Muzea i sztuka w czasie wojny: nowe symbole, znaczenia, wyzwania. Doświadczenie Ukrainy
DOI:
https://doi.org/10.12775/ZWAM.2023.10.13Keywords
museums, arts, Ukraine, war, culture, symbol, exhibitions, cooperationAbstract
The article analyzes selected problems of Ukrainian museums during the Russian-Ukrainian war in 2014-2023. Cultural heritage of Ukraine was brutally destroyed and seized by Russia, which posed a number of pressing problems for Ukrainian society. Unfortunately, the lack of preparation for a full-scale invasion and the lack of protection of museum collections led to the irreversible loss of many objects of cultural heritage, especially museum buildings, as well works of arts. It became a challenge for Ukrainian museums, which prompted active actions and cooperation with the international museum environment during the war and remains relevant in the future.
In particular, the relationship between art and the military events in Ukraine of the outlined period, as well as art’s reflection on social and political challenges, is particularly important. In 2013-2014 Maidan became the center of turbulent historical events, which gave rise to a series of manifestations and artistic projects. However, the war of 2014-2023 gave art new meanings, informative and political significance, thanks to which the world learns the truth. Through photography, poster, graffiti, music and other forms of art, that create new symbols and meanings, a specific „message” is conveyed. Art becomes a weapon: informational, aesthetic and propaganda.
References
Barańska Katarzyna, Cherwinska Julia
: Kultura na Euromajdanie, „Zarządzanie w kulturze”, 15, z. 4.
Błońska Diana
: W obliczu kataklizmu. Zabezpieczenie zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie przed pierwszą i drugą wojną światową, „Dzieje Najnowsze”, nr 1.
Kozak Nazar
: Art Resistance against Russia’s “Non-Invasion” of Ukraine, „East/West: Journal of Ukrainian Studies”,Volume IX, no. 1.
Matelski Dariusz
: Ewakuacja i straty dóbr kultury zachodniej i centralnej Polski w 1939 r., „Zapiski Historyczne”, t. LXVIII, 2003, nr 1.
Matelski Dariusz
/2008: Losy polskiego dziedzictwa kulturalnego w latach drugiej wojny światowej i po jej zakończeniu w historiografii, „Studia Podlaskie”, t. XVII, s. 299–318.
Pruszak Tomasz A.
: Zabezpieczanie i ratowanie dzieł sztuki w Warszawie wobec zagrożeń w okresie II wojny światowej, „Almanach Muzealny”, nr 8.
Sałaciński Krzysztof
: Dziedzictwo kultury w konfliktach zbrojnych – prawo, praktyka, nowe wyzwania, [w:] Ochrona dziedzictwa kultury w konfliktach zbrojnych w świetle prawa międzynarodowego i krajowego. 60 lat konwencji Haskiej i 15 lat jej protokołu II, red. nauk. E. Mikos-Skuza, K. Sałaciński, Warszawa.
Skuza Cezariusz
: Wojenne i powojenne losy polskich skarbów narodowych, Toruń: Wydawn. Nauk. WSO im. gen. J. Bema.
Straty wojenne zbiorów polskich
: Straty wojenne zbiorów polskich w dziedzinie rzemiosła artystycznego. 2, Sztuka ludowa, żydowska sztuka kultowa, militaria, kom. red. Władysław Tomkiewicz, Krystyna Sroczyńska, Stanisław Nahlik, Warszawa.
Кондель-ПерміноваНаталія
: Музей Майдану: суспільний запит на закладново готипу, „Агора”, 14, z.2.
Курдина Юлія
: Мистецтво Майдану як джерело наповнення музею Революції Гідності, „Historical and CulturalStudies”, vol. 6, no. 1.
Майданвідпершоїособи. Мистецтвонабарикадах
: Майдан від першої особи. Мистецтво на барикадах, упоряд. Т. Ковтунович, Т. Привалко, Вип. 2, Київ: К.І.С.
Майдан. РеволюціяГідності
: Майдан. Революція Гідності (ізфондів бібліотеки Дрогобицького державного педагогічного університету імені Івана Франка: бібліогр. покажч. / уклад.
Р. Д. Кивацька, Н. М. Рішаві; редактор С. Ю. Фартушок; відп. завипуск М. М. Дмитрів; ДДПУ ім. ІванаФранка, Бібліотека. Дрогобич: РВВ ДДПУ ім. ІванаФранка.
Мусієнко Наталія
: Мистецтво Майдану, Київ: Майстер-принт.
Źródła internetowe
Bajorek-Dziuban Ewelina
: Codzienność podszyta wojenną grozą. Wystawa o Ukrainie w MCK; https://lovekrakow.pl/aktualnosci/codziennosc-podszyta-wojenna-groza-wystawa-oukrainie-w-mck-zdjecia_47560.html; data odczytu: 07.12.2022.
: MCK dla społeczności ukraińskiej; https://mck.krakow.pl/aktualnosci/mck-dla-spolecznosci-ukrainskiej; data odczytu: 09.10.2022.
: MCK pomaga ludziom nauki z Ukrainy; https://mck.krakow.pl/aktualnosci/mck-pomaga-ludziom-nauki-z-ukrainy; data odczytu: 02.06.2022.
: Revolution of Dignity Art Exhibit: Images from Ukraine’s Maidan, 2013-2014; https://www.wilsoncenter.org/event/revolution-dignity-art-exhibit-images-ukraines-maidan-2013-2014; data odczytu: 02.02.2023.
: Solidarni z Ukrainą; https://mck.krakow.pl/aktualnosci/solidarni-z-ukraina; data odczytu: 02.08.2022.
: https://suspilne.media/214139-u-lvovi-zagortaut-skulpturi-i-zakrivaut-vitrazisob-zahistiti-ih-vid-mozlivih-bombarduvan/; data odczytu: 02.01.2023.
: https://poland.mfa.gov.ua/pl/events/3550-3-9-bereznya-2015-r-stinamatvijavajsberga-u-varshavi; data odczytu: 02.12.2022.
: https://www.ukrinform.ua/rubric-society/3459519-simvol-stijkosti-ukrainciv-safu-z-pivnikom-peredali-muzeu-revolucii-gidnosti.html/; data odczytu: 02.06.2022.
Буркало Олена
: Определен лучший эскиз для марки про Русский военный корабль; https://korrespondent.net/ukraine/4456436-opredelen-luchshyi-eskyz-dlia-marky-prorusskyi-voennyi-korabl; data odczytu: 25.02.2023.
Буцко Анастасія
: Костянтин Акінша: „Удар по СБУ пошкодить Софійський собор”; https:// www.dw.com/uk/kostiantyn-akinsha-bud-iakyi-udar-po-sbu-pryzvede-doposhkodzhen-sofiiskoho-soboru/a-61061328; data odczytu: 05.12.2022.
: Війна безжальна до пам’яті: які об’єкти української спадщини ми втрачаємо; https://discover.ua/inspiration/viyna-bezzhalna-do-pamyati-yaki-obyektyukrayinskoyi-spadshchyny-my-vtrachayemo; data odczytu: 05.01.2023.
Горлач Поліна
: Директор Ермітажу виправдав війну в Україні й заявив, що у такий спосіб Росія самостверджується; https://suspilne.media/254382-direktor-ermitazu-vipravdav-vijnu-v-ukraini-j-zaaviv-so-u-takij-sposib-rosia-samostverdzuetsa; data odczytu: 03.02.2023.
Загородня Ірина
: Місце моєї смерті і мого життя»: захисник Маріуполя показав прощальні світлини з «Азовсталі»; https://tsn.ua/ato/misce-moyeyi-smerti-i-mogo-zhittya-zahisnik-mariupolya-pokazav-proschalni-svitlini-z-azovstali-2066548.html; data odczytu: 10.07.2022.
: Керамічний півник, що вцілів разом з шафою після обстрілів в Бородянці, виявився витвором васильківської майоліки; https://rubryka.com/2022/04/09/keramichnyj-pivnyk-shho-vtsiliv-razom-z-shafoyu-pislya-obstriliv-v-borodyantsivyyavyvsya-vytvorom-vasylkivskoyi-majoliky/; data odczytu: 06.03.2023.
Крамар Ростислав
: Ігор Пошивайло: „Прототип Музею Майдану ми шукали у Польщі”; https://culture.pl/ua/stattia/ihor-poshyvailo-prototyp-muze%D1%96u-maidanu-myshukaly-u-polshchi; data odczytu: 07.02.2023.
Куницька Катя
: Директор Музею Революції гідності: „Музей має бути комфортним простором, куди людям захочеться приходити і дискутувати”; https://lb.ua/culture/2016/02/19/328301_direktor_muzeyu_revolyutsii_gidnosti.html; data odczytu: 05.08.2022.
Куницький Олександр
: Евакуація культури: чи можна було врятувати втрачені об›єкти; https://www.dw.com/uk/evakuacia-kulturnih-cinnostej-do-i-pid-cas-vijni-ci-moznabulo-vratuvati-vtracene/a-64658810; data odczytu: 04.03.2023.
: Мадонна з київського метро. Історія фото жінки з немовлям; https://www.bbc.com/ukrainian/news-61166773; data odczytu: 02.02.2023.
: Музей Майдану очолив Ігор Пошивайло; https://zbruc.eu/node/46507?theme=zbruc&page=2; data odczytu: 02.12.2022.
: На Grand Press Photo 2022 перемогла фотографія з України, а Дмитро Козацький з “Азову” отримав спеціальну нагороду;
https://uainkrakow.pl/na-grand-press-photo-2022-peremohla-fotohrafiya-z-ukrayiny/; data odczytu: 02.01.2023.
Нєвєрова Ганна
: Бенксі в Україні: графіті та твердження очевидців; https://www.dw.com/uk/benksi-v-ukraini-grafiti-ta-tverdzenna-ocevidciv/a-63762454; data odczytu: 12.01.2023.
: Окупанти спалили музей в Іванкові: більшість робіт Марії Приймаченко вціліли; https://kultura.rayon.in.ua/news/492011-okupanti-spalili-muzey-zkartinami-marii-priymachenko;data odczytu: 03.06.2022.
Поліна Мірер
: Обличчя „Азовсталі”. Історії захисників Маріуполя; https://suspilne.media/amp/240821-oblicca-azovstali-istorii-zahisnikiv-mariupola/; data odczytu: 03.12.2022.
Полюхович Дмитро
: Мародеры. Как российские музеи присвоили украинские сокровища; https://antikor.com.ua/articles/277235-marodery._kak_rossijskie_muzei_prisvoili_ukrainskie_sokrovishcha; data odczytu: 07.05.2022.
Полюхович Дмитро
: Листівки з України; https://ui.org.ua/postcards-from-ukraine-ua/; data odczytu: 03.06.2022.
Рацибарська Юлія
: „Не вважаю себе геройко”. Історії трьох людей, причетних до появи „Київської Мадонни в метро”, яка стала іконою в храмі Неаполя; https://www.radiosvoboda.org/a/kyyivska-madonna-z-metro/31831196.html; data odczytu: 21.02.2023.
Рильов Костянтин
: Формула британця. Яке послання українцям зашифрував Бенксі у графіті в Києві та Бородянці; https://focus.ua/uk/culture/537713-sem-graffiti-benksiv-ukraine-kakoe-poslanie-zashifroval-hudozhnik; data odczytu: 02.02.2023.
Славінська Ірина, Вебер Юлія
: Матвій Вайсберг: «Навіть малюнок дерева може бути висловлюванням про звірства»; https://theukrainians.org/matvij-vajsberh/; data odczytu: 01.02.2023.
Смовж Павло
: Як рятували Іванківський музей з картинами Марії Примаченко; https://www.ukrinform.ua/rubric-ato/3494824-ak-ratuvali-ivankivskij-muzej-z-kartinamimarii-primacenko.html; data odczytu: 05.06.2022.
Сорока Анастасія, Атанесян Григор
: Культурні чистки. Як Росія руйнує музеї й вивозить мистецтво з України; https://www.bbc.com/ukrainian/features-61472927; data odczytu: 06.03.2023.
Стратонова Наталія
: Малюнки вже не зміниш: як карикатурист та музикант з Рівного тримає мистецький фронт; https://suspilne.media/277349-malunki-vze-ne-zminisak-karikaturist-ta-muzikant-z-rivnogo-trimae-misteckij-front/; data odczytu: 09.01.2023.
Толстой Иван
: „В эпицентре бури”. Украинский модернизм под угрозой обстрела; https://www.svoboda.org/a/v-epitsentre-buri-ukrainskiy-modernizm-pod-ugrozoyobstrela-/32162244.html; data odczytu: 02.05.2022.
Чабарай Ганна
: Історична пам’ятка, а не стріт-арт. Що відомо про знищені “Ікони революції” на Грушевського; https://tyzhden.ua/istorychna-pamiatka-a-ne-strit-art-shchovidomo-pro-znyshcheni-ikony-revoliutsii-na-hrushevskoho/; data odczytu:
02.2023.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Olena Kozakewycz

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
- The authors give the publisher (Polish Ethnological Society) non-exclusive license to use the work in the following fields:
- recording of a Work / subject of a related copyright;
- reproduction (multiplication) Work / subject of a related copyright in print and digital technique (ebook, audiobook);
- marketing of units of reproduced Work / subject of a related copyright;
- introduction of Work / object of related copyright to computer memory;
- dissemination of the work in an electronic version in the formula of open access under the Creative Commons license (CC BY - ND 4.0).
- The authors give the publisher the license free of charge.
- The use of the work by publisher in the above mentioned aspects is not limited in time, quantitatively nor territorially.
Stats
Number of views and downloads: 232
Number of citations: 0