Teologiczno-wychowawcze przesłanie epitafiów cmentarnych na przykładzie wybranych cmentarzy w Toruniu
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPLP.2019.013Słowa kluczowe
śmierć, nieśmiertelność, życie, życie wieczne, przemijanie, wychowanie do postawy wobec śmierci, epitafium, nagrobek, cmentarzAbstrakt
Wobec wydarzenia śmierci nie można przejść obojętnie. Szczególnym miejscem refleksji na temat kruchości doczesnego życia jest cmentarz. Cennym źródłem wiedzy i informacji na temat życia i śmierci są inskrypcje nagrobne. Ich teksty spisane z wybranych cmentarzy w Toruniu ilustrują stosunek żywych do zmarłych, ukazują przemiany, jakie na przestrzeni czasu zachodzą w podejściu człowieka do problemu śmierci. Człowiek staje w bezpośredniej konfrontacji z faktem, że nie rozporządza sam swoim życiem i że jego własne życie nie jest jego własnością. Z jednej strony stawia opór. Przyjmuje postawę rozpaczliwego, gniewnego buntu. Z drugiej strony powierza się samemu Bogu. Śmierć, jako wróg człowieka, który chce go ograbić z życia, zostaje zwyciężona wszędzie tam, gdzie człowiek umiera z Chrystusem i w Chrystusie. Święty Paweł w Liście do Rzymian napisał: „Nikt z nas nie żyje dla siebie i nikt nie umiera dla siebie: jeżeli bowiem żyjemy, żyjemy dla Pana. I w życiu więc i śmierci należymy do Pana” (Rz 14,7–8). Całe życie człowieka jest w ręku Boga. Nie żyje jedynie dla siebie, ale przez służbę innym, żyje dla Boga, ponieważ służba jest wypełnieniem Bożego przykazania miłości bliźniego, a więc świadectwem życia oddanego Bogu.Bibliografia
Andrzejewski R., Tempus transit et computatur ...Nad zbiorem inskrypcji łacińskich na zegarach, w: Edukacja, Kultura, Teologia, Wydawnictwo UMK, Toruń 2003.
Aries Ph., Człowiek i śmierć, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1989.
Birch A., Malim T., Psychologia rozwojowa w zarysie. Od niemowlęctwa do dorosłości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.
Burczycka-Woźniak M., Reportażu stamtąd nie będzie, Wydawnictwo w Drodze, Poznań 1995.
Cierpienie i śmierć, red. A. J. Nowak, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 1992.
Czarny J., Osoba ludzka w umieraniu i śmierci. Ujęcie personalistyczne, w: Moralny wymiar choroby, cierpienia i śmierci, red. B. Płonka-Syroka, Wydawnictwo Arboretum, Wrocław 1999, s. 27.
Decyk J., Ludzki i Boży wymiar śmierci w świetle kultu zmarłych, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2000.
Gołąb A., Czy istnieje szkoła umierania?, w: http://www.katolik.pl/felietony/ rozne/03.php (1.09.2019).
Herbert M., Żałoba w rodzinie. Jak pomóc cierpiącym dzieciom i ich rodzinom, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005.
Hoever H., Żywoty Świętych Pańskich, Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, Olsztyn 1988.
Jacyniak A., Sens kryzysów w życiu duchowym człowieka, w: Jak odkrywać sens ludzkiego życia, red. J. Augustyn, Wydawnictwo WAM, Kraków 1997, s. 70.
Kopaliński W., Epitafium, w: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, wyd. V, Wiedza Powszechna, Warszawa 1968, s. 219.
Krenzer F., Taka jest nasza wiara, Wydawnictwo Éditions du Dialogue, Paris 1981.
Królikowska A., Estetyka współczesnych cmentarzy, „Opuscula Sociologica” nr 1, s. 64.
Kustra Cz., Chrześcijańskie spojrzenie na śmierć, „Paedagogia Christiana”, 1(17)2006, s. 75–76.
Mariański J., Moralność w procesie przemian. Szkice socjologiczne, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1990, s. 33–39.
Mucha P., Epitafium nagrobne jako forma pamięci o zmarłym, „Acta Humana” 5(1/2014), s. 193–194.
Ogryzko-Wiewiórowska M., Rodzina i śmierć, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1994.
Ostrowska A., Śmierć w doświadczeniu jednostki i społeczeństwa, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 1997.
Ożóg E., Cmentarze, Wydawnictwo WAM, „Posłaniec Serca Jezusowego” 11(2001), s. 11.
Pleskaczyński J., Kryzys sensu życia w doświadczeniu choroby i śmierci, w: Jak odkrywać sens ludzkiego życia, red. J. Augustyn, Wydawnictwo WAM, Kraków 1997, s. 27–28.
Rahner K., Chrześcijańskie umieranie – prolixitas mortis, w: Z pomocą umierającym, red. H. Nikelski, S. Szczyrbowski, Wydawnictwo PAX, Warszawa 1989, s. 119.
Ratzinger J., Śmierć i życie wieczne, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1986.
Seneka A. L., Dialogi, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1998.
Tarnowska A., Miedzy niebem a ziemią, w: Jan Paweł II Kolekcja – Księga Świętych, Wydawnictwo Edipresse Polska, Warszawa 2000.
Viorst J., To, co musimy utracić, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 1986.
Wójtowicz M., Testament dla Kościoła, „Posłaniec Serca Jezusowego”, 11(1997), s. 11.
Zuberbier A., Czy wiem w co wierzę, Wydawnictwo JEDNOŚĆ, Kielce 1992.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 681
Liczba cytowań: 0