Apozycja tytułów chrystologicznych i imienia „Jezus”
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2015.013Słowa kluczowe
Jezus, Chrystus, Pan, Syn Boży, Zbawiciel, apozycjaAbstrakt
Artykuł zwraca uwagę na poprawne rozumienie tytułów chrystologicznych, które używane są w apozycji do imienia ‘Jezus’ z punktu widzenia składni języka greckiego i teologii Nowego Testamentu. Najpierw autor przedstawił i omówił zjawisko apozycji w języku greckim. Następnie, na tej podstawie, wyjaśnił w jaki sposób poprawnie powinniśmy rozumieć i interpretować wybrane tytuły chrystologiczne (Chrystus, Pan, Syn Boży i Zbawiciel), które znajdują się w apozycji do imienia ‘Jezus’. Przeprowadzona w artykule analiza wykazała, że apozycja była podstawowym i najprostszym elementem chrystologii pierwotnego Kościoła. Wydaje się ponadto, że autorzy Nowego Testamentu wprowadzili do języka greckiego apozycje złożone (np. Zbawca, Pan nasz, Jezus, Chrystus; por. Flp 3,20).Bibliografia
Barbi A., Signore, w: Temi teologici della Bibbia, R. Penna, G. Perego, G. Ravasi (eds.), Cinisello Balsamo 2010, s. 1305–1313.
Basile N., Sintassi storica del Greco antico, Bari 2001.
Bernard H., Grelot P., Syn Boży, w: Słownik teologii biblijnej, X. Léon-Dufour (red.), Poznań 1990, s. 917–920.
Bietenhard H., Lord, Master. κύριος, w: New International Dictionary of New Testament Theology t. II, C. Brown (ed.), Grand Rapids 21986, s. 510–520.
Blass F., Debruner A., Grammatica del Greco del Nuovo Testamento, Brescia 21997.
Bonnard P.-É., Grelot P., Mesjasz, w: Słownik teologii biblijnej, X. Léon-Dufour (red.), Poznań 1990, s. 467–472.
Brzegowy M., Tytuły chrystologiczne w Nowym Testamencie, Tarnów 1991.
Cieślar M.J., Wyznanie – ‘Jezus jest Panem’ – jako świadectwo jedności zwiastowania chrześcijańskiego w Nowym Testamencie, Rocznik Teologiczny ChAT 22 (1980), s. 23–37.
Czajkowski M., Główne tytuły Jezusa, Jednota 7–8 (1979), s. 11–14.
Fabris R., Gesù Cristo, w: Nuovo dizionario di teologia biblica, P. Rossano, G. Ravasi, A. Girlanda (eds.), Cinisello Balsamo 1988, s. 595–620.
Foerster W., Ἰησοῦς, w: Theological Dictionary of the New Testament, t. III, G. Kittel (ed.), Grand Rapids 1995, s. 284–293.
Foerster W., κύριος. E. κύριος in the New Testament, w: Theological Dictionary of the New Testament t. III, G. Kittel (ed.), Grand Rapids 1995, s. 1086–1095.
Fohrer G., σωτήρ. G. The primitive Christian Use of σωτήρ, w: Theological Dictionary of the New Testament t. VII, G. Friedrich (ed.), Grand Rapids 1995, s. 1020–1021.
Goodwin W.W., Greek Grammar, Bristol 22004.
A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature, Chicago, London 1979.
Grundmann W., χρίω κτλ. D. The Christ-Statements of the New Testament, w: Theological Dictionary of the New Testament t. IX, C. Brown (ed.), Grand Rapids 1995, s. 527–573.
Grygiel F., Ewangelia według św. Łukasza. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz, Poznań 2007.
Gryziec P.R., Tytuły chrystologiczne w Listach Pasterskich, Collectanea Theologica 3 (1996), s. 5–30.
Hesse F., χρίω κτλ. B. mšḥ and māšîḥa in the Old Testament, w: Theological Dictionary of the New Testament t. IX, G. Friedrich (ed.), Grand Rapids 1995, s. 496–509.
Haręzga S., Tytuły chrystologiczne w kerygmacie Dz 3,13–15, w: Żyjemy dla Pana. Księga Pamiątkowa dedykowana S. Profesor Ewie Józefie Jezierskiej OSU w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, M. Rosik (red.), Wrocław 2005, s. 85–96.
Homerski J., Ewangelia według św. Mateusza. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz, Poznań 2004.
Horak T., Imię ‘Jezus’ tytułem chrystologicznym w Liście do Hebrajczyków, Colloquium Salutis 21–22 (1993), s. 119–134.
Horak T., Tytuły Jezusa i ich chrystologiczna wymowa w Liście do Hebrajczyków, Ateneum Kapłańskie 1 (1989), s. 54–65.
Jankkowski A., Dopowiedzenia chrystologii biblijnej, Poznań 1987.
Jasiński A.S., Jezus jest Panem. Kyriologia Nowego Testamentu, Wrocław 1996.
Kozyra J., Tytuły wyrażające pierwszeństwo Chrystusa w tradycji apostolskiej Nowego Testamentu, w: Żyjemy dla Pana. Księga Pamiątkowa dedykowana S. Profesor Ewie Józefie Jezierskiej OSU w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, M. Rosik (red.), Wrocław 2005, s. 237–253.
Kudasiewicz J., Teologia Ewangelii synoptycznych, Lublin 1986.
Langkammer H., Nowotestamentalne tytuły chrystologiczne o charakterze efemerycznym, Studia Warmińskie 12 (1975), s. 433–444.
Langkammer H., Obraz Chrystusa Zbawcy w listach pasterskich, Questiones selectae 25 (2010), s. 23–45.
Langkammer H., U podstaw chrystologii Nowego Testamentu, Wrocław 1976.
Léon-Dufour X., Jezus Chrystus, w: Słownik teologii biblijnej, X. Léon-Dufour (red.), Poznań 1990, s. 347–357.
Léon-Dufour X., Słownik Nowego Testamentu, Poznań 1993.
Lesquivit C., Grelot P., Zbawienie, w: Słownik teologii biblijnej, X. Léon-Dufour (red.), Poznań 1990, s. 1117–1124.
Lohse E., υἱός κτλ. C II Palestinian Judaism, w: Theological Dictionary of the New Testament t. VIII, G. Friedrich (ed.), Grand Rapids 1995, s. 357–362.
Meier J.P., Jezus, w: Katolicki komentarz biblijny, R.E. Brown, J.A. Fitzmyer, R.E. Murphy (red.), Warszawa 22004, s. 2035–2053.
Meyer B.F., Jesus (Person), w: The Anchor Bible Dictionary, t. III, D.N. Freedman (ed.), New York 1992, s. 773–796.
Mickiewicz F., Ewangelia według świętego Łukasza. Rozdział 1–11, Częstochowa 2011.
Mielcarek K., Chrystologia Ewangelii synoptycznych, w: Teologia Nowego Testamentu t. I: Ewangelie synoptyczne i Dzieje Apostolskie, M. Rosik (red.), Wrocław 2008, s. 81–128.
Mitchel O., Son. υἱὸς τοῦ θεοῦ, w: New International Dictionary of New Testament Theology t. III, C. Brown (ed.), Grand Rapids 21992, s. 634–648.
Nakonieczny R., Katechetyczna interpretacja wybranych tytułów chrystologicznych, Ruch Biblijny i Liturgiczny 2 (2001), s. 134–142.
Nossol A., Glaeser Z., Kyrios, w: Encyklopedia katolicka, t. X, A. Szostek (red.), Lublin 2008, k. 317–319.
Oczachowski A., Tytuł ‘Syn’ w siatce Janowych tytułów chrystologicznych, Studia Paradyskie 16 (2006), s. 129–162.
Paciorek A., Ewangelia według św. Mateusza. Rozdziały 1–13 (NKB.NT I/1; Częstochowa 2005).
Paciorek A., Jezus z Nazaretu. Czasy i wydarzenia, Częstochowa 2015.
Paciorek A., Syn Boży. 1. W Biblii, w: Encyklopedia Katolicka t. XVIII, E. Gilewicz (red.), Lublin 2013, k. 1318–1320.
Piskorski D., Wiara w boskość Jezusa w świetle tytułów chrystologicznych występujących w listach protopwałowych, Studia Płockie 37 (2009), s. 27–43.
Popowski R., Wielki słownik grecko-polski Nowego Testamentu, Warszawa 42006.
Quell G., κύριος. C. The Old Testament Name for God, w: Theological Dictionary of the New Testament, t. III, G. Kittel (ed.), Grand Rapids 1995, s. 1058–1081.
Rengstorf K.H., Ἰησοῦς, w: New International Dictionary of New Testament Theology, t. II, C. Brown (ed.), Grand Rapids 21986, s. 330–332.
Rengstorf Κ.Η., Ναζαρηνό, w: New International Dictionary of New Testament Theology, t. II, C. Brown (ed.), Grand Rapids 21986, s. 334–335.
Rengstorf Κ.Η., Χριστός, w: New International Dictionary of New Testament Theology, t. II, C. Brown (ed.), Grand Rapids 21986, s. 334–348.
Romaniuk K., Soteriologia św. Pawła, Warszawa 1983.
Rubinkiewicz R., Chrystus w pierwszych dwóch mowach misyjnych św. Piotra (Dz 2,14–36; 3,12–26), w: Opoka Kościoła Chrystusowego. Bibliści KUL w 25 rocznicę pontyfikatu Jana Pawła II, S. Szymik, H. Ordon (red.), Lublin 2004, s. 99–128.
Schelkle K.H., Teologia Nowego Testamentu t. II: Bóg był w Chrystusie, Kraków 1984.
Smyth H.W., Greek Grammar, Harvard 1984.
Spicq C., Theological Lexicon of the New Testament, t. II, Peabody 1994.
Stachowiak L., Ewangelia według św. Jana. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz, Poznań 2008.
Stock K., Figlio di Dio, w: Temi teologici della Bibbia, R. Penna, G. Perego, G. Ravasi (eds.), Cinisello Balsamo 2010, s. 495–502.
Tarrech A.P., Gesù Cristo, w: Temi teologici della Bibbia, R. Penna, G. Perego, G. Ravasi (eds.), Cinisello Balsamo 2010, s. 541–554.
Ternant P., Pan, w: Słownik teologii biblijnej, X. Léon-Dufour (red.), Poznań 1990, 642–644.
Tronina A., Jezus Chrystus. IV. Nazwy, w: Encyklopedia katolicka, t. VII, S. Wielgus (red.), Lublin 1997, k. 1350–1353.
Tronina A., Mesjasz. 1. W Biblii, w: Encyklopedia katolicka, t. XII, S. Wilk (red.), Lublin 2008, k. 599–601.
Turner N., A Grammar of New Testament Greek J.H. Moulton, London, New York 2003.
Young R.A., Intermediate New Testament Greek. A linguistic and exegetical Approach, Nashville 1994.
de Vaux R., Instytucje Starego Testamentu, Poznań 2004.
Wallace D.B., Greek Grammar beyond the Basics. An exegetical Syntax of the New Testament, Grand Rapids 1996.
Witczyk H., Zbawiciel. I. W Biblii, w: Encyklopedia katolicka, t. XX, E. Gilewicz (red.), Lublin 2014, k. 1294–1295.
Witherington III B., Chrystus, w: Słownik teologii św. Pawła, G.F. Hawthorne, R.P. Martin, D.G. Reid (red.), Warszawa 2010, s. 107–112.
Zerwick M., Il Greco del Nuovo Testamento, Roma 2010.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 3856
Liczba cytowań: 0
