Geneza i przebieg konfliktu w Czadzie 1965–1984
DOI:
https://doi.org/10.12775/HiP.2017.019Słowa kluczowe
Czad, Libia, wojna domowa w Czadzie, wojna czadyjsko-libijska, konflikty w AfryceAbstrakt
Unpopular decisions of the first president of Chad, François Tombalbaye, quickly led to dissatisfaction, mainly among discriminated Muslim people living in the northern part of the country, for Chad’s population comprises a number of tribes. They speak different dialects and have different religious beliefs, including Islam, Christianity, and Animism. Not without significance is also the fact that the borders of the country were set artificially, with no consideration of ethnic areas or historical context.
As soon as in 1965, a civil war erupted and in the following year the National Liberation Front of Chad (FROLINAT) was established. It was a rebel group aiming to overthrow the president. In 1975, in effect of internal terror and purge in the army, F. Tombalbaye was overthrown and succeeded by gen. F. Malloum. Yet FROLINAT continued the fight until 1979 when Hissène Habré took over. The subsequent years made the long-lasting period of bloody combat between the new president and his ex-collaborator Goukouni Oueddei. During that time, several countries started to intervene in Chadian internal affairs, including France, Libya, USA and neighboring countries. Foreign support for opposing politicians made the crisis in Chad even longer.
Bibliografia
Angoyo, P. (1986). W pierwszych szeregach bojowników. Problemy Pokoju i Socjalizmu, 7.
Arabia Saudyjska popiera rebeliantów w Czadzie. (1982). As Sadaka, 6.
Berry, L. (1989). Independent Libya. W: Libya. A country study. Washington: United States Government Printing Office.
Brandily, M. (1984). Le Tchad face nord 1978–1979. Politique Africaine, 16.
Budrewicz, O. (1974). Pasem głodu i śmierci. Zagubieni w Czadzie. Perspektywy, 49.
Budrewicz, O. (1977). Ta przeklęta susza. Warszawa: Iskry.
Buijtenhuijs, R. (1981). Guerre de Guerilla et révolution en Afrique Noire. Les Leçons du Tchad. Politique Africaine, 1.
Byrnes, R. M. (1990). Foreign Relations. W: Chad. A Country Study. Washington: United States Government Printing Office.
Collier, J. L. (1990a). Tombalbaye Era 1960–75. W: Chad. A Country Study. Washington: United States Government Printing Office.
Collier, J. L. (1990b). Civil War and Northern Dominance, 1975–82. W: Chad. A Country Study. Washington: United States Government Printing Office.
Czekała-Mucha, G. (1979). Sprawa Françoise Claustre. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza.
Dembiński, L. (1974). Klęska na pustyni. Tygodnik Powszechny, 22.
Gérard, A. (1984). Nimeiry face aux crises tchadiennes. Politique Africaine, 16.
Jabłonowski, H. (1988). Awantura na pustyni. Przegląd Tygodniowy, 6.
Jackowski, T. (1970). Wojna domowa w Republice Czad. Życie Warszawy, 180.
Jackowski, T. (1971). Niepokoje w Czadzie. Życie Warszawy, 219.
Jakubowski, A. (1980). Konflikt na pustyni. Prawo i Życie, 18.
Jakubowski, A. (1987). Czad – splot cudzych interesów. Tygodnik Polski, 8.
Janicki, W. (1975). Liczy się jedno życie. Kierunki, 39.
Jedna Dżamahirijja? (1981). Polityka, 4.
Kalabiński, J. (1980). Na śmietniku imperium. Czad. Polityka, 15.
Kamiński, Z. (1979). Wojna w Czadzie. Życie Warszawy, 55.
Kamiński, Z. (1986). Czad. Wojna „starych lwów”. Życie Warszawy, 74.
Kamiński, Z. (1987a). Czad: 20 lat konfliktu. Bitwa o Auzu. Życie Warszawy, 190.
Kamiński, Z. (1987b). Wojna w sercu Afryki. Czad. Życie Warszawy, 7.
Katastrofalne skutki suszy w Afryce. (1973). Trybuna Ludu, 179.
Kieniewicz, J. (1981). Realizacja marzeń. Literatura, 5.
Kostecki, W. (1971). Nieznana wojna. Republika Czad. Perspektywy, 18.
Krasicki, I. (1978). Konflikt – i co dalej? Czad. Trybuna Ludu, 197.
Le problème tchadien. Rappel historique. (1984). Politique Africaine, 16.
Lubowski, A. (1975). Więzień pustyni Tibesti. Życie Gospodarcze, 51/52.
Łętocha, T. (1970). Polityka zagraniczna państw afrykańskich. Zbiór dokumentów. Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych.
Maszek, M. (1983). Znowu wojna. Czad. Polityka, 31.
Moszumański, P. (2007). Wojna domowa w Czadzie (1965–1990). Kwartalnik Bellona, 1 (1).
Pasierbiński, T. (1969). Czad. Legia znowu w akcji, Polityka, 50.
Pasierbiński, T. (1982). Więcej kłopotów niż spokoju. Czad. Trybuna Ludu, 270.
Pledge, R. (1970). Republika Czad, czyli francuska teoria afrykańskiego domina. Zeszyty Teoretyczno-Polityczne, 5.
Pogodowski, M. (1982). Zobowiązanie dotrzymane. As Sadaka, 1/2.
Radajewicz, A. (1982). Kto zawiódł przywódcę Czadu? As Sadaka, 4.
Rapacki, M. (1978). Wojna już zapomniana. Czad. Tygodnik Demokratyczny, 21.
Soska, M. (2008). Czad. 40 lat wojny o ropę i religię. Myśl Polska, 9.
Sożewska, M. (1983). Powracająca fala wojny. Tygodnik Demokratyczny, 34.
Tartter, J. R. (1989). International Military Concerns and Objectives. W: Libya. A country study. Washington: United States Government Printing Office.
Tartter, J. R. (1990). Civil Conflict and Libyan Intervention. W: Chad. A country study. Washington: United States Government Printing Office.
Urbaniak, J. (1983). Imperialistyczne źródła. Wojna w Czadzie. Trybuna Ludu, 176.
Zeidan, S. S. (1989). Foreign relations. W: Libya. A Country Study. Washington: United States Government Printing Office.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu respektuje prawo do prywatności i ochrony danych osobowych autorów.
Dane autorów nie są wykorzystywane w celach handlowych i marketingowych. Redaktorzy i recenzenci są zobowiązani do zachowania w poufności wszelkich informacji związanych ze złożonymi do redakcji tekstami.
Autor, zgłaszając swój tekst wyraża zgodę na wszystkie warunki i zapisy umowy licencyjnej (określającej prawa autorskie) z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 948
Liczba cytowań: 0
