Healings or Exorcisms? Evil Spirits as Impersonal Powers in the Gospels
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2014.023Słowa kluczowe
cuda, uzdrowienia, egzorcyzmy, Jezus historii, demony, złe duchy, duchy nieczyste, szatan, EwangelieAbstrakt
Uzdrowienie czy egzorcyzm? Złe duchy jako bezosobowe moce w Ewangeliach
Streszczenie. Pneuma po grecku oraz ruah po hebrajsku należy rozumieć bezosobowo: jako „wiatr, niewidzialna siła”. Daimonia to nieokreślone siły półboskie, czasami personifikowane (Jk 2, 19). Te złe moce nie są nigdy identyczne z szatanem, a tylko niektórzy przeciwnicy Jezusa uważali je za wysłańców szatana. „Nieczysty” znaczy „nieświęty, należący do sfery świeckiej i ziemskiej”. „Złe” znaczy „złośliwe”. Tym samym Ewangelie zakładają, że tak zwane opętanie to szalone zachowanie o nieznanych przyczynach; z naszego punktu widzenia mogą one być medyczne, moralne i szatańskie. Autorzy Ewangelii i sam Jezus naśladowali popularne sposoby mówienia bez osądzania ich. Jednakże na poziomie literackim opisy takich przypadków w Ewangeliach są podobne do innych opisów uzdrowień i nie powinny być od nich oddzielane. Nie są zbyt podobne do apokryficznych opisów egzorcyzmów. Nawet jeśli Jezus bywał postrzegany jako egzorcysta, Ewangelie tak naprawdę nie popierają takiej opinii.
Bibliografia
Miracles
Busse U., Die Wunder des Propheten Jesu, Forschung zur Bibel 24, Stuttgart 1977.
Cavadini J.C. (ed.), Miracles in Jewish and Christian Antiquity. Imagining Truth, Notre Dame Studies in Theology 3, Notre Dame 1999.
Cotter W., Miracles in Greco-Roman Antiquity. A Sourcebook, London-New York 1999.
Eve E., The Jewish Context of Jesus’ Miracles, JSNT Supplement Series 231, London-New York 2002.
Hendrickx H., The Miracle Stories of the Synoptic Gospels, San Francisco 1987.
Howard J.K., Disease and Healing in the New Testament. An Analysis and Interpretation, Lanham et al. 2001.
Jaschke H., Jésus, le guérisseur, Paris 1997.
Latourelle R., Miracles de Jésus et théologie du miracle, Montreal 1986.
Les miracles de Jésus, [collected essays] Paris 1977.
Meier J.P., A Marginal Jew. Rethinking the Historical Jesus, vol. 2, Mentor, Message, and Miracles, Anchor Bible Reference Library, New York-London 1994.
Theissen G., Urchristliche Wundergeschichten, Studien zum Neuen Testament 8, Gütersloh 1974.
Twelftree G.H., Jesus the Miracle Worker. A Historical & Theological Study, Downers Grove 1999.
Wenham D., Blomberg C. (ed.), The Miracles of Jesus, Gospel Perspectives 6, Sheffield 1986.
Wojciechowski M., Cuda Jezusa, Częstochowa 2010.
Exorcisms and Satan
Fröhlich I., Koskenniemi E. (ed.), Evil and Devil, London 2013.
Góźdź K. (ed.), Teologia o szatanie, Lublin 2000.
Jędrzejewski S., U korzeni zła, Lublin 1997.
Kościelniak K., Złe duchy w Biblii i Koranie, Kraków 1999.
Maggi A., Jezus i Belzebub. Szatan i demony w Ewangelii św. Marka, Kraków 2001.
Page S.H.T., Powers of Evil. A Biblical Study of Stan and Demons, Grand Rapids 1995
Sorensen E., Possession and Exorcism in the New Testament and Early Christianity, WUNT 157, Tübingen 2002.
Thomas J.C., The Devil, Disease and Deliverance. Origins of Illness in New Testament Thought, Journal of Pentecostal Theology. Supplements 13, Sheffield 1998.
Twelftree G.H., In the Name of Jesus: Exorcism Among Early Christians; Grand Rapids 2007.
Twelftree G.H., Jesus the Exorcist. A Contribution to the Study of the Historical Jesus, WUNT 2. Reihe 54, Tübingen 1993;
Witmer A., Jesus, the Galilean Exorcist: His Exorcisms in Social and Political Context, Library of New Testament Studies, New York 2013.
Zając R., Szatan w Starym Testamencie, Lublin 1998.
Commentaries
Bovon F., Das Evangelium nach Lukas, Evangelisch-Katholischer Kommentar zum Neuen Testament 3/1-3, Zürich i in. 1989-2001.
Brown R.E., The Gospel according to John, Anchor Bible 29-29A, New York 1966-70.
Davies W.D., Allison D.C., A Critical and Exegetical Commentary on the Gospel according to Saint Matthew, Edinburgh 1988-97.
Evans C.A., Mark 8:27-16:20, Word Biblical Commentary 34B, Nashville 2001.
Fitzmyer J.A., The Gospel according to Luke, Anchor Bible 28-28A, Garden City 1981-85.
France R. F., The Gospel of Mark, The New International Greek Testament Commentary, Grand Rapids – Carlisle 2002.
Guelich R.A., Mark 1-8:26, Word Biblical Commentary 34A, Dallas 1989.
Hagner D.A., Matthew, Word Biblical Commentary 33AB, Dallas 1993-95.
Luz U., Das Evangelium nach Matthäus, Evangelisch-Katolischer Kommentar zum Neuen Testament I/1-4, Zürich i in. 1985-2002.
Marcus J., Mark, Anchor Bible 27-27A, New York et al. 1999-2009.
Neuer Wettstein, Neuer Wettstein. Texte zum Neuen Testament aus Griechentum und Hellenismus, ed. U. Schnelle, Teilband 1.1-2, Berlin 2009-2013.
Nolland J., Luke, Word Biblical Commentary 35ABC, Dallas 1989-93.
Pesch R., Das Markus¬evangelium, Herders Theologischer Kommentar zum Neuen Testament, wyd. 2, Freiburg/B 1984.
Schnackenburg R., Das Johannesevangelium, Herders Theologischer Kommentar zum Neuen Testament IV/1-3, 1966-77.
Yarbro Collins A., Mark, Hermeneia, 2007.
Articles and studies:
Adna J.,The Encounter of Jesus with the Gerasene Demoniac, in: Authenticating the Activities of Jesus, New Testament Tools and Studies 28.2, ed. B.D. Chilton, C.A. Evans, Leiden 1999, pp. 279-301.
Bauckham R., Davila J.R., Panayotov A. (ed.), Old Testament Pseudepigrapha, vol. 1, Grand Rapids 2013.
Bytner W., Perykopa o uzdrowieniu opętanego z Kafarnaum (Mk 1,21-28) w świetle analizy pragmatycznej, „Studia Płockie” 28(2000), pp. 81-91.
Chapa J., Exorcistas y exorcismos en tiempos de Jesús, in: Los milagros de Jesús. Perspectivas metodológicas plurals, ed. R. Aguirre, Estella 2002, pp. 121-146.
Charlesworth J.H. (ed.),The Old Testament Pseudepigrapha, vol. 1-2, London 1983.
Chilton B.D., An Exorcism of History: Mark 1:21-28, in: Authenticating the Activities of Jesus, New Testament Tools and Studies 28.2, ed. B.D. Chilton, C.A. Evans, Leiden 1999, pp. 215-245.
Chilton B.D., Exorcism and History: Mark 1:21-28, in: The Miracles of Jesus, Gospel Perspectives 6, ed. D. Wenham, C. Blomberg, Sheffield 1986, pp. 253-271.
Conrady J. – Vouga F., Zur Interpretation der Erzählungen von Exorzismen im Markusevangelium. Ein Werkstattbericht aus einem interdisziplinären Dialog zwischen einem Arzt und einem Theologen, in: Exegese und Methodendiskussion , TANZ 23, ed. S. Alkier, R. Brucker, Tübingen 1998, pp. 257-270.
Gérard B., Marc 5,1-20: Des hommes, des démons et des cochons!, „Lectio Divina” 96 (2013), pp. 26-37.
Grochowski Z., Heroiczna wiara i wytrwała modlitwa Syrofenicjanki, in: Kobieta w życiu Kościoła, ed. M. Karczewski, M. Żmudziński, Elbląg 2004, pp. 41-48.
Guijarro Oporto S., The Politics of Exorcism: Jesus' Reaction to Negative Labels in the Beelzebul Controversy, „Biblical Theology Bulletin“ 29(1999)3, pp. 118-129.
Jędrzejewski S., Demonologia w Biblii i w pismach z Qumran, in: Z badań nad Biblią. Gwiazda Jakuba - demony - Niewiasta Apokalipsy, ed. T. Jelonek, Kraków 2007, pp. 53-76.
Kollmann B., Jesu Schweigegebote an die Dämonen, ZNW 82(1991), pp. 267-273.
Macura A., Kim jest Jezus w świetle perykopy o uzdrowieniu opętanego Gerazeńczyka (Mk 5,1-20), in: Prorok potężny czynem i słowem, Fs. J. Kudasiewicz, ed. B. Szier-Kramarek et al.. Lublin 1997, pp. 59-71.
Maggioni B., Chrystus i szatan w Ewangelii Markowej, in: Zło w świecie, Kolekcja Communio 7, Poznań-Warszawa 1992, pp. 34-49.
Malina A., "Wszystko możliwe dla wierzącego" (Mk 9,23), „Verbum Vita” 3(2004)5, pp. 89-105.
Miquel E., How to Discredit an Inconvenient Exorcist. Origin and Configuration of the Synoptic Controversies on Jesus' Power as an Exorcist, „Biblical Theology Bulletin” 40 (2010)4, 187-206.
Nasiłowski P., Egzorcyzm w Gerazie (Mk 5,1-20), in: Trud w Panu nie jest daremny (por. 1 Kor 15,58), Fs. J. Załęski, ed. W. Linke, Niepokalanów 2010, 277-299.
Niemirski Z., Einige Bemerkungen zu "der Besessene von Gerasa" Erzählung (Mk 5,1-20), „Studia Diecezji Radomskiej“ 1(1998), 121-136.
Oegema G.S., Jesus' Casting Out of Demons in the Gospel of Mark against Its Greco-Roman Background, in: Die Dämonen: Die Dämonologie der israelitisch-jüdischen und frühchristlichen Literatur im Kontext ihrer Umwelt - Demons: The Demonology of Israelite-Jewish and Early Christian Literature in Context of their Environment, ed. A. Lange et al., Tübingen 2003, 505-518.
Ormanty S., Działanie Jezusa w oparciu o psychologię "Gestalt" na przykładzie perykopy o uzdrowieniu epileptyka (Mk 9,14-29), in: Sentire cum Societate, ed. W. Necel, Poznań 2007, 89-102.
Paciorek A., „(Demony) prosiły Jezusa: 'Poślij nas w świnie'. I pozwolił...” (Mk 5,1-20) - opętanie w krainie Gerazeńczyków, in: Gaudium in litteris, Fs. S. Wielgus, ed. S. Janeczek et al., Lublin 2009, 305-315.
Parchem M. (ed.), Pisma apokaliptyczne i testamenty, Krakow – Mogilany 2010.
Redalié Y., L'indemoniato di Gerasa (Mc 5,1-20). Una tessera nei "ritratti originali di Gesù", in: Nuovo Testamento: teologie in dialogo culturale, Fs. R. Penna, Rivista Biblica. Supplementi 50, ed. N. Ciola, G. Pulcinelli, Bologna 2008, 115-123.
Rosik M., La Donna Sirofenicia (Mc 7,24-30). Analisi esegetica ed interpretazione teologica, “Studia Warmińskie” 39(2002), 259-279.
Skierkowski M., Egzorcyzmy Jezusa, in: Szatan w religii i kulturze, ed. Sławomir Bujalski, Szczecin 2008, 113-126.
Sterling G.E., Jesus as Exorcist: An Analysis of Matthew 17:14-20; Mark 9:14-29; Luke 9:37-43a, CBQ 55(1993), 467-493.
Strus A., Cristo, Liberatore dell`uomo nella catechesi di Pietro, secondo Mc 5,1-20, Salmaticensis 44(1982), 35-60.
Strus A., Géraseniens dans la tradition synoptique: jalon topographique ou omen onomastique?, in: El misterio de la palabra, Fs. L. Alonso Schökel, ed. V. Collado, E. Zurro, Madrid 1983, 283-301.
Szymik S., Współczesne metody analizy tekstu biblijnego na przykładzie Mk 5,1-20, RBL 48(1995)2, 94-100.
Wojciechowski M., Jezus jako Święty w pismach Nowego Testamentu, Warszawa 1996.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 561
Liczba cytowań: 0