ALESSANDRO MANZONI A SPRAWA WŁOSKA: POGLĄDY NA KWESTIĘ JĘZYKA NARODOWEGO WŁOCHÓW W WYBRANYCH PISMACH FILOZOFICZNO-JĘZYKOWYCH NA PRZYKŁADZIE TRAKTATU DELL'UNITÀ DELLA LINGUA E DEI MEZZI DI DIFFONDERLA (1868) I JEGO PRZEKŁADU NA JĘZYK POLSKI
Słowa kluczowe
Alessandro Manzoni, filozofia języka, język narodowy, kwestia języka, wernakularny język florenckiAbstrakt
Celem artykułu jest nakreślenie poglądów Alessandra Manzoniego na kwestię języka narodowego Włochów w oparciu o jego piśmiennictwo filozoficzno-językowe. W pierwszej części autorzy przybliżają sylwetkę wieszcza z Mediolanu i przedstawiają założenia teoretyczne koncepcji pochodzenia mowy ludzkiej w ogóle oraz źródła inspiracji tychże zaczerpnięte przeważnie z dokonań francuskich filozofów doby oświeceniowej (J. J. Rousseau, É. de Condillaca, C. De Brosses) oraz ich włoskich zwolenników i adwersarzy (M. Cesarottiego, A. Cesariego, V. Montiego). Następnie zarysowano ogólną systematykę publikacji Manzoniego poświęconych tematyce językoznawczej z podziałem na pozycje ogłoszone i nieogłoszone drukiem. W końcowej części zsyntetyzowane zostały najważniejsze tezy Manzoniego eksponowane w traktacie Dell'unità della lingua e dei mezzi di diffonderla [O jedności języka i sposobach jego rozpowszechniania] stanowiące sprawozdanie z prac komisji parlamentarnej do sprawy języka narodowego z 1868 roku, którego autorski przekład na język polski stanowi integralną część przedmiotowego artykułu.
Bibliografia
GROCHOWSKA A., Wewnętrzne zróżnicowanie językowe we Włoszech. Dialekty a język narodowy, „Kwartalnik Językoznawczy”, 3, 2011, 34–46.
LAVEN D., Italy, w: Whar is a Nation? Europe 1789 – 1914, (eds. Timothy Baycroft, Mark Hewitson), Oxford University Press, Oxford 2006, 262–265.
MACCHIA G., Manzoni e la via del romanzo, Adelphi, Milano 2014, 10.
MALINOWSKA M., Język włoski na rozdrożu?, w: Ślady obecności: Księga pamiątkowa ofiarowana Urszuli Dąmbskiej-Prokop przez kolegów, uczniów i przyjaciół (red. I. Piechnik, M. Świątkowska), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001, 229–233.
MANZONI A., I promessi sposi. Storia milanese del secolo XVII scoperta e rifatta da Alessandro Manzoni. Edizione riveduta dall’autore. Storia della colonna infame. Inedita, Dalla tipografia Guglielmini e Redaelli, Milano 1840, 8.
MANZONI A., Tutte le opere (a c. di A. Chiari, F. Ghisalberti), Mondadori, Milano 1954–1974, 331.
MANZONI A., Frammenti di un libro d’avanzo (a c. di A. Stella, L. Danzi), Università-Dipartimento della scienza della letteratura, Pavia 1983.
MANZONI A., Scritti linguistici (a c. di A. Stella, L. Danzi), Mondadori, Milano 1990.
MANZONI A., Scritti linguistici (a c. di Maurizio Vitale), UTET, Torino 2013.
PANARELLO C., Tra scelte politiche e uso quotidiano: imposizione o accettazione dell’italiano dopo l’unità?, w: Sperimentare ed esprimere l’italianità. Aspetti linguistici e glottodidattici (red. Ilario Cola, Artur Gałkowski, Joanna Ozimska), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2021, 59–70.
PIETRZAK-THÉBAULT J., Iskry na włosko-dalmatyńskim pograniczu, czyli Tommaseo bez granic, w: Pogranicze, Kresy, Wschód a idee Europy. Seria I (red. A. Janicka, G. Kowalski, Ł. Zabielski), Uniwersytet w Białymstoku, Białystok 2013, 293–306.
ZAMA R., Alessandro Manzoni filosofo del linguaggio. Scritti e studi nel contesto europeo, Carocci editore, Roma 2018, 77–78.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 269
Liczba cytowań: 0
