i promować język literacki. W oparciu o tezy stawiane przez recenzentów i krytyków książki analizuję panujące na Łużycach ideologie językowe (takie jak ideologia autentyczności języka, jego czystości, własności), rola mikroliteratur (zwłaszcza jej rola edukacyjna i rozrywkowa), a także ograniczenia dla twórców i wydawców literatury w językach mniejszościowych. Przyglądając się dyskusji toczącej się wokół książki zastanawiam się, czy tego rodzaju dyskusja świadczy o żywotności grupy, czy o jej złej kondycji.

Bibliografia

Baker, Colin 1992. Attitudes and languages. Clevedon: Multilingual Matters.

Bourdieu, Pierre 1991. Language and symbolic power. Cambridge: Polity Press.

Bradley, David 2002. „Language attitudes: the key factor in language maintenance”. W: David Bradley, Maya Bradley (red.). Language endangerment and language maintenance. London–New York: Routledge. 1–10.

Bucholtz, Mary 2003. „Sociolinguistic nostalgia and the authentication of identity”. Journal of Sociolinguistics 7 (3): 389–416.

Bucholtz, Mary, Kira Hall 2004. „Language and identity”. W: Alessandro Duranti (red.). A companion to linguistic anthropology. Oxford: Basil Blackwell. 369–394.

Budarjowa, Ludmila 2009. Witaj und 2plus – eine Herausforderung für die Zukunft. Bautzen: Sorbischer Schulverein e.V.

Chromik, Bartłomiej 2016. „From Wilamowice to the philosophy of science and back again. Three levels of linguistic ideologies”. W: Justyna Olko, Tomasz Wicherkiewicz, Robert Borges (red.). Integral strategies for language revitalization. Warszawa: Wydział Artes Liberales. 91–109.

Dołowy-Rybińska, Nicole 2011. Języki i kultury mniejszościowe w Europie: Bretończycy, Łużyczanie, Kaszubi. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Dołowy-Rybińska, Nicole 2012. „Witalizacja i rewitalizacja – strategie zachowania języków mniejszościowych na Górnych i Dolnych Łużycach”. W: Grażyna Barbara Szewczyk (red.), Serbołużyczanie wobec tradycji i wyzwań teraźniejszości. Język – literatura – kultura. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk. 39–57.

Dołowy-Rybińska, Nicole 2017. „Nikt za nas tego nie zrobi”. Praktyki językowe i kulturowe młodych aktywistów mniejszości językowych Europy. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.

Eastman, Carol M. 1992. Codeswitching. Clevedon: Multilingual Matters.

Elle, Ludwig 2010. „Sorben – demographische und statistische Aspekte”. W: Matthias Theodor Vogt, Jürgen Neyer, Dieter Bingen, Jan Sokol, Albert Löhr (red.). Minderheiten als Mehrwert. Frankfurt am Main: Peter Lang. 309–318.

Fishman, Joshua A. 1991. Reversing language shift. Theoretical and empirical foundations of assistance to threatened languages. Clevedon: Multilingual Matters.

Gantefort, Christoph, Hans-Joachim Roth, Natalia Migai, Ingrid Gogolin 2010. Sorbisch-deutsche Schulen in Sachsen: Ergebnisse zur Sprachentwicklung in der Sekundarstufe. Hamburg–Köln: Universität Hamburg, Universität zu Köln.

Hinton, Leanne 2001. „New Writing Systems”. W: Leanne Hinton, Kenneth L. Hale (red.). The green book of language revitalization in practice. San Diego: Academic Press. 239–250.

Hornberger, Nancy H. (red.) 2008. Can schools save indigenous languages? Policy and practice on four continents. Hampshire: Palgrave Macmillan.

Jodlbauer, Ralph, Gunter Spiess, Han Steenwijk 2001. Die aktuelle Situation der niedersorbischen Sprache. Ergebnisse einer soziolinguistischen Untersuchung der Jahre 1993–1995. Bautzen: Domowina-Verlag.

Lippi-Green, Rosanna 2012. English with an accent. Language, ideology, and discrimination in the United States. London–New York: Routledge.

Norberg, Madlena 1996. Sprachwechselprozeß in der Niederlausitz: Soziolinguistische Fallstudie der Deutsch-Sorbischen Gemeinde Drachhausen/Hochoza. Uppsala: Studia Slavica Uppsalensia.

Nuk, Michał 2014. Recenzja przekładu książki Šwintuchaj. „Serbske Nowiny” 24.01.2014.

Sankoff, Gillian 2001. „Linguistic Outcomes of Language Contact”. W: Peter Trudgill, J. K. Chambers, Natalie Schilling-Estes (red.). Handbook of language variation and change. Oxford: Basil Blackwell.

Schieffelin, Bambi B., Kathryn A. Woolard., Paul V. Kroskrity (red.) 1998. Language ideologies: practice and theory. New York: Oxford University Press.

Walde, Martin 2004. „Demographisch-statistische Betrachtungen im Oberlausitzer Gemeindeverband Am Klosterwasser”. Lětopis 51 (1): 3–27.

Litteraria Copernicana

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2019-06-28

Jak cytować

1.
DOŁOWY-RYBIŃSKA, Nicole. Literatura w sytuacji zagrożenia języka: wokół krytyki górnołużyckiego przekładu książki dla dzieci. Litteraria Copernicana [online]. 28 czerwiec 2019, T. 30, nr 2, s. 101–112. [udostępniono 3.7.2025]. DOI 10.12775/LC.2019.022.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 30 Nr 2 (2019): Mikroliteratury

Dział

Studia i rozprawy

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 649
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Italiano
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

literatura w języku mniejszościowym, górnołużycki, przekład, ideologie językowe, język literacki
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa