Odmowa świadczenia w świetle konstytucyjnej zasady równego traktowania i zakazu dyskryminacji.

Kilka uwag na tle doktryny prawa i orzecznictwa konstytucyjnego w Polsce i Republice Federalnej Niemiec.

Abstrakt

Przedmiotem niniejszego artykułu jest kwestia wpływu konstytucyjnej zasady równego traktowania i zakazu dyskryminacji na stosunki o charakterze umownym. Umowy są podstawowym narzędziem regulującym prawa i obowiązki jednostek w sferze ich życia społecznego i gospodarczego. Tytułowe zagadnienie jest zatem aspektem szerszej problematyki związanej z wpływem konstytucyjnych wolności i praw na stosunki prywatnoprawne.  Jak wiadomo, modelową cechą charakteryzującą kształtowanie stosunków między podmiotami prywatnymi jest zasada autonomii woli. Jednym z jej przejawów jest swoboda umów, zgodnie z którą strony mogą - w granicach określonych przez prawo - ułożyć stosunek prawny zgodnie z własną wolą. Wśród konkretnych elementów kształtujących treść swobody umów tradycyjnie wymienia się swobodę co do zawarcia umowy, wyboru kontrahenta, kształtowania treści umowy oraz wyboru formy. W poniższych uwagach interesować nas będzie przede wszystkim ten aspekt swobody umów, który odnosi się do wyboru kontrahenta. Spróbujemy ustalić, jakie ograniczenia w zakresie odmowy zawarcia umowy z określonym podmiotem wynikają dla uczestników obrotu cywilnoprawnego z konstytucyjnej zasady równego traktowania i zakazu dyskryminacji. Zagadnienie to zostanie przedstawione w kontekście prawnoporównawczym ukazującym doświadczenia polskiego i niemieckiego sądownictwa konstytucyjnego. Celem artykułu będzie próba zrekonstruowania - na podstawie tez orzeczniczych wypracowanych w ramach wykładni art. 32 Konstytucji RP oraz art. 3 Ustawy Zasadniczej Republiki Federalnej Niemiec - modelu rozstrzygania spraw, w których konieczne jest rozstrzygnięcie kolizji pomiędzy swobodą wyboru strony a prawem do równego traktowania i zakazem dyskryminacji.