DZIEDZICTWO HISTORII MYŚLI POLITYCZNO-PRAWNEJ W TWÓRCZOŚCI MACHIAVELLEGO. FILAR CZY FASADA NOWYCH IDEI POLITYCZNYCH
Słowa kluczowe
Machiavelli, historia myśli politycznej i prawnej, republika, nowatorstwo, interpretacjaAbstrakt
Przedmiotem badawczym artykułu jest poszukiwanie odpowiedzi na następujące pytania: w jakim stopniu pomysły Machiavellego na rozwiązania ustrojowe i przyszłość Florencji i Italii były zdeterminowane dziedzictwem myśli politycznej i prawnej? Czy to dziedzictwo było dla niego formą legitymizacji proponowanych rozwiązań politycznych i bezdyskusyjnym autorytetem? W takim przypadku zasadne jest też pytanie, czy było ono dla niego ograniczeniem niwelującym jego oryginalnych pomysłów? A może, skoro znany jest z idei cel uświęca środki, odnosił się do tego dziedzictwa całkowicie instrumentalnie? Inaczej można to ująć, czy to dziedzictwo traktował jako filar czy tylko fasadę swej twórczości? Analiza traktatów Machiavellego wiedzie do konkluzji, że to dziedzictwo było dla niego tylko piękną fasadą, bo choć odwoływanie się do niego stanowi ważną część jego narracji o świecie polityki, co więcej udowodnił on, że korzystając z niego wcale nie trzeba być wtórnym i nudnym, to jednak jego nowatorskie i śmiałe idee, odcinające się od dotychczasowego dyskursu o polityce są pierwszoplanowe. To właśnie dzięki nim do dziś dnia jego traktaty są lekturą obowiązkową dla wszystkich pragnących merytorycznie debatować o państwie i prawie oraz mechanizmach funkcjonowania polityki.
Bibliografia
ARYSTOTELES (2001), Polityka, (trans. M. Chigerowa et al.), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
BARANOWSKA M. (2018), Cel uświęca środki, czyli Niccolò Machiavellego rozważania o władzy. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
BARTHES R. (1984), Dyskurs historii, (trans. A. Rysiewicz, Z. Kloch), in „Pamiętnik Literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej” 75, no. 3, pp. 225-236.
BASZKIEWICZ J. (1973), Niccolò Machiavelli – jakobin XVI wieku, in A. Tomasiak-Brzost (ed.) Niccolò Machiavelli. Paradoksy losów doktryny, Książka i Wiedza, Warszawa.
BERLIN I. (2002), Zmysł rzeczywistości. Studia z historii idei, (trans. M. Filipczuk), Zysk i S-ka, Poznań.
CASSIRER E. (2006), Mit państwa, (trans. A. Staniewska), Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
DEL LUCCHESE, F. (2015), Political Philosophy of Niccolò Machiavelli, Edinburgh University Press, Edinburgh.
DONSKINS L. (2011), The Modern, who believed that he was the Ancient: Niccolò Machiavelli in European thought and political imagination”, pp. 49-65, in: L. Donskis (ed.), Niccolò Machiavelli: history, power, and virtue, Rodopi, Amsterdam–New York.
DZIUBKA K. (2008), Obywatelskość jako virtù podmiotu demokracji, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
EKES J. (2001), Natura–wolność–władza. Studium z dziejów myśli politycznej Renesansu, PAX, Warszawa.
FIKTUS P. (2008), Interpretacje virtù Machaiavellego w nauce polskiej, in „Wrocławskie Studia Erazmiańskie”, pp. 105-116.
GELDERREN M., SKINNER Q. (eds.) (2002), Republicanism: a Shared European Heritage, vol. 2, Cambridge University Press, Cambridge.
GILBERT F. (1954), The Concept of Nationalism in Machiavelli’s Prince, in “Studies in the Renaissance” 1, pp. 38-48.
GŁADZIUK N. (1995), W górę rzeki, in S. Filipowicz, N. Gładziuk, S. Józefowicz (eds.), Republika. Rozważania o przemianach archetypu, Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa.
KĄKOLEWSKI I. (2007), Melancholia władzy. Problem tyranii w europejskiej kulturze politycznej XVI stulecia, Wydawnictwo Neriton, Warszawa.
LIVIUS T. P. (1969), The early history of Rome: books I-V of the History of Rome from its foundation, (trans. A. de Sélincourt), Penguin Books, Harmondsworth.
MACHIAVELLI N. (1883), Discourses on the First Decade of Titus Livius, (trans. N. H. Thomson), Kegan Paul Trench and co., London.
MACHIAVELLI N. (1972), Żywot Castruccia Castracaniego z Lukki, pp. 669-700, in N. Machiavelli, Wybór pism, (trans. Jan Malarczyk), Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
MACHIAVELLI N. (1990), Historie florenckie, (trans. Karol Estreicher), PWN, Warszawa–Kraków.
MACHIAVELLI N. (1998), The Prince, (trans. W. K. Marriott), online at www.gutenberg.org., https://www.gutenberg.org/files/1232/1232-h/1232-h.htm#chap07 (access date: 15.05.2022)
MACHIAVELLI N. (2011), Niccolò Machiavelli a Francesco Vettori, Forlì, 16 aprile 1527, in S. Masaracchio, C. Bacheca (eds.), Niccolo’ Machiavelli Lettere a Francesco Vettori, p. 193. Ebook. http://www.aiutamici.com/PortalWeb/eBook/ebook/Niccolo_Machiavelli-Lettere_a_Francesco_Vettori.pdf (access date: 9.05.2022).
MALARCZYK J. (1968), Historyzm Machiavellego, in „Annales Universitatis Mariae Curie- Skłodowska Lublin-Polonia” XV, no. 1, pp. 5-22.
MANELI M. (1968), Machiavelli, Wiedza Powszechna, Warszawa.
MANENT P. (2014), Przemiany rzeczy publicznej. Od Aten do całej ludzkości, (trans. W. Dłuski), Europejskie Centrum Solidarności, Gdańsk.
MANSFIELD H. C. (1996), Machiavelli`s Virtue, University of Chicago Press, Chicago–London.
PETTIT P. (1999), Republicanism: A Theory of Freedom and Government, Oxford University Press, Oxford.
POCOCK J. G. A. (1975), The Machiavellian Moment: Florentine Political Thought and the Atlantic Political Tradition, Princeton University Press, Princeton.
RUBINSTEIN N. (1991), Italian Political Thought, 1450-1530, pp. 30-65, in: J. H. Burns, M. Goldie (eds.), The Cambridge History of Political Thought 1450–1700, Cambridge University Press, Cambridge. DOI:10.1017/CHOL9780521247160.004
RZEGOCKI A. (2008), Racja stanu a polska tradycja myślenia o polityce, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków.
SCHÖLDERLE T. (2002), Das Prinzipe der Macht. Neuzeitliches Politik- und Staatsdenken bei Thomas Hobbes und Niccolò Machiavelli, Galda Verlag, Berlin–Cambridge.
SEIDLER G. L. (1997), Humaniści florenccy, pp. 325-343, in: A. Korobowicz, H. Olszewski (eds.), Studia z historii państwa, prawa i idei. Prace dedykowane Janowi Malarczykowi, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
SKINNER Q. (1978), The Foundation of Modern Political Thought, vol. 2, Cambridge University Press, Cambridge.
SZACKI J. (1973), Użytki historii w doktrynie politycznej Machiavellego, in A. Tomasiak-Brzost (ed.), Niccolo Machiavelli. Paradoksy losów doktryny, Książka i Wiedza, Warszawa.
SZYMAŃSKI S. (2010), Od tłumacza, pp. 9-29, in: J. Rawls, Wykłady z historii filozofii polityki, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa.
UNGER M. J. (2011), Machiavelli. A Biography, Simon & Schuster, New York.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 55
Liczba cytowań: 0