Lexicographic image of the term “censorship” in dictionaries and encyclopedias published in the Polish People’s Republic and in the Union of Soviet Socialist Republics
DOI:
https://doi.org/10.12775/TSB.2022.01Keywords
censorship, lexicography, lexicographic image of the world, Polish and RussianAbstract
So far, much attention has been paid to the language of official propaganda of the socialist era. However, there are no publications on the semantics of the term “censorship” in the context of the socialist system. In order to fill this gap, the authors analyzed the definitions of the word censorship recorded in selected dictionaries and encyclopedias published in the Union of Soviet Socialist Republics (from 1940 to 1991) and the Polish People’s Republic (in the years 1959–1988). The research aims to reconstruct and compare the images of censorship recorded in lexicographic definitions and to establish whether the image of this concept changed due to the extension of freedom of speech in both countries. The study shows that the official ideology has a significant impact on language in the form of a unification of the definition of censorship in both countries.
References
Bańkowski Andrzej, Etymologiczny słownik języka polskiego, t. 1: (A–K), Warszawa 2000.
Bartmiński Jerzy, Etnolingwistyka, lingwistyka kulturowa, lingwistyka antropologiczna, [w:] Język a Kultura, t. 20: Tom jubileuszowy, red. Anna Dąbrowska, Wrocław 2008, s. 15–33.
Bartmiński Jerzy, O pojęciu językowego obrazu świata, [w:] Językowe podstawy obrazu świata, red. Jerzy Bartmiński, Lublin 2006, s. 11–21.
Bartmiński Jerzy, O założeniach i postulatach lingwistyki kulturowej (na przykładzie PRACY), „Półrocznik Językoznawczy Tertium” 2018, nr 3 (1), s. 26–55.
Bartmiński Jerzy, Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata, [w:] Językowe podstawy obrazu świata, red. Jerzy Bartmiński, Lublin 2006, s. 76–88.
Bartmiński Jerzy, Tokarski Ryszard, Językowy obraz świata a spójność tekstu, [w:] Teoria tekstu. Zbiór studiów, red. Teresa Dobrzyńska, Wrocław 1986, s. 65–81.
Bolsháya sovétskaya entsiklopédiya, t. 28, red. Aleksandr Mikhaylovich Prokhorov, wyd. 3, Moskva 1978.
Bralczyk Jerzy, O języku polskiej propagandy politycznej lat siedemdziesiątych, Warszawa 2001.
Czachur Waldemar, Unia Europejska w niemieckiej debacie o konflikcie gazowym w 2009 roku. Przyczynek do dyskursywnego obrazu świata, [w:] Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów 1, red. Maciej Abramowicz, Jerzy Bartmiński, Iwona Bielińska-Gardziel, Lublin 2012, s. 171–184.
Czyżewski Marek, Trzy rodzaje dyskursu, [w:] Rytualny chaos. Studium dyskursu publicznego, red. Marek Czyżewski, Sergiusz Kowalski, Andrzej Piotrowski, Warszawa 2010, s. 18–29.
Długosz-Kurczabowa Krystyna, Nowy słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 2003.
Dyszak Andrzej, Leksykograficzny obraz różnic i zmian w postrzeganiu nietypowych zachowań seksualnych człowieka, [w:] Odkrywanie słowa – historia i współczesność, red. Urszula Sokólska, Białystok 2015, s. 103–126.
Encyklopedia popularna PWN, red. Adam Karwowski, Warszawa 1982.
Encyklopedia popularna PWN, red. Adam Karwowski, Warszawa 1988.
Encyklopedia powszechna PWN, t. 1, red. Włodzimierz Kryszewski, Warszawa 1983.
Encyklopedia Świat w Przekroju, Warszawa 1974–1991.
Ėnt︠s︡iklopedicheskiĭ slovarʹ, t. 3, red. Boris Alekseyevich Vvedenskiy, Moskva 1955.
Głaz Adam, Etnolingwistyka daleka i bliska, „Etnolingwistyka” 2015, nr 27, s. 7–20.
Głowiński Michał, Nowomowa po polsku, Warszawa 1990.
Głowiński Michał, Nowomowa, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2: Współczesny język polski, red. Jerzy Bartmiński, Wrocław 1993, s. 163–172.
Gogol Bogusław, Fabryka fałszywych tekstów: z działalności Wojewódzkiego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk w Gdańsku w latach 1945–1958, Warszawa 2012.
Klimczuk Andrzej, Hipoteza Sapira-Whorfa – przegląd argumentów zwolenników i przeciwników, „Kultura – Społeczeństwo – Edukacja” 2013, nr 3 (1), s. 165–182.
Kuratczyk Magdalena, Leksykograficzny obraz lingwistyki w „Encyklopedii językoznawstwa ogólnego”, [w:] Języki specjalistyczne 1. Metajęzyk lingwistyki, red. Jurij Lukszyn, Warszawa 2001, s. 84–102.
Mała encyklopedia powszechna, t. 1, red. Adam Karwowski, Warszawa 1971.
Mała encyklopedia powszechna, t. 1, red. Bogdan Suchodolski, Warszawa 1959.
Malyy akademicheskiy slovar', red. Anastasiya Petrovna Yevgen'yeva, Moskva 1984.
Nijakowski Lech M., Rola dyskursu ideologicznego w mobilizacji ludobójczej w XX wieku, „Studia Socjologiczne” 2012, nr 1 (204), s. 177–198.
Nowak Paweł, Swoi i obcy w językowym obrazie świata. Język publicystyki polskiej z pierwszej połowy lat pięćdziesiątych, Lublin 2002.
Ožegov Sergey Ivanovich, Slovarʹ russkogo i︠a︡zyka, wyd. 8, Moskva 1970.
Ožegov Sergey Ivanovich, Slovarʹ russkogo i︠a︡zyka, wyd. 18, Moskva 1987.
Ožegov Sergey Ivanovich, Slovarʹ russkogo i︠a︡zyka, wyd. 22, Moskva 1990.
Ożóg Kazimierz, Rytualizacja w języku władzy komunistycznej PRL, „Oblicza Komunikacji” 2014, nr 7, s. 37–50.
Polska. Zarys encyklopedyczny, red. Włodzimierz Kryszewski, Warszawa 1974.
Siemieński Tomasz, Problematyka relacji między językiem a kulturą w pracach językoznawców amerykańskich, [w:] Język a Kultura, t. 1: Podstawowe pojęcia i problemy, red. Janusz Anusiewicz, Jerzy Bartmiński, Wrocław 1991, s. 73–82.
Slovar' inostrannykh slov, red. Elena Nikolaevna Zakharenko, Tat’yana A. Pichugina, wyd. 18, Moskva 1989.
Slovarʹ russkogo i︠a︡zyka, t. 4, red. Anastasiya Petrovna Yevgen'yeva, Galina Aleksandrovna Razumnikova, wyd. 2, Moskva 1984.
Slovarʹ russkogo i︠a︡zyka, t. 4, red. Lydyya Leontʹevna Kutyna, Vera Vyktorovna Zamkova, Moskva 1961.
Słownik języka polskiego, t. 1–3, red. Mieczysław Szymczak, Warszawa 1978–1981.
Sovetskaja istoričeskaja ėnciklopedija, t. 15, red. Yevgeniy Mikhaylovich Zhukov, Moskva 1974.
Sovetskiĭ ėnt︠s︡iklopedicheskiĭ slovarʹ, red. Aleksandr Mikhaylovich Prokhorov, Moskva 1981.
Šanskij Nikolaj Maksimovič, Bobrova Tat'yana Aleksandrovna, Školʹnyj ėtimologičeskij slovarʹ russkogo jazyka: značenie i proischoždemie slov, wyd. 3, Moskva 2004.
Tolkovyĭ slovarʹ russkogo i︠a︡zyka, t. 4, red. Dmitriy Nikolayevich Ushakov, Moskva 1940.
Vasmer Max, Ėtimologičeskij slovarʹ russkogo jazyka v četyrech tomach, Moskva 1996.
Wielka encyklopedia powszechna PWN, t. 2, red. Bogdan Suchodolski, Warszawa 1963.
Żuk Grzegorz, Językowy obraz świata w polskiej lingwistyce przełomu wieków, [w:] Przeobrażenia w języku i komunikacji medialnej na przełomie XX i XXI wieku, red. Małgorzata Karwatowska, Adam Siwiec, Lublin 2010, s. 239–257.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Daniel Dzienisiewicz, Piotr Nowak

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 482
Number of citations: 0