Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Italiano
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Italiano
  • Język Polski

Toruńskie Studia Polsko-Włoskie

Klauzula wieczysta – realny czy tylko iluzoryczny sposób ochrony konstytucyjnej tożsamości państwa?
  • Strona domowa
  • /
  • Klauzula wieczysta – realny czy tylko iluzoryczny sposób ochrony konstytucyjnej tożsamości państwa?
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. XVII (2021) /
  4. Historia i prawo

Klauzula wieczysta – realny czy tylko iluzoryczny sposób ochrony konstytucyjnej tożsamości państwa?

Autor

  • Maciej Serowaniec Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu https://orcid.org/0000-0003-4693-7977
  • Prof. dr hab. Zbigniew Witkowski Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu https://orcid.org/0000-0003-3220-2697

DOI:

https://doi.org/10.12775/TSP-W.2021.012

Słowa kluczowe

klauzula wieczysta, tożsamość konstytucyjna, wartości konstytucyjne, zasady ustrojowe, sąd konstytucyjny, konstytucja

Abstrakt

Klauzule wieczyste można zdefiniować jako przepisy konstytucyjne lub zasady konstytucyjne, które nie podlegają zmianom. Klauzule wieczyste należy postrzegać zatem jako ochronę rdzenia podstawowych zasad konstytucyjnych, a tym samym pozostawienie miejsca na ewolucyjną interpretację tych zasad. Dlatego też klauzule te funkcjonują jako bariery lub „linie ograniczające” dla zmian konstytucji. Według doktryny prawa konstytucyjnego klauzule wieczystości mogą aspirować do ochrony dwóch rodzajów wartości, służących jako fundamenty tożsamości konstytucyjnej państwa. W pierwszej grupie przepisy niemodyfikowalne chronią takie wartości uniwersalne jak demokracja, naturalne i niezbywalne prawa człowieka czy zasada państwa prawnego. Natomiast zasady z drugiej grupy chronią wartości specyficzne, odzwierciedlające szczególne cechy charakterystyczne tożsamości konstytucyjnej danego państwa. Należą do nich m.in. federalizm, rola religii w państwie czy zasada podziału władz. Analiza przepisów konstytucyjnych oraz orzecznictwa sądów konstytucyjnych powinna pozwolić odpowiedzieć na pytanie, czy klauzule wieczyste są realnym, czy tylko iluzorycznym sposobem ochrony tożsamości konstytucyjnej państwa.

Biogramy autorów

Maciej Serowaniec - Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Dr hab. Maciej Serowaniec, prof. UMK – Department of Constitutional Law, Faculty of Law and Administration, Nicolaus Copernicus University in Toruń, ORCID: 0000-0003-4693-7977, e-mail: mserowaniec@umk.pl.

Prof. dr hab. Zbigniew Witkowski - Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu

Prof. dr hab. Zbigniew Witkowski – Department of Constitutional Law, Faculty of Law and Administration, Nicolaus Copernicus University in Toruń, ORCID: 0000-0003-3220-2697, e-mail: zbywit@umk.pl.

Bibliografia

Banaszak, B. (2012). Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych, Warszawa: C.H. Beck.

Garlicki, L. (1997). Normy konstytucyjne relatywnie niezmienialne, in J. Trzciński (ed.), Charakter i struktura norm konstytucji, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, p. 141.

Jacobsohn, G.I. (2010). Constitutional Identity, Cambridge: Cambridge University Press.

Kosař, D., Vyhnánek, L. (2019). Constitutional Identity in the Czech Republic: a new twist on the old fashioned idea?, in C. Calliess, G. Van der Schyff (eds.), Constitutional Identity in a Europe of Multilevel Constitutionalism. Cambridge: Cambridge University Press, p. 85–113.

Koudelka, Z. (2011). Niekonstytucyjna ustawa konstytucyjna, in Forum Prawnicze, No. 1 (3), p. 46–55.

Kruk, M. (2018). Zasada państwa prawa w konstytucji Republiki Czeskiej (kilka uwag z punktu widzenia doświadczenia polskiego), in Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica, No. 84, p. 47–62.

Kühn, Z. (2010). Nad nálezem Ústavního soudu ve věci protiústavního „ústavního “zákona č. 195/2009 Sb , in Právni rozhledy, No. 1, p. 20–29.

Preuss, O. (2016a). The Eternity Clause as a Smart Instrument – Lessons from the Czech Case Law, in Hungarian Journal of Legal Studies, No. 3 (57), p. 289–304.

Preuss, O. (2016b). Demokratický právní stát tesaný do pískovce, in Časopis pro právní vědu a praxi, No. 24, p. 365–376.

Preuss, U.K. (2011). The implications of “Eternity Clauses”: the German Experience, in Israel Law Review, No. 41, p. 429–448.

Roznai, Y. (2017). Unconstitutional Constitutional Amendments: The Limits of Amendment Powers, Oxford: Oxford University Press.

Sagan, S. (2018). Konstytucje współczesne, Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Suteu, S. (2021). Eternity Clauses in Democratic Constitutionalism, Oxford: Oxford University Press.

Tyloch, M.M. (2019). Wieczyste postanowienia współczesnych konstytucji z wybranych państw europejskich i ich wpływ na tożsamość konstytucyjną państwa, typescript of doctoral dissertation defended in 2019 at the Faculty of Law and Administration of Nicolaus Copernicus University in Toruń.

Von Bogdandy, A., Schill, S. (2011). Overcoming absolute primacy: Respect for national identity under the Lisbon Treaty, in Common Market Law Review, No. 48, p. 1417–1453.

Witkowski, Z., Serowaniec, M. (2021). Eternity clause – a natural or only apparent means of protecting the Constitution?, in I. Fischerova et al. (eds.), Ústavnost jako kritérium právního řádu (národního i evropského). Pocta Karlu Klímovi k. 70 narozeninam, Prague: Wolters Kluwer, p. 135–143.

Žalimas, D. (2015). Wieczyste postanowienia konstytucyjne podstawą demokratycznej tożsamości konstytucyjnej, in D. Górecki (ed.), Aktualne problemy polskiego i litewskiego prawa konstytucyjnego, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, p. 166–172.

Zubik, M. (2018). W poszukiwaniu istoty demokratycznego państwa konstytucyjnego, in M. Wyrzykowski (ed.), Państwo konstytucyjne. Der Verfassungsstaat, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, p. 32.

Toruńskie Studia Polsko-Włoskie

Pobrania

  • PDF (English)

Opublikowane

2022-05-05

Jak cytować

1.
SEROWANIEC, Maciej & WITKOWSKI, Zbigniew. Klauzula wieczysta – realny czy tylko iluzoryczny sposób ochrony konstytucyjnej tożsamości państwa? . Toruńskie Studia Polsko-Włoskie [online]. 5 maj 2022, s. 173–186. [udostępniono 5.7.2025]. DOI 10.12775/TSP-W.2021.012.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

XVII (2021)

Dział

Historia i prawo

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 1220
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Italiano
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

klauzula wieczysta, tożsamość konstytucyjna, wartości konstytucyjne, zasady ustrojowe, sąd konstytucyjny, konstytucja
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa