Willa miejska Gustawa Plehwe przy ul. Mickiewicza 81 w Toruniu.

Abstrakt

Willa miejska przy ul. Mickiewicza 81 znajduje się na Przedmieściu Bydgoskim w Toruniu. Została wybudowana w latach 1890–1891 przez Gustawa Plehwe, jako siedziba jego rodziny oraz firmy Ziegelei und Thonwaaren-Fabrik. Zmiany budowlane zachodzące na działce od lat siedemdziesiątych do dziewięćdziesiątych XIX wieku obrazują typowy proces reorganizacji przestrzennej przedmieścia, wynikający ze zmian przepisów budowlanych oraz złagodzenia rejonowych ograniczeń budowlanych.

Historia zabudowy działki pokazuje stopniowy proces przekształceń typologiczno-architektonicznych. W latach siedemdziesiątych XIX wieku na działce znajdował się skromny dom czynszowy na planie prostokąta z dwoma ryzalitami, przekryty dwuspadowym dachem, przeznaczony pierwotnie dla trzech rodzin. Pod koniec lat osiemdziesiątych powzięto pierwsze – niezrealizowane – próby przekształceń. W 1887 roku powstał projekt neorenesansowej kamienicy czynszowej z dwiema oficynami bocznymi i oficyną tylną. Projekt mimo uzyskanego pozwolenia na budowę nie został wykonany. W 1889 roku powstał drugi, skromniejszy rysunek kamienicy z jedną oficyną boczną i parterowym budynkiem gospodarczym. Również i ta realizacja nie doszła do skutku.

            W 1890 roku, kiedy działka stała się własnością przedsiębiorcy budowlanego Gustawa Plehwe, doszło do wyburzenia poprzedniej zabudowy i budowy reprezentacyjnej willi miejskiej w stylu neorenesansowym. Zaplanowanie dwóch funkcji – domu prywatnego i siedziby firmy – determinowało sposób dekoracji oraz układ wnętrza. Bogaty i finezyjny detal na elewacjach (wschodniej i północnej) pokazywał możliwości wykonawcze firmy, był jej reklamą i zachętą dla potencjalnych inwestorów. Z kolei przestronne wnętrza rozłożone wokół centralnego hallu i skomunikowane amfiladowo zapewniały komfortowe użytkowanie.

Firma Gustawa Plehwe zajmowała się sprzedażą asortymentu budowlanego (cegły klinkierowe, glazurowane, kominowe, ceramiczne kształtki, dachówki), była licencjonowanym dostawcą cementu firmy Monier Gesellschaft. Zajmowała się także wykonawstwem, specjalizując się w sztukateriach oraz konstrukcjach betonowych. Firma pokazywała swoje produkty i prezentowała osiągnięcia na wystawach przemysłowych – np. w 1895 roku w Królewcu, gdzie zdobyła srebrny medal, a w następnym roku na Zachodniopruskiej Wystawie Przemysłowej w Grudziądzu, podczas której została uhonorowana złotym medalem. Rodzina Gustawa Plehwe zamieszkiwała neorenesansową willę przy ul. Mickiewicza 81 do początku XX wieku. Budynek do 1945 roku pełnił funkcje mieszkalne. Po wojnie budynek zaadaptowano na szkołę – najpierw mieściło się tu Gimnazjum i Liceum Spółdzielcze, później Technikum Ekonomiczne nr 2 do czasu jego przeniesienia na ul. Grunwaldzką (w połowie lat sześćdziesiątych XX w.). W 1996 roku obiekt przy ul. Mickiewicza 81 zakupiła redakcja Dziennika Toruńskiego „Nowości”, gdzie funkcjonowała do 2004 roku. Obecnie w budynku przywrócono funkcje mieszkalne.