Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Język Polski

Archiwum Emigracji

Alma Mater Vilnensis. Okoliczności wskrzeszenia Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie
  • Strona domowa
  • /
  • Alma Mater Vilnensis. Okoliczności wskrzeszenia Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. 2020: 2018-2019: Zeszyt (1-2) 26-27 /
  4. UNIWERSYTET W WILNIE

Alma Mater Vilnensis. Okoliczności wskrzeszenia Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie

Autor

  • Anna Supruniuk Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń https://orcid.org/0000-0003-3519-3319

DOI:

https://doi.org/10.12775/AE.2018-2019.009

Słowa kluczowe

KEY WORDS, Stephen Bathory University, reconstitution of the Academy of Vilnius, first inauguration of the academic year, education in the 20th-century Vilnius, Revindication and Organization Committee, Chief of State decree

Abstrakt

ALMA MATER VILNENSISI: THE RECONSTITUTION OF STEPHEN BATHORY UNIVERSITY IN VILNIUS

 

The article discusses the early 20th-century attempts of the Polish intellectual elites to re-establish in Vilnius the institution of higher education which had been closed by a tsar’s ukase in 1832. It focuses on the efforts undertaken in 1915–1919, which led to the foundation of Stephen Bathory University (Universitas Batoreana Vilnensisi) by a decree of Chief of State Józef Piłsudki’s on 28 August 1919.

Bibliografia

Źródła

Lietuvos Centrinis Valstybes Archyvas w Wilnie (dalej: LCVA), F. 175, ap. 1(I)A, b. 1 (Listy profesorów i instytucji oświatowych); F. 175, ap. 1(I)A, b. 4 (Telegramy); F. 175, ap. 1(I)A, b. 5 (Zaproszenia na zebrania); F. 175, ap. 1(I)A, b. 7 (Listy do redakcji); F. 175, ap. 1(I)A, b. 9 (Listy w sprawie zapisów); F. 175, ap. 1(I)A, b. 12a (Protokoły Komitetu Wykonawczego Odbudowy Uniwersytetu Wileńskiego, oryginały); F. 175, ap. 1(I)A, b. 13 (Protokoły Komisji Organizacyjno-Rewindykacyjnej, oryginały i odpowiedzi); F. 175, ap. 1(I)A, b. 14 (Protokoły poszczególnych komisji); F. 175, ap. 1(I)A, b. 16 (Różne sprawy Komitetu Wykonawczego); F. 175, ap. 1(I)A, b. 18 (Fotografie i życiorysy członków Komitetu Wykonawczego); F. 175, ap. 1(I)A, b. 19–22 (Mowy wygłoszone w czasie uroczystości otwarcia Uniwersytetu 11 X [19]19); F. 175, ap. 1(I)A, b. 48 (Sprawy budżetowe 1920/21); F. 175, ap. 1(I)A, b. 944 (Protokoły posiedzeń Senatu 1919/20); F. 175, ap. 2(VI)B, b. 2 (Rękopisy Wydziału Prawa i Nauk Społecznych USB 1929/30).

Opracowania

Akt otwarcia Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wy-znań Religijnych i Oświecenia Publicznego RP, 1919, R. 2, nr 10–11, poz. 1.

Dziennik Ustaw RP, 1938, nr 26, poz. 233 (z 9 kwietnia 1938).

Dziewulski W., Prawda o wskrzeszeniu Wileńskiej Wszechnicy w 1919 roku, [w:] Z dziejów Almae Matris Vilnensis: księga pamiątkowa ku czci 400-lecia założenia i 75-lecia wskrzeszenia Uniwersytetu Wileńskiego, red. L. Piechnik, K. Puchowski, Kraków 1996.

Gierowska-Kałłaur J., Między polityką a nauką. Ludwik Kolankowski w pierwszym półroczu 1919 roku, [w:] Ludwik Kolankowski: dzieło i życie: indywidualny przypadek historiograficzny, red. P. Oliński, W. Piasek, Toruń 2017.

Gierowska-Kałłaur J., Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich: (19 lutego 1919–9 września 1920), Warszawa 2003.

Gołubiew A., Unoszeni historią, Kraków 1971.

Ilgiewicz H., Relacje polsko-litewskie w przededniu odzyskania niepodległości w świetle dzienników i wspomnień działaczy wileńskich, „Rocznik Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy” 2019, t. 19.

Ilgiewicz H., Societates Academicae Vilnenses: Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Wilnie (1907–1939) i jego poprzednicy, Warszawa 2008.

Ilgiewicz H., Uroczystości na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, [w:] Na obrzeżach polityki: praca zbiorowa, cz. 9, pod red. M. Kosmana, Poznań 2013.

Ilgiewicz H., Wileńskie towarzystwa naukowe w latach pierwszej wojny światowej, „Rocznik Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy” 2015, t. 15.

Jegelevičius Sigitas, Pierwsze próby wskrzeszenia Uniwersytetu Wileńskiego i powstanie Uniwersytetu Stefana Batorego, [w:] Z dziejów Almae Matris Vilnensis: księga pamiątkowa ku czci 400-lecia założenia i 75-lecia wskrzeszenia Uniwersytetu Wileńskiego, red. L. Piechnik, K. Puchowski, Kraków 1996.

Jurkowski R., U źródeł Uniwersytetu Stefana Batorego — początki Wydziału Teologicznego (1918–1920), „Echa Przeszłości” 2017, t. 18.

Kolankowski L., Zapiski pamiętnikarskie, do druku przygotowała, wstępem i przypisami opatrzyła S. Grochowina, Toruń 2012.

Konferencje Rektorów Szkół Akademickich w Polsce w latach 1919–1931: protokóły narad, uchwały i memoriały, ze wstępem S. Estreichera, red. L. Zembrzuski, Warszawa 1932.

Kozłowska-Studnicka J., Likwidacja Uniwersytetu Wileńskiego w świetle korespondencji urzędowej, [w:] Księga pamiątkowa, ku uczczeniu CCCL rocznicy założenia i X wskrzeszenia Uniwersytetu Wileńskiego, t. 1: Z dziejów dawnego Uniwersytetu, Wilno 1929.

Krupowies W., Rok 1919: pamięć Wilna — pamięć w Wilnie, „Acta Baltico-Slavica” 2018, vol. 42.

Meysztowicz W., Gawędy o czasach i ludziach, Londyn 1993.

Mianowski S., Świat, który odszedł: wspomnienia Wilnianina 1895–1945, wyboru dokonali oraz przygot. do dr. M. z Mianowskich Parczewska, K. M. Mianowski, Warszawa 1995.

Opacki Z., Między uniwersalizmem a partykularyzmem. Myśl i działalność społeczno-polityczna Mariana Zdziechowskiego 1914–1938, Gdańsk 2006.

Opacki Z., Reaktywowanie czy powstanie? Dyskusje wokół utworzenia Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie w latach 1918–1919, „Kwartalnik Historyczny” 1998, R. 105, nr 3.

Opacki Z., Środowisko naukowe USB w Wilnie wobec polsko-litewskiego sporu terytorialnego o Wileńszczyznę w latach 1919–1922, [w:] Polacy i sąsiedzi — dysonanse i przenikanie kul-tur, cz. 2: zbiór studiów, red. R. Wapiński, Gdańsk 2001.

Ruszczyc, Dziennik, cz. 2: W Wilnie 1919–1932, wybór, układ, opracowanie, wstęp i posłowie E. Ruszczyc, Warszawa 1996.

Schiller J., Universitas rossica: koncepcja rosyjskiego uniwersytetu 1863–1917, Warszawa 2008.

Siedlecki M., Wspomnienia z pierwszych dwu lat organizacji Uniwersytetu Wileńskiego, [w:] Księga Pamiątkowa ku uczczeniu CCCL rocznicy założenia i X wskrzeszenia Uniwersytetu Wileńskiego, t. 2: Dziesięciolecie 1919–1929, Wilno 1929.

Srebrakowski A., Litwa i Litwini na Uniwersytecie Stefana Batorego, [w:] Stosunki polsko- litewskie wczoraj i dziś: historia, kultura, polityka, red. W. K. Roman i J. Marszałek-Kawa, Toruń 2009.

Srebrakowski A., Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie 1919–1939, [w:] Wrocław na litewskie millenium. Materiały z uroczystej konferencji z okazji 1000-lecia udokumentowania nazwy Litwa, pod red. A. Srebrakowskiego i G. Straucholda, Wrocław 2010.

Statut tymczasowy Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, 11 X 1919 r., Wilno 1919 (Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego RP, 1919, R. 2, nr 10–11, poz. 2).

Stepono Batoro universitetas: perimti ir įsigyti turtai (1919–1939), [w:] Alma Mater Vilnensis: Vilniaus universiteto turtai istorijos skersvėjuose (XVI–XXI amžiai), [redaktorių kolegija], Vilnius 2016.

Sukiennicki W., Legenda i rzeczywistość: wspomnienia i uwagi o dwudziestu latach Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, Paryż 1967.

Uroczyste otwarcie Uniwersytetu, „Nasz Kraj” 1919, nr 145 (z 12 października).

Władyczko S., Pierwszy okres prac organizacyjnych nad odbudową Uniwersytetu Wileńskiego (13.XII.1918–11.X.1919). Sprawozdanie Komitetu Wykonawczego Odbudowy Uniwersytetu Wileńskiego, [w:] Księga Pamiątkowa ku uczczeniu CCCL rocznicy założenia i X wskrzeszenia Uniwersytetu Wileńskiego, t. 2: Dziesięciolecie 1919–1929, Wilno 1929.

Wołkanowski W., Michał Węsławski: biografia prezydenta Wilna w latach 1905–1916, Opole 2015.

Wrzosek A., Wskrzeszenie Uniwersytetu Wileńskiego w roku 1919, [w:] Księga pamiątkowa, ku uczczeniu CCCL rocznicy założenia i X wskrzeszenia Uniwersytetu Wileńskiego, t. 2: Dziesięciolecie 1919–1929.

Zamojska D., „Ta ludność życzy mieć uniwersytet…” — walka o utworzenie Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 2006, t. 51, z. 2.

Zamojska D., Akademicy i urzędnicy: kształtowanie ustroju państwowych szkół wyższych w Polsce 1915–1920, Warszawa 2009.

Zamojska D., Konferencje rektorów szkół akademickich w Polsce w okresie międzywojennym: reprezentacja środowiska akademickiego wobec zmian ustawodawstwa, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 2004, t. 43.

Ziemacki J., O wznowieniu Uniwersytetu w Wilnie, cz. 1–2, „Dziennik Wileński” 1918, nr 270 (20 listopada), s. 2–3; nr 272, s. 2 (z 22 listopada).

Żukowski P., Uniwersytety we Lwowie, Krakowie i Wilnie na naukowej drodze Ludwika Kolankowskiego. Życie naukowe Ludwika Kolankowskiego do 1939 roku, [w:] Ludwik Kolankowski: dzieło i życie: indywidualny przypadek historiograficzny, red. P. Oliński, W. Piasek, Toruń 2017.

Archiwum Emigracji

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2020-12-31

Jak cytować

1.
SUPRUNIUK, Anna. Alma Mater Vilnensis. Okoliczności wskrzeszenia Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. Archiwum Emigracji [online]. 31 grudzień 2020, s. 112–136. [udostępniono 7.7.2025]. DOI 10.12775/AE.2018-2019.009.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

2020: 2018-2019: Zeszyt (1-2) 26-27

Dział

UNIWERSYTET W WILNIE

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 977
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

KEY WORDS, Stephen Bathory University, reconstitution of the Academy of Vilnius, first inauguration of the academic year, education in the 20th-century Vilnius, Revindication and Organization Committee, Chief of State decree
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa