Michaiła Bułhakowa droga do filmu
DOI :
https://doi.org/10.12775/SP.2022.003Mots-clés
Bułhakow,, Biała Gwardia, Dni Turbinów, Mistrz i Małgorzata, filmowość Bułhakowa, scenariusze Bułhakowa, ekranizacje BułhakowaRésumé
W niniejszym artykule podjęta została próba naszkicowania obrazu twórczości literackiej (prozatorskiej i dramaturgicznej) Michaiła Bułhakowa, wraz z jej tłem historyczno-politycznym, jako wstępu do jego własnej przygody z filmem oraz późniejszych, już pośmiertnych, ekranizacji jego dzieł – na czele z Mistrzem i Małgorzatą. Przy takim ujęciu przejście Bułhakowa od prozy (Biała Gwardia) do dramaturgii (Dni Turbinów) może się jawić jako dopiero pierwszy krok ku jego przygodzie z filmem. Wydaje się bowiem, że droga od powieści przez dramat do filmu jest znacznie łatwiejsza niż bezpośrednia droga od powieści do filmu. Zarysowane zostały tu zatem zarówno konteksty teatralne Bułhakowa, jak i konteksty muzyczne, z uwzględnieniem przedstawień operowych i musicalowych. Opisano także zwięźle autorskie scenariusze Bułhakowa do niezrealizowanych ostatecznie ekranizacji Rewizora i Martwych dusz Gogola. Została podkreślona rola przestrzeni Kijowa i Moskwy, jako dwóch z kilku najistotniejszych, obok Jerozolimy, Rzymu i Paryża, mitycznych miast pisarza. W artykule uwypuklona została kinematograficzna natura dzieł Bułhakowa. Przywołane zostają w tym filmowo-teatralnym kontekście opinie badawcze takich autorów jak – Konstanty Paustowski, Andrzej Drawicz, Marietta Czudakowa, Aleksy Warłamow, Eugeniusz Zamiatin, Miron Pietrowski, Alicja Helman, Joanna Wojnicka. Zarysowany wstępnie zostaje również urbanistyczny wymiar powieści Mistrz i Małgorzata, jako apoteozy miasta i osiągnięć cywilizacji, co także przełoży się na późniejsze ekranizacje tego arcydzieła.
Références
Bułhakow M., 1984, Cyganeria, przeł. A. Sarachanowa, [w:] M. Bułhakow, Notatki na mankietach, tłumacze różni, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Bułhakow M., 1984, Miasto Kijów, przeł. A. Drawicz, [w:] M. Bułhakow, Notatki na mankietach, tłumacze różni, Wydawnictwo Literackie, Kraków – Wrocław.
Bułhakow M., 1984, Notatki na mankietach, przeł. I. Lewandowska, W. Dąbrowski, [w:] M. Bułhakow, Notatki na mankietach, tłumacze różni, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Bułhakow M., 2018, Diaboliada, przeł. I. Lewandowska, W. Dąbrowski, [w:] M. Bułhakow, Utwory wybrane, t. 1, tłumacze różni, PIW, Warszawa.
Bułhakow M., 2018, Fatalne jaja, przeł. I. Lewandowska, W. Dąbrowski, [w:] M. Bułhakow, Utwory wybrane, t. 1, tłumacze różni, PIW, Warszawa.
Bułhakow M., 2018, Morfina, przeł. A. Sarachanowa, [w:] M. Bułhakow, Utwory wybrane, tom 1, PIW, Warszawa, tłumacze różni, PIW, Warszawa.
Bułhakow M., 2018, Powieść teatralna, przeł. Z. Fedecki, [w:] M. Bułhakow, Utwory wybrane, t. 3, tłumacze różni, PIW, Warszawa.
Bułhakow M., 2022, Mistrz i Małgorzata, przeł. L.A. Przebinda, G. Przebinda, I. Przebinda, Znak, Kraków.
Curtis J.A.E., 2017, Mikhail Bulgakov, Reaktion Books, London.
Czudakowa M., 2020, Michaił Bułhakow. Życie nieoczywiste, przeł. M. Bartosik, Wydawnictwo Akademickie SEDNO, Warszawa.
Drawicz A., 2002, Mistrz i diabeł, Warszawskie Literackie Wydawnictwo Muza, Warszawa.
Helman A., 1978, Co to jest kino? Panorama myśli filmowej, Wydawnictwa artystyczne i filmowe, Warszawa.
Helman A., 2018, Polowanie jako spektakl i metafora: rola scen myśliwskich w filmach fabularnych, [w:] „Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies”, nr 4: Polowanie, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Herling-Grudziński G., 2018, Dziennik pisany nocą, vol. 2. 1982–1992, [w:] G. Herling-Grudziński, Dzieła zebrane, red. W. Bolecki, t. 8, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Kino według Alicji, 1995, Universitas, Kraków.
Kisel’gof T.N., 1988, Gody molodosti, [w:] Vospominaniya o Mikhaile Bulgakove, Sovetskiy pisatel’, Moskva.
Myagkov B., 2008, Bulgakov na Patriarshikh, Algoritm, Moskva.
Petrovskiy M., 2008, Master i Gorod. Kiyevskiye konteksty Mikhaila Bulgakova, Izdatel’stvo Ivana Limbakha, Sankt-Peterburg.
Popov P., „Zametki avtobiograficheskogo kharaktera”, NIOR RGB. F. 218. K. 1269. Yed. khr 6 [НИОР РГБ. Ф. 218. К. 1269. Ед. хр. 6]. Materiały z Archiwum Rosyjskiej Biblioteki Państwowej.
Przebinda G., Smaga J., 2000, Kto jest kim w Rosji po 1917 roku, Znak, Kraków.
Skowronek B., 2020, Język w filmie. Ujęcie mediolingwistyczne, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków.
Smelyanskiy A., 1986, Mikhail Bulgakov v Khudozhestvennom teatre, Iskusstvo, Moskva.
Sudar V., 2013, A Portrait of the Artist as a Political Dissident. The Life and Work of Aleksandar Petrović, Intellect, Bristol.
Warłamow A., 2017, Michaił Bułhakow. Biografia mistrza, przeł. M. Bartosik, Świat Książki, Warszawa.
Téléchargements
Publié-e
Comment citer
Numéro
Rubrique
Licence
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by-nd/4.0/88x31.png)
Cette œuvre est sous licence Creative Commons Attribution - Pas de Modification 4.0 International.
Stats
Number of views and downloads: 397
Number of citations: 0