STEFAN WYSZYŃSKI I JÓZEF TISCHNER – UKRYTY DIALOG O NAJWAŻNIEJSZYCH POLSKICH SPRAWACH
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPLP.2021.019Ključne reči
Stefan Wyszyński, Józef Tischner, dialog, patriotyzm, wierność, etyka chrześcijańskaApstrakt
Stefan Wyszyński i Józef Tischner to dwaj wybitni przedstawiciele polskiej myśli katolickiej dwudziestego wieku. Działali na różnych polach. Wyszyński jako Prymas Polski niósł ciężar odpowiedzialności za losy całego polskiego Kościoła w wyjątkowo trudnych dla niego czasach programowej ateizacji i dominacji antykościelnej propagandy, dlatego rozwijał w sobie cnoty męża stanu i myślał w kategoriach ogólnonarodowej strategii ewangelizacyjnej. Tischner działał przede wszystkim w dwóch obszarach: jako filozof i jako duszpasterz, a jego kompetencje i zainteresowania dotyczyły filozofii, która „rodzi się z bólu”, chce ten ból wyrażać i próbuje mu zaradzać. Swój głęboki i oryginalny zmysł filozoficzny wykorzystywał w codziennej pracy duszpasterskiej, co przynosiło imponujące efekty. Pomimo owej różnicy zakresu i stylu działania, obaj wywarli ogromny wpływ na duchowy i intelektualny kształt polskiego katolicyzmu. Choć nigdy nie spotkali się osobiście i nie mieli okazji współpracować ze sobą, można stwierdzić, że ich praca wychowawcza i intelektualna wytworzyła swego rodzaju „ukryty dialog” w polskiej przestrzeni publicznej. Najważniejsze płaszczyzny i owoce owego dialogu przedstawia niniejszy artykuł.
Reference
Bonowicz W., Tischner, Kraków 2001.
Czaczkowska E. K., Kardynał Wyszyński, Warszawa 2009.
Czaczkowska E. K., Zwycięski plan – jedność i katolicyzm masowy, „Rzeczpospolita” 27.05.2011, w: https://www.rp.pl/artykul/664230-Zwycieski-plan---jednosc-i---katolicyzm-masowy.html (1.10.2021).
Eisler J., Czterdzieści pięć lat, które wstrząsnęły Polską. Historia polityczna PRL, Warszawa 2018.
Fiut A., Ukryty dialog, „Teksty Drugie”, nr 3, 2000, s. 148–156.
Grzybowski R., Idea wychowania nowego człowieka (homo sovieticus) i jej odzwierciedlenie w założeniach programowych Wszechzwiązkowej Organizacji Pionierskiej, „Polska Myśl Pedagogiczna” nr 4, 2018, s. 297–322.
Kijas Z. J., Wyszyński. Narodziny nowego człowieka, Warszawa 2021.
Kruszyńska A., Prymas Wyszyński. Ojciec Ojczyzny, w: https://dzieje.pl/ksiazki/prymas-wyszynski-ojciec-ojczyzny (1.10.2021).
M. G.-K., Internowanie Prymasa Wyszyńskiego, w: https://muzhp.pl/pl/e/1661/ internowanie-prymasa-wyszynskiego (1.10.2021).
Marek Ł., Kompromis w pewnych granicach. Porozumienie państwo – Kościół z 1950 roku, w: Instytut Pamięci Narodowej, w: https://krakow.ipn.gov.pl/pl4/edukacja/przystanek-historia/95442,Kompromis-w-pewnych-granicach-Porozumienie-panstwo-Kosciol-z-1950-roku.html (1.10.2021).
Micewski A., Kardynał Wyszyński prymas i mąż stanu, Paryż 1982.
Michnik A., Tischner J., Żakowski J., Między panem a plebanem, Kraków 1985.
Mickiewicz A., Dziady. Część III, w: Dzieła. Tom III. Utwory dramatyczne, Warszawa 1955, s. 127–305.
Mickiewicz A., Pan Tadeusz, Księga czwarta. Dyplomatyka i łowy, w: http://www.lektury.waw.pl/77/78/pan-tadeusz (1.10.2021).
Norwid C. K., Pisma polityczne i społeczne, Warszawa 1983.
Okońska M., Wszystko postawił na Maryję, Warszawa 2017.
Pawłowski S., Teologia jedności Kościoła. Zarys problematyki, „Studia Nauk Teologicznych”, T. 10, 2015, s. 185–197.
Perzyński A. P., Jedność przez różnorodność Kościoła, „Studia Gnesnensia”, T. XXIX, 2015, s. 143–155.
Pietrzak J., Przywileje i godności Prymasów Polski, „Studia Prymasowskie” nr 5, 2011, s. 57–98.
Przyczyna W., Siwek G., Język w Kościele, w: Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, red. W. Pisarek, Kraków 1999, s. 130–148.
Rastawicka A., Ten zwycięża, kto miłuje. Życie i nauczanie prymasa Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2019.
Ryszka C., Prymas Wyszyński. Ojciec Ojczyzny, Kraków 2020.
Szarek J., Duszpasterz i mąż stanu. Czterdziesta rocznica śmierci kardynała
Stefana Wyszyńskiego, „Bezpłatny dodatek do ‘Gościa Niedzielnego’”, 23 maja, 2021, s. 2.
Ślipko T., Pojęcie człowieka w świetle współczesnej antropologii marksistowskiej w Polsce, „Zeszyty Naukowe KUL”, T. 10, z. 2, 1967, s. 3–16.
Tekst Jasnogórskich Ślubów Narodu Polskiego, w: http://www.wyszynski.psur.pl/sluby.php (1.10.2021).
Tischner J., Czym jest filozofia, którą uprawiam, „Znak” nr 11–12 (281–282), 1977, s. 1354–1358.
Tischner J., Etyka solidarności, Kraków 1981.
Tischner J., Filozofia dramatu, Kraków 1998.
Tischner J., Ludzie z kryjówek, „Znak” nr 1 (283), 1978, s. 57-72
Tischner J., Myślenie według wartości, Kraków: Znak .
Tischner J., Na drogach krzyżowych historii, Kraków 1982.
Tischner J., Nieszczęsny dar wolności, Kraków 1993.
Tischner J., Ojczyzna – o co tutaj chodzi?, w: J. Tischner, Nadzieja mimo wszystko, Wybór i oprac. W. Bonowicz, Kraków 2020.
Tischner J., Polska jest Ojczyzną, Paris 1985.
Tischner J., Polski kształt dialogu, Paris 1981.
Tischner J., Polski młyn, Kraków 1991.
Tischner J., Spowiedź rewolucjonisty, Kraków 2016.
Tischner J., Świat ludzkiej nadziei, Kraków 1975.
Tischner J., W kręgu filozofii pracy, Kraków 1983.
Wierzbicki A., Piastowski Wyszyński, jagielloński Wojtyła. Dwie chrześcijańskie interpretacje polskości, „Więź” 2017, nr 5, w: https://wiez.pl/2017/05/05/piastowski-wyszynski-jagiellonski-wojtyla-dwie-chrzescijanskie-interpretacje-polskosci/ (1.10.2021).
Wojtyła K., Człowiek drogą Kościoła, red. K. Czajkowska, Rzym 1992.
Wojtyła K., U podstaw odnowy, Kraków 1972.
Wyszyński S., 2. Kazanie Świętojańskie Prymasa Polski, Poznań–Warszawa 1980.
Wyszyński S., Kocham Ojczyznę więcej niż własne serce. Wybór tekstów, red. B. Dembińska, Częstochowa 2020.
Zuberbier A., Człowiek drogą Kościoła: o eklezjologii Jana Pawła II, „Studia Theologica Varsaviensia”, T. 28, 1990, z. 1, s. 157–162.
Downloads
Objavljeno
Kako citirati
Broj časopisa
Sekcija
Stats
Number of views and downloads: 507
Number of citations: 0