Restauracja dekoracji maswerkowej szczytu prezbiterium kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu
DOI:
https://doi.org/10.12775/RT.2021.007Słowa kluczowe
kościół Najświętszej Marii Panny w Toruniu, szczyt wschodni prezbiterium, architektura średniowieczna, maswerki ryte i malowaneAbstrakt
Artykuł poświęcony został rekonstrukcji maswerkowej dekoracji blend szczytu prezbiterium kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej
Marii Panny w Toruniu. Szczegółowo zostały omówione takie kwestie, jak przebieg prac konserwatorskich maswerków rytych i malowanych oraz technika ich wykonania. Poddano także analizie kompozycje rytów i przywołano dla nich analogie na obszarze dawnych Prus krzyżackich. Przeprowadzone prace zmieniły wizerunek szczytu kościoła, nadając mu wyjątkową dekoracyjność.
Dają one także niezaprzeczalny dowód barwnego wyglądu architektury tamtych czasów.
Bibliografia
Christofer H., Mittelalterliche Architektur im Preussenland. Untersuchungen zur Frage der Kunstlandschaft und Geographie, Petersberg 2007.
Cuny G., Der Chorgiebel der St. Marienkirche in Thorn, Beiträge zur Kunde der Baudenkmäler in Westpreussen, Mitteilungen des Coppernicus Vereins für Wissenschaft und Kunst, Bd. 12, 1899, s. 19-20, Tabl. V.Dehio G., Nordostdeutschland, Berlin 1906.
Dehio G., Handbuch der deutschen Kunstdenkmäler, Bd. 2, Nordostdeutschland, Berlin 1926
Dehio G., Handbuch der deutschen Kunstdenkmäler, neu bearb. v. E. Gall, Deutschordensland Preußen, bearb. v. B. Schmid u. G. Tiemann, München–Berlin 1952.
Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreuβen, bearb. v. M. Antoni, München 1993.
Frycz J., Dom Kopernika w Toruniu, Rocznik Muzeum w Toruniu, red. J. Remer, t.1, z. 3, 1963, s. 134-151.
Heise J., Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Westpreussen, Bd. 1, Pommerellen mit Ausnahme der Stadt Danzig, H.1, Kreis Carthaus, Kreis Berent, Kreis Neustadt, Danzig 1885; H. 2, Landkreis Danzig, Danzig 1885; H. 3, Kreis Pr. Stargard, Danzig 1886; H. 4, Kreis Marienwerder, Kreis Schwetz, Kreis Konitz, Kreis Schlochau, Kreis Tuchel, Kreis Flatow, Kreis Deutsch Krone, Danzig 1887.
Heise J., Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Westpreussen, Bd. 2, Kulmerland und Löbau, H. 5, Kreis Kulm, Danzig 1887; H. 6, Stadt Thorn,Danzig 1889; H. 7, Kreis Thorn, Danzig 1889; H. 8, Kreis Strassburg, Danzig 1891; H. 9, Kreis Graudenz, Danzig 1894; H. 10, Kreis Löbau,
Danzig 1895.
Heise J., Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Westpreussen, Bd. 3. Pomesanien, H. 11, Kreis Marienwerder, Danzig 1898.
Herrmann Ch., Rzempołuch A., Widoki z Warmii: Ferdynand von Quast i początki konserwatorstwa zabytków w Prusach i na Warmii, Potsdam, Olsztyn 2006.
Kurkowski M., Ryty i malowany maswerk w dekoracjach elewacji kościoła Świętojańskiego w Toruniu, [w:], Opus Temporis. Toruńskiej katedry historia najnowsza. Prace konserwatorskie i restauratorskie w latach 2000-2013, red. K. Kluczwajd, ks. M. Rumiński, Toruń 2013, s. 205-206.
Kurkowski M., Dekoracje maswerkowe kościoła Świętojańskiego w Toruniu, [w:] Kościół Świętojański w Toruniu – nowe rozpoznanie, (seria: Dzieje i skarby kościołów toruńskich, t. V), Toruń 2015, s. 107-123.
Kurkowski M., Ryte i malowane dekoracje maswerkowe w architekturze średniowiecznej na terytorium ziemi chełmińskiej. Studium typologiczno-formalne, t. 1-2, Toruń 2017.
Kurkowski M., Pilecka E., Poksińska M., Dekoracje maswerkowe szczytu prezbiterium kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu, Acta Universitatis Nicolai Copernici, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, XLIV, 2014, s. 41-69.
Musiela M., Problematyka konserwatorska elewacji wieży ratusza staromiejskiego w Toruniu – Technologia i estetyka, Rocznik Muzeum Okręgowego w Toruniu, t. 12, 2003, s. 30-43.
Pilecka E., Kurkowski M., „Tutaj przeszłość wrzeźbiła się w kamień” – o rytych i malowanych dekoracjach maswerkowych średniowiecznych budowli Torunia, Acta Universitatis Nicolai Copernici, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, XLIV, 2013, s. 13-40.
Poksińska M., Pilecka E., Gotyckie dekoracje malarskie wieży Ratusza Staromiejskiego w Toruniu. Przyczynek do badań opracowań późnogotyckich elewacji w architekturze państwa zakonnego w Prusach, Rocznik Muzeum Okręgowego w Toruniu, t. 12, 2003, s. 7-29.
Pospieszny K., Licht- und Farbenspiel im Dienst des Missionsauftrags. Untersuchungen zur Architektursprache der Marienburger Marienkirche, [w:]Licht und Farbe in der mittelalterlichen Backsteinarchitektur des südlichen Ostseeraums, (Studien zur Backsteinarchitektur, Bd. 7, Hg. E. Badstübner und D. Schumann), Berlin 2005, s. 40-55.
Quast von F., Denkmale der Baukunst im Ermeland, Berlin 1852.
Raue J., Architekturfassungen im Backsteingebiet. Überlegungen zu Entwicklungen in der Gotik an brandenburgischen Beispielen, [w:] Die Heilig-GeistKapelle in Berlin, Geschichte–Forschung–Restaurierung (Hg. HumboldtUniversität zu Berlin und Landesdenkmalamt Berlin), Petersberg 2005, s. 106-113.
Raue J., Architekturfarbigkeit des Backsteinbaus. Eine vergleichende Studie an Stadt- und Klosterkirchen in der Mark Brandenburg, (Forschungen und Beitrage zur Denkmalpflege im Land Brandenburg, Bd. 9), Worms 2007.
Raue J., Architectural Paint on Medieval Brick Facades – Colour, Ornament and Murals, [w:] Kolorystyka zabytkowych elewacji od średniowiecza do współczesności. Historia i konserwacja, (Materiały międzynarodowej konferencji z okazji 30-lecia wpisu Starego Miasta na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, Warszawa 22-24 września 2010), red. K. Guttmejer, Warszawa 2010, s. 31-55.
Schmid B., Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Westpreussen, Bd. 3. Pomesanien, H. 12, Kreis Rosenberg, Danzig 1906; H. 13, Kreis Stuhm, Danzig 1909.
Schmid B., Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Westpreussen, Bd. 4. Marienburg, H. 14, Die Städte Neuteich und Tiegenhof und die ländlichen Ortsschaften, Danzig 1919
Steinbrecht C., Die Baukunst des Deutschen Ritterordens in Preußen, Bd. 1, Die Stadt Thorn, Thorn im Mittelalter. Ein Beitrag zur Baukunst des Deutschen Ritterordens, Berlin 1885.
Steinbrecht C., Die Baukunst des Deutschen Ritterordens in Preußen, Bd. 2, Preußen zur Zeit der Landmeister, Berlin 1888.
Tajchman J., Problematyka konserwatorska kościoła Mariackiego w świetle „Programu badań i prac konserwatorskich w zespole pofranciszkańskim w Toruniu” z 1978 roku, [w:] Dzieje i skarby kościoła Mariackiego w Toruniu, red. K. Kluczwajd, Toruń 2005, s. 439-474.
Tuliszewski P., Gotyckie dekoracje malarskie elewacji kościoła parafialnego pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Gołubiu. Przyczynek do badań nad dekoracją maswerkową w architekturze Państwa Zakonnego w Prusach, Ochrona Zabytków, nr 1/2006, s. 39-59.
Wochnik F., Die Giebelgestaltung im Sakralbau der norddeutschen Backsteinarchitektur, Kiel 2020
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 777
Liczba cytowań: 0
