Dziwne – odmienne – obce. Dziecko jako Inny we współczesnej polskiej prozie dziecięcej i młodzieżowej
DOI:
https://doi.org/10.12775/LC.2017.052Słowa kluczowe
Inny, obcy, inność, obcość, odmienność, dziecko jako InnyAbstrakt
Przedmiotem artykułu jest analiza literackich obrazów dziecka jako Innego w utworach reprezentujących współczesną polską prozę dziecięcą i młodzieżową. Rozważania obejmują kilka wybranych aspektów „inności”, przede wszystkim: (1) odmienność wynikającą z niepełnosprawności fizycznej (m.in. powieści Barbary Ciwoniuk, Ireny Landau, Ewy Nowak); (2) odmienność będącą rezultatem niepełnosprawności intelektualnej (m.in. utwory Katarzyny Ryrych, Beaty Wróblewskiej) oraz (3) odmienność narodową (powieści autorstwa Grzegorza Gortata i Ewy Grętkiewicz). Pytania badawcze dotyczą tego, w jaki sposób polscy autorzy prezentują pojęcia inności i obcości, jak obrazują Innego, jak przedstawiają relacje między nim a jego otoczeniem rodzinnym i – szerzej – społecznym, jakie dylematy tożsamościowe oraz problemy związane z innością i postawami wobec niej wskazują.Bibliografia
Bauman Zygmunt, Płynna nowoczesność, przeł. Tomasz Kunz, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2006.
Bradford Clare, Race, ethnicity, and colonialism, [w:] The Routledge Companion to Children’s Literature, ed. David Rudd, New York: Routledge, 2010.
Budyta-Budzyńska Małgorzata, Socjologia narodu i konfliktów etnicznych, Warszawa: PWN, 2010.
Chrobak Małgorzata, Obcość jako kategoria interpretacyjna w badaniach nad dzieciństwem i literaturą dla dzieci, [w:] Children studies jako perspektywa interpretacyjna. Studia i szkice, red. Jolanta Sztachelska, Karolina Szymborska, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2014.
—, Ucząc się od Jurgielewiczowej. Inna w powieści Katarzyny Pranič „Ela-Sanela”, [w:] Wyczytać świat – międzykulturowość w literaturze dla dzieci i młodzieży, red. Bernadeta Niesporek-Szamburska, Małgorzata Wójcik-Dudek, Aleksandra Zok-Smoła, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2014.
Ciwoniuk Barbara, Igor, Warszawa: Telbit, 2005.
Ciwoniuk Barbara, Ten gruby, Kraków: Znak, 2011.
Dąbrowski Mieczysław, Swój / obcy / inny. Kontynuacja, „Anthropos?” 2009, nr 12/13, http://www.anthropos.us.edu.pl/anthropos7/texty/dabrowski.htm [dostęp: 22.10.2015].
Gawryluk Barbara, Moje Bullerbyn, Łódź: Akapit Press, 2010.
Giddens Anthony, Socjologia, przeł. Alina Szulżycka, Warszawa: PWN, 2004.
Głodkowska Joanna, Być podmiotem i stawać się autorem swojego życia – paradygmat wsparcia w przygotowaniu osób z niepełnosprawnością do budowania własnej tożsamości i wzbogacania dobrostanu, „Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo” 2014, nr 4.
Gortat Grzegorz, Szczury i wilki, Warszawa: Nasza Księgarnia, 2009.
Gosk Hanna, Bohater literacki o cechach Innego/Obcego, [w:] Hanna Gosk, Bohater swoich czasów. Postać literacka w powojennej prozie polskiej o tematyce współczesnej. Wybrane zagadnienia, Izabelin: Świat Literacki, 2002.
Grętkiewicz Ewa, Szczekająca szczęka Saszy, Warszawa: Nasza Księgarnia, 2005.
Gruchlik Honorata, Inność a obcość w kontekście filozoficznym, „Anthropos?” 2007, nr 8/9, http://www.anthropos.us.edu.pl/anthropos5/texty/gruchlik.htm [dostęp: 22.10.2015].
Kapuściński Ryszard, Spotkanie z Innym jako wyzwanie XXI wieku, [w:] idem, Ten Inny, Kraków: Znak, 2006.
Kapuściński Ryszard, Wykłady wiedeńskie I, [w:] idem, Ten Inny, Kraków: Znak, 2006.
Kapuściński Ryszard, Wykłady wiedeńskie III, [w:] idem, Ten Inny, Kraków: Znak, 2006.
Landau Irena, Uszy do góry!, Łódź: Wydawnictwo Literatura, 2011.
Nowak Ewa, Dane wrażliwe, Warszawa: Egmont, 2011.
Onichimowska Anna, Dziesięć stron świata, Kraków: Znak, 2007.
Pranić Katarzyna, Ela-Sanela, Warszawa: Stentor, 2011.
Ryrych Katarzyna, Wyspa mojej siostry, Warszawa: Stentor, 2011.
Sawicka Olga, Łukasińska Daria, Oro, Warszawa: Marginesy, 2012.
Sztachelska Jolanta, „Dziwność” dziecka. Rzecz o imaginarium społecznym, [w:] Children studies jako perspektywa interpretacyjna. Studia i szkice, red. Jolanta Sztachelska, Karolina Środa Magdalena, Mała książka o tolerancji, Warszawa: Czarna Owca, 2010.
Szymborska, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2014.
Tłuściak-Deliowska Aleksandra, Dystans społeczny wobec innych: analiza postaw młodzieży wobec wybranych grup narodowo-etnicznych, „Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo” 2014, nr 4.
Wróblewska Beata, Jabłko Apolejki, Warszawa: Stentor, 2007.
Xie Shaobo, Rethinking the Identity of Cultural Otherness: The Discourse of Difference as an Unfinished Project, [w:] Voices of the Other: Children’s Literature and the Postcolonial Context, ed. Roderick McGillis, New York: Garland, 1999.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1058
Liczba cytowań: 0
