Apelatywne formy adresatywne w polskim nieprofesjonalnym tłumaczeniu komedii romantycznej What Women Want
DOI:
https://doi.org/10.12775/RP.2019.002Słowa kluczowe
napisy filmowe, przekład audiowizualny, formy adresatywne, apelatywy, tłumaczenia nieprofesjonalneAbstrakt
W artykule omówiono wyniki badań ilościowych dotyczących przekładu form adresatywnych w apelatywie, z języka angielskiego na język polski, w dwóch nieprofesjonalnych tłumaczeniach filmu What Women Want („Czego pragną kobiety”). Porównano trzy przekłady amatorskie (tzw. wersje fansubbing) oraz trzy przekłady studentów filologii angielskiej. Wyniki analizy wykazały, że 1. Amatorzy częściej niż studenci pozostawiali w napisach imię głównego bohatera, zarówno w dialogach, jak i polilogach, 2. pod pewnymi względami przekład amatorski przypomina tekst oryginalny, 3. Studenci pozostawiali apelatywy głównie w polilogach, zarówno w przypadku imienia głównego bohatera, jak i postaci drugo- i trzecioplanowych. W artykule przedstawiono również najważniejsze aspekty polskich form adresatywnych.
Bibliografia
Antonini, R., Bucaria, C. (red.), 2015, Non-Professional Interpreting and Translation in the Media, Frankfurt.
Bączkowska, A., 2015a, Quantitative Study of Non-Professional Subtitles and Implications for Corpus-based Translator Training, [w:] Non-Professional Interpreting and Translation in the Media, R. Antonini, C. Bucaria (red.), Frankfurt, s. 89–114.
Bączkowska, A., 2015b, Learner corpus of subtitles and subtitler training, [w:] Subtitling Today: Shapes and Their Meanings, S. Bruti, Perego, E. (red.), Newcastle, s. 221–247.
Bączkowska, A., 2015c, Compliments in film subtitles: a pragmatic and cognitive study of translations from English into Polish, [w:] Empirical Methods in Language Studies, K. Kosecki, J. Badio (red.), Frankfurt, s. 295–310.
Bączkowska, A., 2016, Well as a discourse marker in learner interlingual subtitles, [w:] Empirical Translation Studies: Interdisciplinary Methodologies Explored, M. Ji (red.), Sheffield, s. 149–179.
Bączkowska, A., w druku, Forms of address in Polish nonprofessional subtitles.
Bell, A., 1984, Language style as audience design, „Language in Society”, 13(2), s. 145–204.
Biber, D., Johansson, S., Leech, C., Conrad, S., Finegan, E., 1999, Longman Grammar of Spoken and Written English, Harlow.
Biel, Ł., 2004, Distance in English and Polish, Gdańsk (nieopublikowana praca doktorska).
Bień J. S., 1991, Koncepcja słownikowej informacji morfologicznej i jej komputerowej weryfikacji, nr 383, Rozprawy Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Bisson, M.-J., Van Heuven, W. J. B., Conklin, K., Tunney, R. J., 2014, Processing of native and foreign language subtitles in films: An eye tracking study, „Applied Psycholinguistics”, 35, s. 399–418.
Bogucki, Ł., 2009, Amateur subtitling on the Internet, [w:] Audiovisual Translation. Language Transfer on Screen, J. Diaz Cintas, G. Anderman (red.), Basingstoke, s. 49–57.
Bogusławski, A., 1985, De l’adresse, avec reference particuliere au polonais, „Revue des Etudes Slaves”, 57(3), s. 469–481.
Bonsignori, V., Bruti, S., Masi, S., 2011, Exploring greetings and leave-takings in original and dubbed language, [w:] Audiovisual Translation and Media Accessibility at the Crossroads – Media for All 3, A. Remael, P. Orero, M. Carroll (red.), Amsterdam, s. 357–379.
Bralczyk, J., 2001, Mówi się. Porady językowe profesora Bralczyka, Warszawa.
Braun, F., 1988, Terms of Address: Problems of Patterns and Usage in Various Languages and Cultures, Berlin.
Brock, A., 2015, Participation framework and participation in televised sitcom, candid camera and stand-up comedy, [w:] Participation in Public and Social Media Interactions, M. Dynel, J. Chovanec (red.), Amsterdam, s. 27–47.
Brown, R., A. Gilman, 1960, The pronouns of power and solidarity, [w:] Style in Language, T. A. Sebeok (red.), Cambridge, Mass., s. 253–376.
Bruti, S., Perego, E., 2008, Vocatives in subtitles: a survey across genres, [w:] Ecolingua: The role of e-corpora in translation and language learning, C. Taylor (red.), Trieste: EUT, s. 11–51.
Bruti, S., Zanotti, S., 2012, Orality markers in professional and amateur subtitling: the case of address pronouns and vocatives, [w:] Film Translation from East to West: Dubbing, Subtitling and Didactic Practice, C. Buffani, B. Garzelli (red.), Bern, s. 167–194.
Bruti, S., Zanotti, S., 2015, Fansubbing in close-up: a study of interjections and discourse markers, [w:] Non-Professional Interpreting and Translation in the Media, R. Antonini, C. Bucaria (red.), Frankfurt, s. 231–256.
Bubel, C. M., 2008, Film audiences as overhearers, „Journal of Pragmatics”, 40(1), s. 55–71.
Bublitz, W., 2017, Oral fictures in fiction, [w:] Pragmatics of Fiction, M. Locher, A. H. Jucker (red.), Berlin.
Cuellar Lazaro, C., 2016, Proper names in audiovisual translation. Dubbing vs. subtitling, „Journal of Onomastics”, 107/108, s. 117–134.
Culpeper, J., Haugh, M., Sinkeviciute, V., 2017, (Im)politeness and mixed messages, [w:] The Palgrave Handbook of Linguistic (Im)politeness, J. Culpeper, M. Haugh, D. Kadar (red.), London, s. 323–356.
Cybulski, M., 2010, O ograniczeniu fleksji w formułach polskiej etykiety językowej, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, LX, s. 51–60.
Doroszewski, W.,1952, Rozmowy o języku, Kraków.
Dynel, M., 2011, “You talking to me?” The viewer as a ratified listener to film discourse, „Journal of Pragmatics”, 43(6), s. 1628–1644.
Formentelli, M., 2014, Vocatives galore in audiovisual dialogue: Evidence from a corpus of American and British films, „English Text Construction”, 7(1), s. 53–83.
Goffman, E., 1981, Forms of Talk, Pennsylvania.
Gottlieb, H., 1998, Subtitling, [w:] Routledge Encyclopedia of Translation Studies, M. Baker (red.), London, s. 244–248.
Hill, V., 2014, Vocatives: How Syntax Meets Pragmatics, Leiden.
Huszcza, R., 2006, Honoryfikatywność: gramatyka, pragmatyka, typologia, Warszawa.
Jaworski, A., 1992, The Vocative, First Name and the Pronoun ty in the Polish System of Address, „Bulletin de la Societe Polonaise de Linguistique”, 47(48), s. 95–104.
Keown, A., 2003, Space, size, and “you”: motivations for Polish pronouns of address, „Glossos”, 4.
Kerbrat-Orecchioni, C., 2004, Introducing polylogue, „Journal of Pragmatics”, 36, s. 1–24.
Klemensiewicz, Z., 1939, Gramatyka wspołczesnej polszczyzny kulturalnej w zarysie, Lwow.
Klemensiewicz, Z., 1946, Pan i Obywatel, „Język Polski”, XXVI, s. 33–42.
Kluge, B., (w druku), On translating pronominal and nominal terms of address. State of the art and future directions, [w:] It’s not all about “you”: New Perspectives on Address Research, B. Kluge, M. I. Moyna (red.), Amsterdam.
Kozloff, S., 2000, Overhearing Film Dialogue, Berkeley, CA.
Kretzenbacher, H. L., Hajek, J., Lagerberg, R., Bresin, A., 2013, Address forms in language contact and language conflict: the curious history and remnants of onikani in Czech, „Australian Slavonic and East European Studies”, 1, s. 87–103.
Levinson, S. C., 1983, Pragmatics, Cambridge.
Lewandowska-Tomaszczyk, B., 2005, Podstawy językoznawstwa korpusowego, Łodź.
Lorenzo-Dus, N., 2009, Television Discourse. Analysing Language in the Media, Basingstoke.
Łaziński, M., 2006, O Panach i Paniach. Polskie rzeczowniki tytularne i ich asymetria rodzajowo-płciowa, Warszawa.
McEnery, T., Wilson, P., 1995, Corpus Linguistics, Edinburgh.
Massidda, S., 2015, Audiovisual Translation in the Digital Age: The Italian Fansubbing Phenomenon, London.
Mazzon, G., 2010, Terms of address, [w:] Historical Pragmatics, I. Taavitsainen, A. H. Jucker (red.), Berlin, s. 351–376.
Miodek, J., 1980, Jeszcze o sposobach zwracania się do drugich, „Język Polski”, 2–3, s. 177–181.
Miodek, J., 1991, Odpowiednie dać rzeczy słowo, Warszawa.
Montgomery, M., 1986, DJ talk, „Media, Culture and Society”, 8(4), s. 421–440.
Moyna, M. I., 2019, Variation in polite address in contemporary Uruguayan Spanish, [w:] “It’s not all about you”: New Perspectives on Address Research, B. Kluga, M. I. Moyna (red.), Amsterdam.
Nagórko, A., 2007, Podręczna gramatyka języka polskiego, Warszawa.
Nornes, A. M., 1999, For an abusive subtitling, „Film Quarterly”, 52(3), s. 17–34.
Norrby, C., Wide, C., Nilsson, J., Lindrom, J., 2015, Address and interpersonal relationships in Finland-Swedish and Swedish-Swedish Service Encounters, [w:] Address Practice as Social Action: European Perspectives, C. Norrby, C. Wide (red.), London, s. 75–96.
O’Keeffe, A., 2006, Investigating Media Discourse, London.
Orrego-Carmona, D., 2015, Internal structures and workflows in collaborative subtitling, [w:] Non-Professional Interpreting and Translation in the Media, R. Antonini, C. Bucaria (red.), Frankfurt, s. 211–230.
Passendorfer, A., 1902, Błędy językowe młodzieży szkolnej, Lwów.
Pedersen, J., 2019, Fansubbing in subtitling land, „Target”, 31(1), s. 50–76.
Perez Gonzalez, L., 2006, Fansubbing anime: Insights into the “butterfly effect” of globalisation on audiovisual translation, „Perspectives: Studies in Translatology”, 14(4), s. 260–277.
Perez-Gonzales, L., 2012, Amateur subtitling and the pragmatics of spectatorial subjectivity, „Language and Intercultural Communication”, 12(4), s. 335–352.
Piazza, R., Bednarek, M., Rossi, F. (red.), 2011, Telecinematic Discourse: Approaches to the Language of Films and Television Series, Amsterdam.
Pisarkowa, K., 1979, Jak się tytułujemy i zwracamy do drugich, „Język Polski”, LIX, s. 5–17.
Pisarska, A., Tomaszkiewicz, T., 1996, Współczesne teorie przekładoznawcze, Poznań.
Rusiecki, J., 1988, Appellatives and verbal forms of address, „Linguistica Silesiana”, 29, s. 29–42.
Quaglio, P., 2009, Television Dialogue, Amsterdam.
Sosnowski, W., 2015, Formy adresatywne. Aspekt językowy i socjologiczny, [w:] Semantyka a konfrontacja językowa, D. Roszko, J. Satoła-Staśkowiak (red.), 5, Warszawa.
Slobin, D., 1963, Some aspects of the use of pronouns of addresses in Yiddish, „Word”, 19(2), s. 193–202.
Stone, G., 1977, Address in the Slavonic languages, „Slavonic and East European Review”, 55(4), s. 491–505.
Szarkowska, A., 2006, Formy adresatywne w przekładzie z języka angielskiego na polski, „Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyka i dydaktyką przekładu”, 2, s. 211–221.
Szarkowska, A., 2010, Why are some vocatives not omitted in subtitling? A study based on three selected Polish soaps broadcast on TV Polonia, [w:] Perspectives on Audiovisual Translation, Ł. Bogucki, K. Kredens (red.), Frankfurt, s. 77–92.
Szarkowska, A., 2013, Forms of Address in Polish-English Subtitling, Frankfurt.
Szober, S., 1953, Gramatyka języka polskiego, Warszawa.
Taavitsainen, I., Jucker, A. H. (red)., 2003, Diachronic Perspectives on Address Term Systems, Amsterdam.
Tomaszkiewicz, T., 2006, Przekład audiowizualny, Warszawa.
Tomiczek, E., 1983, Polskie formy adresatywne. Próba klasyfikacji, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, 645, s. 63–75.
Toury, G., 1995, Descriptive Translation Studies and Beyond, Amsterdam.
Venuti, L.,1995, The Translator’s Invisibility: A History of Translation, London.
Wierzbicka, A., 2016, Terms of address as keys to culture and society: German “Herr” vs. Polish “Pan”, „Acta Philologica”, 49, s. 29–44.
Woliński, M., 2003, System znaczników morfosyntaktycznych w korpusie IPI PAN, „Polonica”, XXII–XXIII, s. 39–55.
Wróblewska-Pawlak, K., Kostro, M., 2012, Using forms of address as a rhetorical means of constructing the ethos of the politician in the Polish political media discourse, [w:] Rhetoric and Politics: Central/Eastern European Perspectives, M. Zalewska (red.), Newcastle, s. 51–65.
Zago, R., 2015, ‘That’s none of your business, Sy’. The pragmatics of vocatives in film dialogue, [w:] Participation in Public and Social Media Interactions, M. Dynel, J. Chovanec (red.), Amsterdam, s. 183–207.
Zaleski, J., 1959, Wołacz w funkcji mianownika w imionach męskich i rzeczownikach pospolitych, „Język Polski”, XXXIX, s. 32–50.
Zwicky, A., 1974, “Hey, whatsyourname!”, “Chicago Linguistics Society”, 10, s. 787–801.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 557
Liczba cytowań: 0
