Income from the starosties of Goniadz and Knyszyn in the Old Polish era (16th-18th centuries)
DOI:
https://doi.org/10.15290/sp.2023.31.10Keywords
profitability, royal estate, Knyszyn, Goniądz, crisis, propination, manor, village, townAbstract
The purpose of the article is to present the profitability of the Goniadz and Knyszyn starosties from the 16th to 18th centuries. The text highlights differences in the level and structure of monetary income of the examined royal estates. The profitability of the estates was influenced by the changing size of settlement units or natural disasters. The pivotal moment in the history of the leases was the economic crisis associated with the wars of the mid-17th century. This crisis led to the impoverishment of the population, subsequent migration, and a reduction in the fees paid. By the mid-18th century, the financial situation had improved, largely due to the cessation of destructive armed conflicts, allowing the royal estates to become more prosperous.
References
Źródła rękopiśmienne
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie:
Archiwum Skarbu Koronnego LVI, Inwentarze Starostw, sygn. 69, 110.
Archiwum Skarbu Koronnego XLVI, Lustracje, rewizje i inwentarze dóbr królewskich, sygn. 149.
Archiwum Skarbu Koronnego LIV, Zbiór pism rozmaitych tyczących się dóbr królewskich, sygn. 7.
Metryka Koronna, sygn. MK 148.
Metryka Koronna, Lustracje, dz. XVIII, sygn. 64.
Archiwum Narodowe w Krakowie:
Zbiór Zygmunta Glogera, sygn. 86.
Źródła drukowane
Materiały do dziejów rolnictwa w Polsce w XVI i XVII w. (1876), t. 2, wyd. W. Chomętowski, Warszawa, s. 238–299.
Jaroszewicz J. (1844), Opis Litwy od czasów najdawniejszych do końca wieku XVIII, cz. 2, Wilno.
Lustracja województwa podlaskiego 1602 roku (2017), wyd. M. Sierba, Warszawa.
Lustracje województwa podlaskiego 1570 i 1576 (1959), wyd. J. Topolski, J. Wiśniewski, Wrocław–Warszawa.
Ustava na voloki gospodara korolâ ego milosti u-vo vsem Velikom Knâzstve Litovskom. Leta Božego Naroženâ 1557, meseca aprelâ 1 dnâ (1914), w: Litowskaja Metrika. Knigi publičnych del, t. 1, w: Russkaja Isoriczeskaja Biblioteka, t. 30, Juriew, s. 551–552.
Opracowania
Czapiuk A. (b.d.w.), Reformy agrarne w dobrach królewskich na Podlasiu w XVI wieku na tle ich funkcjonowania, Białystok (praca doktorska, promotor Andrzej Wyczański).
Czapiuk A. (1987), Uwagi o gospodarce folwarcznej w starostwie knyszyńskim w drugiej połowie XVI wieku, w: Studia nad gospodarką, społeczeństwem i rodziną w Europie późnofeudalnej, red. J. Topolski, C. Kuklo, Lublin, s. 131–137.
Gliwa A. (2011), Starostwo drohobyckie w XVII wieku. Potencjał ekonomiczny i demograficzny w świetle źródeł skarbowych, „Drogobic’kij Krajeznavčij Zbirnik” 14/15, s. 159–175.
Kołodziejczyk A. (2012), Przemiany społeczno-gospodarcze na Podlasiu w XV–XVI wieku, Olsztyn.
Laszuk A. (1998), Zaścianki i Królewszczyzny. Struktura własności ziemskiej w województwie podlaskim w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa.
Maroszek J. (1976), Rzemiosło w miastach podlaskich, w: Kwapień J., Maroszek J., Wyrobisz A., Studia nad produkcją rzemieślniczą w Polsce (XIV–XVIII w.), red. Z. Kamieńska, Wrocław, s. 88–195.
Maroszek J. (2000), Pogranicze Litwy i Korony w planach Zygmunta Augusta, Białystok.
Maroszek J. (2018), Prawa i przywileje miasta Knyszyna 1509–1795, Knyszyn.
Mączak A. (1972), Między Gdańskiem a Sundem, Warszawa.
Mączak A. (1963), O kryzysie i kryzysach XVII wieku, „Kwartalnik Historyczny” nr 1, s. 47–70.
Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t. 6, cz. 2: Podlasie, (1909), wyd. A. Jabłonowski, Warszawa.
Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t. 6, cz. 3: Podlasie, (1910), wyd. A. Jabłonowski, Warszawa.
Romaniuk Z. (1997), Straty na Podlasiu w czasie potopu na przykładzie starostwa brańskiego, „Białostocczyzna”, 1, s. 46–63.
Rutkowski J. (1938), Badania nad podziałem dochodów w Polsce w czasach nowożytnych, t. 1: Rozważania teoretyczne – klasyfikacja dochodów wielkich właścicieli ziemskich, Kraków.
Rzemieniecki K. (2011), Struktura własności ziemskiej i jej dochodów w województwie kijowskim w 1789 r., „Rocznik Dziejów Społecznych i Gospodarczych”, s. 127–155.
Śliwiński J. (2010), Grodzieńszczyzna i Podlasie w XV–XVI wieku w Wielkim Księstwie Litewskim (wielkoksiążęce puszcze i włości, eksploatacja, pożary), Olsztyn.
Tomaszewski M. (2020), Tomasz Czapski herbu Leliwa (1711–1784). Życie i działalność, Toruń, (maszynopis praca doktorska, promotor Krzysztof Mikulski).
Topolski J. (1977a), Dynamika rozwoju gospodarczego Polski feudalnej, w: Gospodarka polska a europejska w XVI–XVIII wieku, Poznań, s. 53–68.
Topolski J. (1977b), Wpływ wojen połowy XVII w. na sytuacje ekonomiczną Podlasia, w: Gospodarka polska a europejska w XVI–XVIII wieku, Poznań, s. 125–166.
Wyrobisz A. (1981), Podlasie w Polsce przedrozbiorowej, w: Studia nad społeczeństwem i gospodarką Podlasia w XVI–XVIII w., red. A. Wyrobisz, s. 173–210.
Zamorski K. (1978), Struktura dochodów wielkiej własności ziemskiej XVI–XVIII w. na przykładzie dóbr królewskich województwa krakowskiego, „Rocznik Dziejów Społecznych i Gospodarczych” 39, s. 27–51.
Strony internetowe
Ziemie polskie Korony w XVI w. Przestrzenna baza danych, https://atlasfontium.pl/ziemie-polskie-korony (dostęp 14.10.2022).
Downloads
The publisher's shop:
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Maciej Kwiatkowski
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 213
Number of citations: 0