Modi memorandi. Pamiętanie i przeżywanie Wielkiej Wojny wtedy i dzisiaj. Próba komparatystyczna

Wojciech Szymański

DOI: http://dx.doi.org/10.12775/LC.2018.029

Abstrakt


Artykuł jest próbą zarysowania sposobów upamiętniania I wojny światowej, jakie zostały wypracowane po jej zakończeniu w obrębie sztuk wizualnych w Wielkiej Brytanii i Polsce. Autor zestawia ówczesne formy upamiętniania ze współczesnymi sposobami pamiętania wojny przez artystów. Przedmiotem analizy są zwłaszcza performatywnie rozumiane wystawy sztuki wojennej organizowane w obu krajach jeszcze w trakcie trwania wojny oraz realizacje artystów współczesnych w różny sposób będące dziełami sztuki o charakterze performatywnym i partycypacyjnym.

Słowa kluczowe


I wojna światowa; pamięć wizualna wojny; performatywność; wystawy sztuki wojennej; sztuka współczesna o Wielkiej Wojnie; komparatystyka

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Art from the First World War 2014. London: Imperial War Museum.

Barlett, Neil, Kate Pullinger. „Letter to an Unknown Soldier”. https://www.1418now.org.uk/letter/about/ [1.09.2017].

Bishop, Claire 2015. Sztuczne piekła. Sztuka partycypacyjna i polityka widowni. Tłumaczenie Jacek Staniszewski. Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.

Bourriaud, Nicolas 2012. Estetyka relacyjna. Tłumaczenie Łukasz Białkowski. Kraków: Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie.

Buława, Ziemowit 1915. Piotrków na wiosnę 1915 roku. (Z notatek i wrażeń legionisty). Piotrków: Departament Wojskowy N.K.N.

Crane, David 2013. Empires of the Dead: How One Man’s Vision Led to the Creation of WWI’s War Graves. London: William Collins.

Drozdowski, Mateusz 2017. Naczelny Komitet Narodowy (1914–1918). Polityczne i organizacyjne zaplecze Legionów Polskich. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”.

Eksteins, Modris 2014. Święto wiosny. Wielka wojna i narodziny nowego wieku. Tłumaczenie Krystyna Rabińska. Poznań: Zysk i S-ka.

Foster, Hal 2010. Powrót Realnego. Awangarda u schyłku XX wieku. Tłumaczenie Mateusz Borowski, Małgorzata Sugiera. Kraków: Universitas.

Fussell, Paul 2013. The Great War and Modern Memory. Oxford: Oxford University Press.

Gazeta Ludowa 31.10.1915, nr 1.

Gough, Paul. „Why Paint War? British and Belgian Artists in World War One”. https://www.bl.uk/world-war-one/articles/why-paint-war-british-and-belgian-artists [1.09.2017].

Janion, Maria 1998. Płacz generała. Eseje o wojnie. Warszawa: Wydawnictwo Sic!.

Jarząbek, Marcin 2017. Legioniści i inni. Pamięć zbiorowa weteranów I wojny światowej w Polsce i Czechosłowacji okresu międzywojennego. Kraków: Universitas.

Kaczmarek, Ryszard 2014. Polacy w armii kajzera na frontach pierwszej wojny światowej. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Macdonald, Sharon 2013. Memorylands: Heritage and Identity in Europe Today. London–New York: Routledge.

Malvern, Sue. „Art”. W: International Encyclopedia of the First World War. https://encyclopedia.1914–1918-online.net/article/art [1.09.2017].

Milewska, Wacława i Maria Zientara 1999. Sztuka Legionów Polskich i jej twórcy 1914–1918. Kraków: Fundacja Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, Księgarnia Akademicka.

Nash, Paul 1949. Outline: An Autobiography and Other Writings. London: Faber & Faber.

Nora, Pierre 1989. „Between Memory and History: les lieux de mémoire”. Representations 26: 7–25.

Remer, Jerzy 1916. Legiony w sztuce. Wystawa w Pałacu Sztuk Pięknych w Krakowie, 1916. Kraków: Centralne Biuro Wydawnictw N.K.N.

Rokem, Freddie 2010. Wystawianie historii. Teatralne obrazy przeszłości we współczesnym teatrze. Tłumaczenie Mateusz Borowski, Małgorzata Sugiera. Kraków: Księgarnia Akademicka.

Schneider, Rebecca 2011. Performing Remains: Art and War in Times of Theatrical Reenactment. London–New York: Routledge.

Stein, Gertruda 1974. Picasso. Tłumaczenie Mira Michałowska. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.

Szymański, Wojciech 2015a. „Wieczny Grunwald albo ewiges Tannenberg. Historia historii (jako) pola bitwy”. W: Anna Markowska (red.). Przeszłość, która nie chce przeminąć. Historia, pamięć, zapomnienie w pracach Doroty Nieznalskiej. Sopot: Państwowa Galeria Sztuki.

Szymański, Wojciech 2015b. „Images from the Eastern Front. Great Returns or Death among Old Decorations? Remarks on Representation of the Great War in Polish Art”. W: Anna Branach-Kallas, Natalia Sabiniarz, Nelly Strehlau (red.). Conflicting Discourses, Competing Memories: Commemorating the First World War. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Teslar, Józef 1917. „Wstęp”. W: Katalog Wystawy Legionów Polskich. Kraków: Komitet Wystawowy.

Tetmajer, Kazimierz 1915. O żołnierzu polskim 1795–1915. Oświęcim: Naczelny Komitet Narodowy.

Traba, Robert 2003. „Zapomniana wojna. Wydarzenia lat 1914–1918 w polskiej i niemieckiej pamięci zbiorowej”. W: Andreas Lawaty, Hubert Orłowski (red.). Polacy i Niemcy. Historia – kultura – polityka. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

White, Hayden 2009. „Zdarzenie modernistyczne”. Tłumaczenie Maciej Nowak. W: Idem. Proza historyczna. Ewa Domańska (red.). Kraków: Universitas.

Winter, Jay 2014. Sites of Memory, Sites of Mourning: The Great War in European Cultural History. Cambridge: Cambridge University Press.




Bookmark and Share

Partnerzy platformy czasopism