WOLNOŚĆ TEOLOGA W KOŚCIELE. OD CZASÓW APOSTOLSKICH DO XIX WIEKU
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPLP.2024.023Ключові слова
teologia, Magisterium Kościoła, wolnośćАнотація
W Kościele współczesnym żywo dyskutowana jest kwestia wolności badań teologicznych oraz zakresu swobody, jaką winni cieszyć się teolodzy. W starożytności misję nauczania w Kościele pełnili duchowni (biskupi, prezbiterzy, mnisi), jak i świeccy. Wielu biskupów było wybitnymi teologami. Potem – aż do XIII wieku – ośrodkami naukowej teologii były klasztory i szkoły katedralne. Złoty wiek teologii i wolności teologów wiąże się z powstaniem instytucji uniwersytetu oraz przywilejami, jakimi one dysponowały. Autorytet szkół teologicznych był tak wielki, że stanowiły one swego rodzaju „paralelne magisterium” w relacji do biskupów i papieża. Dopiero w XIX wieku wyklarowała się doktryna o Urzędzie Nauczycielskim Kościoła, który stanowią papież i episkopat. Oznaczało to ograniczenie kompetencji teologów oraz przypisanie im służebnej funkcji względem Magisterium Ecclesiae.
Посилання
Alberigo, G., The Authority of the Church in the Documents of Vatican I and Vatican II, “Journal of Ecumenical Studies”, 19(1982) no 2, s. 119-145.
Castigan, R. F., The Consensus of the Church and Papal Infallibility. A Study in the Background of Vatican I. Washington D.C. 2005.
Congar, Y., Tradition and Traditions. An historical and theological Essay, New York 1966.
Classen, P. Studium und Gesellschaft im Mittelalter, ed. J. Fried, Stuttgart 1983.
Cobban, A. B., The Medieval Universities. Their Developement and Organization, London 1975.
Dulles, A., A History of Apologetics, San Francisco 1999.
Dulles, A., Freedom of theology, “First Things”, 183(2008) May, s. 19-23, https://www.firstthings.com/article/2008/05/the-freedom-of-theology, (17.05.2024).
Feliga, P., Historia a tożsamość teologii katolickiej. Między Magisterium Kościoła a metoda naukową, „Collectanea Theologica”, 82(2012) nr 2, s. 71-86.
Ferdek, B., Spór o nieomylność papieża – od Haec sancta do Pastor aeternus, „Poznańskie Studia Teologiczne”, 29(2015), s. 183-196.
Gibaut, J. St. H., The Cursus Honorum. A Study of the Origins and Evolution of Sequencial Ordination, New York 2000.
Góźdź, K., Teologia – uniwersytet - nauka w myśli Josepha Ratzingera/Benedykta XVI, w: Teologia na uniwersytecie, red. M. Rusecki, t. 3, Lublin 2008, s. 101-118.
Granfield, P., The Limits of the Papacy. Authority and Autonomy in the Church. New York 1987.
Granfield, P., The Church as ‘Societas Perfecta’ in the Schemata of Vatican I, “Church History”, 48(1979) no 4, s. 431-446.
Gryson, R., The Authority of the Teacher in the Ancient and Medieval Church, “Journal of Ecumenical Studies”, 19(1982) no 2, s. 176-187.
Hinson, E. G., The Crisis of Teaching Authority in Roman Catholicism, “Journal of Ecumenical Studies”, 14(1977) no 1, s. 66-88.
Hofstadter, R., Academic Freedom in the Age of the College. New Brunswick, N.J., London 1996.
Hoye, W. J., The Religious Roots of Academic Freedom, “Theological Studies” 58(1997), issue 3, s. 409-428.
Jak można nie zgadzać się z papieżem? Papież Franciszek a dubia kardynałów, red. W. Pikor, J. Perszon (red.), Pelplin 2024.
Kaufmann, F.-X., Czy chrześcijaństwo przetrwa ?, przekł. U. Poprawska, Kraków 2004.
Kiejkowski, P., O „logiczności” katolickiej wiary w ujęciu J. Ratzingera/Benedykta XVI. Wybrane aspekty na kanwie dyskusji na temat relacji Kościoła wobec teorii ewolucji, „Poznańskie Studia Teologiczne”, 41(2022), s. 131-153.
Majewski, J. Wprowadzenie do teologii dogmatycznej, w: Dogmatyka, t. 1, red. E. Adamiak. A. Czaja, J. Majewski, Warszawa 2005, s. 13-234.
McBrien, R. P., Report on the Church. Catholicism after Vatican II., San Francisco 1992.
Messori, V. Światło i ciemność. Myśli o historii, ideologiach i apologetyce, red. A. Porfiri, przekł. M. Masny, Kraków 2023.
O’Malley, J. W., Co się zdarzyło podczas Soboru Watykańskiego Drugiego, przekł. A. Wojtasik, Kraków 2011.
Panaro, A., Wiara w teologii Josepha Ratzingera/Benedykta XVI, „Studia Theologica Varsaviensia, 57(2019) nr 1, s. 33-51.
Pietras, H., Początki teologii Kościoła, Kraków 2000.
Raport o stanie wiary. Z Ks. Kardynałem Josephem Ratzingerem rozmawia Vittorio Messori, przekł. Z. Oryszyn, weryfikacja i uzup. Przekładu J. Chrapek, Kraków, Warszawa-Struga 1986.
Ratzinger, J., Teologia a polityka Kościoła, w: tenże, Kościół – Ekumenizm - Polityka, tłum. J. Kruczyńska, Poznań, Warszawa 1990, s. 201-211.
Ratzinger, J., Wprowadzenie w chrześcijaństwo, przekł. Z. Włodkowa, Kraków 1996.
Ratzinger, J., Prawda w teologii, tłum. M. Mijalska, Kraków 2002.
Ratzinger, J. Formalne zasady chrześcijaństwa. Szkice do teologii fundamentalnej, przeł. W. Szymona, Poznań 2009.
Rusecki, M. Arcydzieło kultury. Uniwersytet w nauczaniu Jana Pawła II, w: Teologia na uniwersytecie, red. M. Rusecki, t. 3, Lublin 2008, s. 79-100.
Sanks, T. H., Authority in the Church. A Study in Chanching Paradigms, Missoula, MT 1974.
Saranyana, J. I. Okres scholastyczny. Prescholastyka, w: J. L. Illianes, J. I. Saranyana, Historia teologii, tłum. P. Rak, Kraków 1997, s. 29-52.
Schatz, K., Prymat papieski od początków do współczesności, przekł. E. Marszał, J. Zakrzewski, Kraków 2004.
Schatz, K., Sobory powszechne. Punkty zwrotne w historii Kościoła, przekł. J. Zakrzewski, Kraków 2002.
Seckler, M., Streitende Kirche – besser als schlafende Kirche. Eine unzeitgemasse Betrachtung zum Thema “Konflikt und Einheit in der Kirche”, “Tubingen Theologische Quartalschrift”, 157(1977) H. 2, s. 83-91.
Seweryniak, H., Miejsce teologii na uniwersytecie. W odpowiedzi na zarzuty, w: Teologia na uniwersytecie, red. M. Rusecki, t. 3, Lublin 2008, s. 63-78.
Sobór Watykański I, Konstytucja dogmatyczna o wierze katolickiej, w: Dokumenty Soborów Powszechnych, tekst łaciński i polski, t. 4 (1511-1870) Lateran V, Trydent, Watykan I, oprac. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2004, s. 888-911.
Sobór Watykański I, Pierwsza Konstytucja dogmatyczna o Kościele Chrystusowym, w: Dokumenty Soborów Powszechnych, tekst łaciński i polski, t. 4 (1511-1870) Lateran V, Trydent, Watykan I, oprac. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2004, s. 912-927.
Tierney, B., Foundations of the Conciliar Theory, Cambridge 1955.
Weiler, J. H. H., Chrześcijańska Europa. Konstytucyjny imperializm czy wielokulturowość?, przeł. W. Michera, Poznań 2003.
Wielgus, S., Historyczne koncepcje i paradygmaty uniwersytetu oraz jego model na dziś i jutro, w: Teologia na uniwersytecie, red. M. Rusecki, t. 3, Lublin 2008, s. 11-22.
Woźniak, R. J. ,P. Roszak, Sobór Watykański II – wydarzenie wciąż trwające, w: Żywe dziedzictwo soboru. Komentarze do tekstów Vaticanum II, red. R. J. Woźniak, P. Roszak, Kraków 2023, s. 9-18.
Zieliński, Z., Pius IX, w: Encyklopedia Katolicka, t. 15, Lublin 2011, kol.753-756.
Downloads
Опубліковано
Як цитувати
Номер
Розділ
Ліцензія
Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 103
Number of citations: 0
