O metodzie protokołów retrospektywnych w badaniach nad tłumaczeniem symultanicznym
DOI:
https://doi.org/10.12775/RP.2019.008Słowa kluczowe
tłumaczenie symultaniczne, protokoły retrospektywne, metody badawcze, proces przekładuAbstrakt
Celem artykułu jest omówienie zastosowania metody protokołów retrospektywnych w badaniach nad tłumaczeniem symultanicznym. Autorka omawia cechy tej metody w kontekście innych metod procesualnych. Przedstawia także zróżnicowane procedury retrospektywne stosowane w przeprowadzonych dotychczas badaniach translatorycznych. Ponadto celem artykułu jest omówienie ograniczeń tej metody oraz sposobów na to, by je zniwelować. Materiał egzemplifikacyjny przedstawiony w artykule pochodzi z badań własnych autorki.
Bibliografia
Alves F. (red.), 2003, Triangulating Translation, Amsterdam–Philadelphia.
Alves F., Goncalves J. L., 2003, A relevance theory approach to the investigation of inferential processes in translation, [w:] Triangulating translation: perspectives in process oriented research, F. Alves (red.), Amsterdam– Philadelphia, s. 11–34.
Balcerzan E., 1977, Pisarze polscy o sztuce przekładu. Antologia 1440–1974, Poznań.
Bartłomiejczyk M., 2004, Strategies of Simultaneous Interpreting from English into Polish and from Polish into English, niepublikowana praca doktorska, Katowice: Uniwersytet Śląski.
Bartłomiejczyk M., 2006, Strategies of simultaneous interpreting and directionality, „Interpreting”, 8(2), s. 149–174.
Bartłomiejczyk M., 2007a, Introspective methods in conference interpreting research, [w:] Challenging Tasks for Psycholinguistics in the New Century. Proceedings of the 7th Congress of International Society of Applied Psycholinguistics (CD), J. Arabski (red.), Katowice.
Bartłomiejczyk M., 2007b, Interpreting quality as perceived by trainee interpreters: Self-evaluation, „The Interpreter and Translator Trainer”, 1(2), s. 247–267.
Brzeziński J. M., Toeplitz-Winiewska M., 2015, Etyczne problemy działalności praktycznej, edukacyjnej i naukowej psychologa, [w:] Psychologia akademicka, J. Strelau, D. Doliński (red.), Gdańsk, s. 137–174.
Chang C., Schallert D., 2007. The impact of directionality on Chinese/English simultaneous interpreting, „Interpreting”, 9(2), s. 137–176.
Chmiel A., Mazur I., 2013, Eye tracking sight translation performed by trainee interpreters, [w:] Tracks and Treks in Translation Studies. Selected papers from the EST Congress, Leuven 2010, C. Way, S. Vandepitte, R. Meylaerts, M. Bartłomiejczyk (red.), Amsterdam–Philadelphia, s. 189–205.
Cohen A. D., Hosenfeld C., 1981, Some Uses of Mentalistic Data in Second Language Research, „Language Learning”, 31(2), s. 285–313.
Diaz Galaz S., 2018, A stimulated recall study on comprehension strategies for interpreting: implications for interpreter training, referat wygłoszony na konferencji didTRAD PACTE, Barcelona 20–23 czerwca 2018 roku.
Dybiec-Gajer J., 2013, Zmierzyć przekład? Z metodologii oceniania w dydaktyce przekładu pisemnego, Kraków.
Englund Dimitrova B., 2005, Expertise and Explicitation in the Translation Process, Amsterdam–Philadelphia.
Englund Dimitrova B., Tiselius E., 2009, Exploring retrospection as a research method for studying the translation process and the interpreting process, [w:] Methodology, Technology and Innovation in Translation Process Research, I.M. Mees, F. Alves i S. Gopferich (red.), Copenhagen, s. 109–134.
Englund Dimitrova B., Tiselius E., 2014, Retrospection in interpreting and translation: Explaining the process?, „Monti”. Special Issue – Minding Translation 1, s. 177–200.
Ericsson K. A., Simon H. A., 1980, Verbal reports as data, „Psychological Review”, 87(3), s. 215–251.
Ericsson K. A., Simon H. A., 1984, Protocol Analysis: Verbal Reports as Data, Cambridge, MA.
Ferreira A., 2014, Analyzing recursiveness patterns and retrospective protocols of professional translators in L1 and L2 translation tasks, „Translation and Interpreting Studies”, 9(1), s. 109–127.
Gile D., 1998, Observational studies and experimental studies in the investigation of conference interpreting, „Target”, 10(1), s. 69–93.
Gile D., 2004, Integrated problem and decision reporting as a translator training tool, „The Journal of Specialised Translation”, 2, s. 2–20.
Gumul E., 2006, Explicitation in simultaneous interpreting: A strategy or a by-product of language mediation?, „Across Languages and Cultures”, 7(2), s. 171–190.
Gumul E., 2008, Explicitation in simultaneous interpreting – The quest for optimal relevance?, [w:] Relevant Worlds: Current Perspectives on Language, Translation and Relevance Theory, E. Wałaszewska, M. Kisielewska- Krysiuk, A. Korzeniowska i M. Grzegorzewska (red.), Cambridge, s. 188–205.
Gumul E., 2010, Błąd w retrospekcji, czyli czego możemy się dowiedzieć z uwag retrospektywnych tłumaczy symultanicznych, [w:] Błąd (i jego konsekwencje) w przekładzie, P. Fast, A. Świeściak (red.), Katowice, s. 277–302.
Gumul E., 2012, Tłumacz o ograniczeniach. Z uwag retrospektywnych tłumaczy symultanicznych, [w:] Z zagadnień dydaktyki tłumaczenia ustnego 2. Stare problemy, nowe metody, P. Janikowski (red.), Częstochowa, s. 91–116.
Gumul E., 2017a, Explicitation in Simultaneous Interpreting. A Study into Explicitating Behaviour of Trainee Interpreters, Katowice.
Gumul E., 2017b, Explicitation and directionality in simultaneous interpreting, „Linguistica Silesiana”, 38, s. 311–329.
Gumul E., 2018, Searching for evidence of Gile’s Effort Models in retrospective protocols of trainee simultaneous interpreters, „Między oryginałem a przekładem”, 24(42), s. 17–39.
Hansen G., 2005, Experience and emotion in empirical translation research with think-aloud and retrospection, „Meta”, 50(2), s. 511–521.
Hjort-Pedersen M., Faber D., 2010, Explicitation and Implicitation in Legal Translation – A Process Study of Trainee Translators, „Meta”, 55(2), s. 237–250.
Hurtado Albir A., Beeby A., Fernandez M., Fox O., Martinez Melis N., Neunzig W., Orozco M., Presas M., Rodriguez-Ines P., 2002, „Una investigacion empirico-experimental sobre la adquisicion de la competencia traductora”, [w:] La traduccion cientifico-tecnica y la terminologia en la sociedad de la informacion, A. Alcina Caudet, S. Gamero Perez (red.), Castellon de la Plana, s. 125–138.
Hurtado Albir A., Alves F., Englund Dimitrova B., Lacruz I., 2015, A retrospective and prospective view of translation research from an empirical, experimental, and cognitive perspective: The TREC Network, „Translation & Interpreting”, 7(1), s. 5–25.
Hvelplund K. T., Dragsted B., 2018, Genre familiarity and translation processing: Differences and similarities between literary and LSP translators, [w:] Innovation and Expansion in Translation Process Research, I. Lacruz, R. Jaaskelainen (red.), Amsterdam–Philadelphia, s. 55–76.
Ivanova A., 1999, Discourse Processing During Simultaneous Interpreting: An Expertise Approach, niepublikowana praca doktorska, University of Cambridge.
Ivanova A., 2000, The use of retrospection in research on simultaneous interpreting, [w:] Tapping and Mapping the Processes of Translation and Interpreting: Outlooks on Empirical Research, S. Tirkkonen-Condit, R. Jaaskelainen (red.), Amsterdam–Philadelphia, s. 27–52.
Jaaskelainen R., Tirkkonen-Condit S., 1991, Automatised Processes in Professional vs. Nonprofessional Translation: A Think-aloud Protocol Study, [w:] Empirical Research in Translation and Intercultural Studies: Selected Papers of the TRANSIF Seminar, S. Tirkkonen-Condit (red.), Tubingen, s. 89–109.
Kościałkowska-Okońska E., 2013, Recenzja książki Translation and Cognition, red. Gregory M. Shreve, Erik Angelone, Amsterdam–Philadelphia: John Benjamins, American Translators Association Scholarly Monograph Series XV, „Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, dydaktyką i praktyką przekładu”, 5, s. 241–245.
Kubiak P., 2009, Fundamenty dydaktyki przekładu zorientowanej na proces, „Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, dydaktyką i praktyką przekładu”, 8, s. 257–265.
Munoz Martin R., 2014a, Una instantanea movida de la investigacion en procesos de traduccion, „Monti”. Special Issue – Minding Translation 1, s. 9–47.
Munoz Martin R., 2014b, A blurred snapshot of advances in translation process research, „Monti”. Special Issue – Minding Translation 1, s. 49–84.
Napier J., 2002, Sign Language Interpreting: Linguistic Coping Strategies, Coleford, UK.
Napier J., 2004, Interpreting omissions: A new perspective, „Interpreting”, 6(2), s. 117–142.
Ng B. C., Obana Y., 1991, The use of introspection in the study of problems related to interpretation from Japanese into English, „Meta”, 36(2/3), s. 367–381.
OʼBrien S., 2007, Pauses as indicators of cognitive effort in post-editing machine translation output, „Across Languages and Cultures”, 7(1), s. 1–21.
OʼBrien S., 2008, Processing fuzzy matches in translation memory tools: An eye-tracking analysis, [w:] Looking at Eyes: Eye-Tracking Studies of Reading and Translation Processing, S. Gopferich, A. L. Jakobsen i I. Mees (red.), Frederiksberg, s. 79–102.
Olszewska J., 2007, Wiedza i wyobraźnia a zjawisko fałszywej pamięci, „Roczniki Psychologiczne”, 10(2), s. 75–88.
Piotrowska M., 2000, Protokoły głośnego myślenia – TAPs, [w:] Mała encyklopedia przekładoznawstwa, U. Dąbska-Prokop (red.), Częstochowa, s. 163–166.
Piotrowska M., 2002, A Compensational Model for the Strategy and Techniques in Teaching Translation, Kraków.
Piotrowska M., 2006, Protokoły głośnego myślenia – analiza świadomości tłumacza, [w:] Z problemów przekładu i stosunków międzyjęzykowych, Kraków, s. 101–107.
Piotrowska M., 2007, Proces decyzyjny tłumacza, Kraków.
Płużyczka M., 2013, Okulograficzne spojrzenie na trudności translacyjne, „Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, dydaktyką i praktyką przekładu”, 8, s. 59–76.
Płużyczka M., 2015, Tłumaczenie a vista. Rozważania teoretyczne i badania eye-trackingowe, Warszawa.
Rodriguez-Inez P., 2017, Corpus‐Based Insights into Cognition, [w:] The Handbook of Translation and Cognition, J. W. Schwieter, A. Ferreira (red.), Hoboken, NJ, s. 265–289.
Saldanha G., OʼBrien S., 2013, Research Methodologies in Translation Studies, London – New York.
Shamy M., de Pedro Ricoy R., 2017, Retrospective protocols: Tapping into the minds of interpreting trainees, „Translation & Interpreting”, 9(1), s. 51–71.
Shreve G. M., Angelone E., Lacruz I., 2014, Efficacy of screen recording in the other-revision of translations: Episodic memory and event models, „Monti”. Special Issue – Minding Translation, 1, s. 225–245.
Tang F., 2018, Explicitation in Consecutive Interpreting, Amsterdam–Philadelphia.
Tirkkonen-Condit S., 1992, The interaction of world knowledge and linguistic knowledge in the processes of translation. A think-aloud protocol study, [w:] Translation and Meaning 2, B. Lewandowska-Tomaszczyk, M. Thelen (red.), Maastricht, s. 433–440.
Toury G., 1995, Descriptive Translation Studies and Beyond, Amsterdam.
Vik-Tuovinen G.-V., 2002, Retrospection as a method of studying the process of simultaneous interpreting, [w:] Interpreting in the 21st Century: Challenges and Opportunities, G. Garzone, M. Viezzi (red.), Amsterdam– Philadelphia, s. 63–71.
Whyatt B., Stachowiak K. i Kajzer-Wietrzny M., 2016, Similar and different: cognitive rhythm and effort in translation and paraphrasing, „Poznań Studies in Contemporary Linguistic”, 52(2), s. 175–208.
Witkowska M., 2010, Zastosowanie protokołu głośnego myślenia i retrospekcji w badaniach autorefleksji przyszłych nauczycieli języka angielskiego, „Neofilolog”, 34, s. 147–157.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 493
Liczba cytowań: 0
