Autonomia jako „constitutional essentials” - interpretacja Kantowska i polski Trybunał Konstytucyjny
DOI:
https://doi.org/10.12775/30034Słowa kluczowe
constitutional essentials, autonomia, Trybunał Konstytucyjny, Rawls, KantAbstrakt
Tezą artykułu jest twierdzenie, że demokratyczna konstytucja powinna zawierać elementy względnie stałe znaczeniowo, niezbędne dla zachowania jej tożsamości. Jako przykład takiego elementu wskazuję zasadę autonomii zawartą implicite w artykule 30 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej, który intepretuję z perspektywy teorii Kantowskiej. W takim ujęciu zasada autonomii stanowi swoiste „fundamentalne constitutional essentials”, a więc określa znaczenie dwóch rodzajów “constitutional essentials”: (a) politycznego ustroju i procesu prawodawczego oraz (b) systemu konstytucyjnych praw. Kantowska interpretacja zasady autonomii podkreśla jej wagę nie tylko w odcieniu do treści pod-konstytucyjnych norm prawnych (zakaz instrumentalizacji), ale też formy ich ustanowienia (nakaz uzasadnienia). Naruszenie konstytucyjnych procedur prawodawczych stanowiłoby w takim razie naruszenie zasady autonomii politycznej obywateli.
Bibliografia
Allison H. E., Kant’s Theory of Freedom, Cambridge 1990.
Aristotle, Metaphysics, trans. C. D. C. Reeve, Indianapolis-Cambridge 2016.
Bień-Kacała A., Tarnowska A., Włoch W., Nation-Delegation-Constitution: Reconsidering Role of Religion in Polish Identity Development, “Bratislava Law Review” 2019, No 1.
Dworkin R., Freedom’s Law. The Moral Reading of American Constitution, New York 1997.
Dworkin R., Is Democracy Possible Here? Principles for a New Political Debate, Princeton-Oxford 2006.
Dworkin R., Justice for Hedgehogs, Cambridge-London 2011.
Dworkin R., Taking Rights Seriously, Cambridge 1978.
Forst R., The Right to Justification, trans. J. Plynn, New York 2012.
Godność człowieka jako kategoria prawna, red. K. Complak, Wrocław 2001.
Granat M., Godność człowieka z art. 30 Konstytucji RP jako wartość i jako norma prawna, “Państwo i Prawo” 2014, No 8.
Habermas J., Between Facts and Norms. Contributions to a Discourse Theory of Law and Democracy, trans. W. Rehg, Cambridge 1996.
Habermas J., Über den inneren Zusammenhang von Rechtsstaat und Demokratie in Zum Begriff der Verfassung. Die Ordnung des Politischen, Hrsg. U. K. Preuß, Frankfurt am Main 1994.
Jesiołowski K., Kantowskie pojęcie godności a współczesne prawodawstwo, “Societas et Ius” 2017, No 2.
Kant I., Critique of Practical Reason, trans. M. Gregor, Cambridge 2015.
Kant I., Critique of Pure Reason, trans. P. Guyer and A. W. Wood, Cambridge-New York-Melbourne 1998.
Kant I., Groundwork of the Metaphysics of Morals, trans. M. Gregor, Cambridge-New York-Melbourne-Madrid-Cape Town 2006.
Kant I., On the Common Saying: This May Be True in Theory, but It Does Not Hold in Practice, Parts 2 and 3 in
I. Kant, Toward Perpetual Peace and Other Writings on Politics, Peace, and History, trans. D. L. Colclasure, New Haven-London 2006.
Kant I., The Contest of the Faculties, Part 2 in I. Kant, Toward Perpetual Peace and Other Writings on Politics, Peace, and History, trans. D. L. Colclasure, New Haven-London 2006.
Kant I., The Metaphysics of Morals, trans. M. Gregor, Cambridge-New York-Port Chester-Melbourne-Sydney 1991.
Kant I., Toward Perpetual Peace in I. Kant, Toward Perpetual Peace and Other Writings on Politics, Peace, and History, trans. D. L. Colclasure, New Haven-London 2006.
Kants Ethik, Hrsg. K. Ameriks und D. Sturma, Paderborn 2004.
Kelsen H., Foundations of Democracy, “Ethics” 1955, Vol. 66, No. 1.
Kelsen H., The Essence and Value of Democracy, trans. B. Graf, Lanham-Boulder-New York-Toronto-Plymouth 2013.
Kersting W., Wohlgeordnete Freiheit. Immanuel Kants Rechts- und Staatsphilosophie, Berlin–New York 1984.
Lefort C., The Question of Democracy in C. Lefort, Democracy and Political Theory, trans. D. Macey, Cambridge 1988.
Michelman F. I., Constitutional Authorship in Constitutionalism. Philosophical Foundations, ed. L. Alexander, Cambridge 1998.
Michelman F. I., Rawls on Constitutionalism and Constitutional Law in The Cambridge Companion to Rawls, ed. S. Freeman, Cambridge 2003.
Mill J. St., Considerations of Representative Government in J. St. Mill, Essays on Politics and Society, ed. J. M. Robson, Toronto 1977.
Mouffe Ch., The Democratic Paradox, London-New York 2000.
Müller J.-W., Constitutional Patriotism, Princeton–Oxford 2007.
O’Neill O., Autonomy and the Fact of Reason in the Kritik der praktischen Vernunft (§§ 7-8, 30-41) in Immanuel Kant. Kritik der praktischen Vernunft, Hrsg. O. Höffe, Berlin 2002.
O’Neill O., Constructions of Reason. Explorations of Kant’s Practical Philosophy, Cambridge 2000.
Potrzeszcz J., Godność człowieka w orzecznictwie polskiego Trybunału Konstytucyjnego, “Roczniki Nauk Prawnych” 2005, No 1.
Rawls J., Lectures on The History of Moral Philosophy, Cambridge-London 2000.
Rawls J., Political Liberalism, New York 1993.
Rawls J., The Sense of Justice in J. Rawls, Collected Papers, ed. S. Freeman, Cambridge-London 1999.
Sager L. G., The Why of Constitutional Essentials, “Fordham Law Review” 2004, Vol. 72.
Włoch W., Pomiędzy czystym prawem a ideą polityczną. Pojęcie konstytucji w doktrynach Hansa Kelsena i Johna Rawlsa, Toruń 2018.
Włoch W., Wolność i przymus. Kantowska teoria legitymizacji prawa i państwa, Toruń 2014.
Włoch W., Wolność sumienia i religii jako „constitutional essentials” w orzecznictwie polskiego Trybunału Konstytucyjnego, “Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2019, No 1.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 366
Liczba cytowań: 0
