Metodologia badań w refleksji nad tłumaczeniem marketingowym
DOI:
https://doi.org/10.12775/RP.2023.001Słowa kluczowe
metodologia badań przekładoznawczych, tekst marketingowy, tłumaczenie marketingowe, glokalizacja, transkreacja, międzynarodowy copywriting, rynek usług tłumaczeniowychAbstrakt
Artykuł przedstawia metody badań przekładoznawczych w zakresie tłumaczenia marketingowego, stanowiącego dynamicznie rozwijający się segment rynku usług tłumaczeniowych. Punktem wyjścia do rozważań jest charakterystyka genologiczna tekstów marketingowych oraz omówienie specyfiki tłumaczenia marketingowego zarówno w perspektywie przekładoznawczej, z przeglądem dotychczasowych badań, jak i w perspektywie praktycznej i zawodowej branży tłumaczeniowej. Obszar tłumaczenia marketingowego jest analizowany w szerszym ujęciu jako glokalizacja i transkreacja multimodalnych materiałów promocyjnych i reklamowych, a także w relacji z międzynarodowym copywritingiem. Problematyka rozważana jest z punktu widzenia paradygmatu funkcjonalnego, stanowiącego dotychczasowe ramy teoretyczne badań nad tłumaczeniem reklamowym, uwzględnia jednak też badania kontekstowe, pozwalające na całościowe ujęcie analizowanej problematyki. Uwagi końcowe skupiają się na nowych trendach w sektorze tłumaczeń marketingowych oraz związanych z nimi wyzwaniach i perspektywach rozwoju badań.
Bibliografia
Adab B., 1999, The Translation of Advertising Texts: A Case Study of Linguistic Strategies, [w:] Contrastive Linguistics and Translation, Le Langage et L’Homme, Special Issue, 34/1, S. Granger, L. Beheydt, J.-P. Colson (red.), Leuven, s. 85-100.
Adab B., 2000, Towards a More Systematic Approach to the Translation of Advertising Texts, [w:] Investigating Translation, A. Beeby, D. Ensinger (red.), Amsterdam, s. 223-234.
Adab B., Valdes C. (red.), 2004, Key Debates in the Translation of Advertising Material, „The Translator”, 10/2: Special Issue, Manchester.
Angelelli C., Baer B. (red.), 2016, Researching Translation and Interpreting. London/ New York.
Biel Ł., Engberg J., Ruano R. M., Sosoni V., 2019, Research Methods in Legal Translation and Interpreting: Crossing Methodological Boundaries, London.
Błaszkowska H., 2022a, Marketingtexte aus translationswissenschaftlicher Sicht. Untersuchung einer Kundenzeitschrift der Automobilbranche im Sprachenpaar Deutsch-Polnisch, Gottingen.
Błaszkowska H., 2022b, Transkreacja tekstów marketingowych - nowa moda czy nowy paradygmat?, „Rocznik Przekładoznawczy, Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu”, 17, s. 39-55.
Bogucki Ł., 2019, Areas and Methods of Audiovisual Translation Research, Berlin.
Boichuk A., Oleksyshyna L., 2021, Transcreation as a new approach to translation of advertising texts and slogans, „Germanic Philology Journal of Yuriy Fedkovych Chernivtsi National University”, nr 833, s. 18-24.
Brems E., Ramos Pinto S., 2013, Reception and Translation, [w:] Handbook of Translation Studies, Y. Gambier, L. van Doorslaer (red.), vol. 4, s. 142-147.
Brown-Hoekstra K., 2014, Transcreation, Localization and Content Marketing, „Multilingual”, October/November, s. 38-49.
Bueno Garda A. (2000), Publicidad y traducción, Soria.
Carreira O., 2020, Defining Transcreation from the Practitioners Perspective: An Interview-Based Study, [w:] Translatum Nostrum. La traduccion y la interpretacion en el ambito humanistico, B. Tejera, J. F. Aixela, Albolote (red.), (Granada), s. 191-204.
Chesterman A., 2006, Questions in the sociology of translation, „Benjamins Translation Library”, 68, s. 9-26.
Chesterman A., 2007, Bridge concepts in translation sociology, „Benjamins Translation Library”, 74, s. 171-183.
Chesterman A., 2009, The name and nature of Translator Studies, „Hermes”, 42, s. 13-22.
Chiaro D., 2004, Translational and Marketing Communication: A Comparison of Print and Web Advertising of Italian Agro-Food Products, „The Translator”, 10/2, s. 313-328.
Cronin M., 2003, Translation and Globalization, London.
Cronin M., 2013, Translation in the Digital Age, London.
De Mooij M., 2004a, Translating Advertising, Painting the Tip of an Iceberg, „The Translator”, 10/2, s. 179-198.
De Mooij M., 2004b/2019, Consumer Behaviour and Culture: Consequences for Global Marketing and Advertising, London.
De Mooij M., 2010/2022, Global Marketing and Advertising: Understanding Cultural Paradoxes, Thousand Oaks, CA.
Dębski A., 2006, Translatologia. podstawowe problemy, stan i perspektywy badań, zainteresowania badaczy, „Rocznik Przekładoznawczy, Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu”, 2, s. 11-39.
Framson E., 2007, Translation in der internationalen Marketingkommunikation. Funktionen und Aufgaben fur Translatoren im globalisierten Handel. Tubingen.
Framson E., 2011, Transkulturelle Marketing- und Unternehmenskommunikation, 2. Aufl., Wien.
Gaballo V., 2012, Exploring the boundaries of transcreation in specialized translation, „ESP Across Cultures”, 9, s. 95-113.
Gamal M., 1994, The Translation of Commercial Advertisements: Bringing Academic Competence to the Market, [w:] Quality-Assurance, Management and Control: ITT Conference 7, C. Picken (red.), London, s. 95-104.
Gambier Y., 2016, Rapid and Radical Changes in Translation and Translation Studies, [w:] „International Journal of Communication”, 10, s. 887-906.
Gambier Y., Munday J., 2014, A conversation between Yves Gambier and Jeremy Munday about transcreation and the future of the professions, „Cultus”, 7, s. 20-36.
Gambier Y., van Doorslear L. (red.), 2016, Border Crossings. Translation Studies and other disciplines. Amsterdam/Philadelphia.
Gentzler E., 2017, Translation and Rewriting in the Age of Post-Translation. London/New York.
Granger S., Lefer M.-A., 2022, Extending the Scope of Corpus-Based Translation Studies, London.
Grucza F., 1981, Zagadnienia translatoryki, [w:] F. Grucza (red.) Glottodydaktyka a translatoryka, Warszawa, s. 9-30.
Grucza S., 2014, Grundzuge der anthropozentrischen Translatorik, [w:] A. Łyp-Bielecka (red.), Mehr als Worte. Sprachwissenschaftliche Studien. Professor Dr. habil. Czesława Schatte und Professor Dr. habil. Christoph Schatte gewidmet, Katowice, s. 127-137.
Guidere M., 2000 Translating ads, Paris.
Gutt E.-A., 1991/2000, Translation and Relevance: Cognition and Context, Oxford.
Hagemann S., 2015, Einfuhrung in das translationswissenschaftliche Arbeiten: Ein Lehr- und Ubungsbuch, Berlin.
Hatim B., 2004, Culture as Textual Practices: The Translation of the Tourist Brochure as a Genre, [w:] Pragmatics at Work: The Translation of Tourist Literature, M. P. N. Errasti, R.L. Sanz, S. M. Ornat (red.), Bern, s. 15-27.
Ho G., 2004, Translating Advertisements across Heterogeneous Cultures, „The Translator”, 10/2, s. 221-243.
Holz-Manttari J.,1984, Translatorisches Handeln: Theorie und Methode, Helsinki.
House J., 1977, A Model for Translation Quality Assessment, London.
House J., 2015, Translation as Communication across Languages and Cultures, London.
Jettmarova Z., Piotrowska M., Zauberga I., 1997, New Advertising Markets as Target Areas for Translation, [w:] Translation as Intercultural Communication: Selected Papers from the EST Congress, Prague 1995, M. Snell-Hornby, Z. Jettmarova, K. Kaindl (red), Amsterdam, s. 185-194.
Jettmarova Z., 2004, Linguistic aspects of the translation of advertisements, [w:] Ubersetzung - Translation - Traduction, An International Encyclopaedia of Translation Studies, Vol. 1, H. Kittel, J. House, B. Schultze (red.), s. 655-661.
Jimenez-Crespo M.A., 2017, Crowdsourcing and Online Collaborative Translations: Expanding the limits of Translation Studies. Amsterdam/Philadelphia.
Kaindl K., 2004, Ubersetzungswissenschaft im interdisziplinaren Dialog: am Beispiel der Comicsubersetzung. Tubingen.
Kaindl K., 2009, Ubersetzung als gesellschaftliches Phanomen: Soziologische Ansatze in der Ubersetzungswissenschaft, [w:] Translation zwischen Text und Welt - Translationswissenschaft als historische Disziplin zwischen Moderne und Zukunft, H. Kalverkamper, L. Schippel (red.), Berlin, s. 305-315.
Kaindl K., Kolb W., Schlager D., 2021, Literary Translator Studies, Amsterdam.
Katan D., 2016, Translation at the Cross-roads: Time for the Transcreational Turn?, „Perspectives”, 24/3, s. 365-381.
Kaufmann H., 1972, Der Ubersetzer, „Der Ubersetzer“, 4/9, s. 2-3.
Kita-Huber J., Makarska R., 2020, Wyjść tłumaczowi naprzeciw. Miejsce tłumacza w najnowszych badaniach translatologicznych, Kraków.
Koller W., 1979, Einfuhrung in die Ubersetzungswissenschaft. Tubingen.
Koskinen K., 2008, Translating institutions: An ethnographic study of EU translation, London.
Kroeber-Riehl W. (Hg.), 1973, Konsumentenverhalten und Marketing. Opladen.
Kufimaul P., 2000, Kreatives Ubersetzen, Tubingen.
Lacruz I. (red.), 2023, Translation in Transition. Human and Machine Intelligence. Amsterdam.
Laviosa S., 2007, Learning Creative Writing by Translating Witty Ads, „The Inter¬preter and Translator Trainer”, 1/2, s. 197-222.
Mastela O., Seweryn A., 2021, Transkreacja - nowy obszar czy nowa nazwa?, [w:] Perspektywy na przekład, M. Piotrowska (red.), Kraków, s. 275-295.
Mellinger Ch. D., Hanson Th. A., 2016, Quantitative Research Methods in Translation and Interpreting Studies, London.
Morón-Mart^n M., 2020, Transcreation as a Way to Promote Employability in Translation Training: Adding Value to Translation Training, „HERMES - Journal of Language and Communication in Business”, 60, s. 125-139.
Munday J., 2004, Advertising: Some Challenges to Translation Theory, „The Trans¬lator”, 10/2, s. 199-219.
Neubert A., 1985, Text and Translation, Leipzig.
Nord Ch., 1988, Textanalyse und Ubersetzen, Heidelberg.
Nord Ch., 1989, Loyalitat statt Treue. Vorschlage zu einer funktionalen Ubersetzungstypologie, „Lebende Sprachen”, 34, s. 100-105.
Nord Ch., 1997, Translating as a Purposeful Activity: Functionalist Approaches Explained, London.
Nord Ch., 2017, Functionalism in Translation Studies, [w:] The Routledge Handbook of Translation Studies, C. Millan, F. Bartrina (red.), London/New York, s. 201-213.
Oswald L., 2012, Marketing Semiotics: Signs, strategies and brand value, Oxford.
O’Thomas M., 2017, Humanum ex machine: Translation in the post-global, posthuman world, „Target”, 29/2, s. 284-300.
Pedersen D., 2014, Exploring the Concept of Transcreation: Transcreation as “More than Translation”?, „Cultus: The Journal of Intercultural Mediation and Communication”, Special Issue on Transcreation and the Professions 7, D. Katan, C. Spinzi (red.), s. 57-71.
Pedersen D., 2016, Transcreation in Marketing and Advertising: An Ethnographic Study, Aarhus. http://pure.au.dk/portal/files/99715430/Transcreation_in_Marketing_and_Advertising_An_Ethnographic_Study1.pdf (dostęp: 29.07.2023).
Pedersen D., 2019, Managing transcreation projects. An ethnographic study, [w:] Translation Practice in the Field, H. Risku, R. Rogl, J. Milosevic J. (red.), Amsterdam, s. 43-60.
Piotrowska M. (red.), 2021, Perspektywy na przekład, Kraków.
Piotrowska M., Dybiec-Gajer J., 2012, Verba Volant, scripta manent. How to write a MA Thesis in Translation Studies, Kraków.
Pochhacker F., Kaindl K., Snell-Hornby M., 1994, Translation Studies. An Interdiscipline, Amsterdam/Philadelphia.
Prunc E., 2007, Entwicklungslinien der Translationswissenschaft: Von den Asymmetrien der Sprachen, Berlin.
Pym A., 2015, Action Research in Translation Studies, Part 1 https://www.youtube. com/watch?v=C8LLnGEjjIg, Part 2 https://www.youtube.com/watch?v=qrCeP- 0gElFI (dostęp: 30.06.2023).
Reifi K., 1983, Texttyp und Ubersetzungsmethode. Der operative Text. 2. Aufl. (1. Aufl.1971), Heidelberg.
Reifi K., Vermeer H. J., 1984/2014, Grundlegung einer allgemeinen Translationstheorie, Tubingen.
Rike S. M., 2013, Bilingual corporate websites - from translation to trans-creation?, „The Journal of Specialised Translation”, 20, s. 68-85.
Risku H., 2016, Translationsmanagement. Interkulturelle Fachkommunikation im Informationszeitalter. Tubingen.
Risku H., Rogl R., Milosevic J., 2017, Final report of the research project ‘Extended translation: Socio-cognitive translation processes in the workplace’. https:// socotrans.univie.ac.at/fileadmin/user_upload/p_socotrans/20190522_Summary_ExTra_Final_report.pdf (dostęp: 28.07.2023).
Risku H., Pichler T., Wieser V., 2017, Transcreation as a translation service: Process requirements and client expectations, „Across Languages and Cultures”, 18/1, s. 53-77.
Risku H., Rogl R., Milosevic J. (red.) 2019, Translation Practice in the Field. Current research on socio-cognitive processes, Amsterdam/Philadelphia.
Saldanha G., O’Brien Sh., 2014, Research Methodologies in Translation Studies, London/New York.
Salevsky H., Muller I., 2011, Translation as Systemic Interaction. A New Perspective and a New Methodology. Berlin.
Sandrini P., 2016, Fachubersetzen, [w:] K. Kaindl, M. Kadric (red.), Berufsziel Ubersetzen und Dolmetschen: Grundlagen, Ausbildung, Arbeitsfelder, Frank¬furt a.M., s. 158-181.
Sattler-Hovdar N., 2016, Translation - Transkreation. Vom Uber-Setzen zum Uber-Texten, Berlin.
Schaffner Ch., 2009, Functionalist approaches to translation, [w:] Routledge Encyclopedia of Translation Studies, M. Baker, G. Saldanha (red.), London, s. 115-122.
Seguinot C., 1995, Translation and advertising: Going global, [w:] Cultural functions of translation, Ch. Schaffner, H. Kelly-Holmes (red.), Clevedon/Philadelphia/ Adelaide, s. 55-71.
Sidiropoulou M., 1998, Advertising in Translation: English vs. Greek, „Meta” 43/2, s. 191-204.
Siever H., 2021, Komplexe Translationstheorie. Ubersetzen im 21. Jahrhundert, Munchen.
Smith K., 2009, The Translation of Advertising Texts: A Study of English-Language Advertisements and their Translations in Russian, Mauritius.
Smith V, 1999, Werbetexte, [w:] Handbuch Translation, M. Snell-Hornby, H.G. Honig, P. Kufimaul, P.A. Schmitt (red.), Tubingen, s. 238-242.
Smith V., 2008, Visual Persuasion: Issues in the Translation of the Visual in Advertising, „Meta”, 53/1, s. 44-61.
Smith V., Klein-Braley C., 1997, Advertising-A Five-Stage Strategy for Translation, [w:] M. Snell-Hornby, Z. Jettmarova, K. Kaindl (red.), Translation as Intercultural Communication: Selected Papers from the EST Congress Prague, September 1995, Amsterdam, s. 173-184.
Smyreck R., 2017, Werbe(fach)sprache und Ubersetzen. Analyse, Vergleich und Ubersetzbarkeit deutscher und englischer Werbetexte, Hamburg.
Snell-Hornby M., 1988, Translation Studies: An Integrated Approach, Amsterdam/ Philadelphia.
Snell-Hornby M., 2006, The Turns of Translation Studies. New Paradigms or Shifting Viewpoints?, Amsterdam/Philadelphia.
Stolze R., 2011, The Translator’s Approach: Introduction to Translational Hermeneutics. Theory and Examples from Practice, Berlin.
Tatilon C., 1978, Traduire la parole publicitaire, „La Linguistique”, 14/1, s. 75-87.
Tatilon C., 1990, Le texte publicitaire: traduction ou adaptation?, „Meta”, 35/1, s. 243-246.
Torresi I., 2004, Women, Water and Cleaning Agents: What Advertisements Reveal about the Cultural Stereotype of Cleanliness, „The Translator”, 10/2, s. 269-290.
Torresi I., 2008, Advertising: A Case for Intersemiotic Translation, „Meta”, 53/1, s. 62-75.
Torresi I., 2010/2021, Translating Promotional and Advertising Texts, London.
Toury G., 1995, Descriptive Translation Studies and Beyond, Amsterdam/Philadelphia.
Valdes C., 1997, The Role of Translation in the Production of Advertisements, [w:] Some Sundry Wits Gathered Together, S. G. Fernandez-Corugedo (red.), I Congreso de Filoloxia Inglesa. N. 26, Coruna, s. 221-226.
Valdes C., 2000, Reception Factors in Multimedia Translation: The Case of Advertisements, [w:] Translation in Context, A. Chesterman, N. Gallardo, Y. Gambier (red.) Selected Contributions from the EST Congress, Granada 1998, Amster¬dam, s. 271-280.
Valdes C., 2004, La traducción publicitaria: Comunicación y cultura, Valencia.
Valdes C., 2008, Creativity in advertising translation, „Quaderns de Filologia. Estudis literaris”, Vol. XIII, s. 37-56.
Valdes C., 2016, Globalisation and Localisation in Advertising Translation: A Love-hate Relationship?, [w:] L. Cruz Garda (red.), Special Issue: New Perspectives on the Translation of Advertising, Revista de Lenguas para Fines Espec^ficos, 22/2, s. 130-153.
Valdes C., Fuentes Luque A., 2008, Coherence in Translated Television Commercials, „Translation, Cultures and the Media. EJES (European Journal of English Studies)”, 12/2, s. 123-131.
Valdes C., 2019, Advertising translation and pragmatics, [w:] The Routledge Handbook of Translation and Pragmatics, R. Tipton, L Desilla (red.), London, s. 171-190.
Venuti L., 1998, The Scandals of Translation. London/New York.
Williams J., Chesterman A., 2002/2014, The map: a beginner’s guide to doing research in translation studies, London.
Yang L., 2016, Advertisement Translation from the Perspective of Relevance Theory, [w:] H. Xu, Z. Zhang (red.), Proceedings of the 2016 International Conference on Education, Sports, Arts and Management Engineering, Dordrecht, s. 875-878.
Ying C., Yanli Z., 2014, Mediation of Cultural Images in Translation of Advertisements - Alterations and cultural presuppositions, [w:] Media and Translation: An interdisciplinary approach, D. Abend-David (red.), London, s. 315-334.
Zain Sulaiman M., Wilson R., 2019, Translation and Tourism. Strategies for Effective Cross-Cultural Promotion, Singapore.
Zanettin F., Rundle Ch. (red.), 2022, The Routledge Handbook of Translation and Methodology, London/New York.
Żmudzki J., 2020, Die anthropozentrische Translatorik von F. Grucza. Skizze der paradigmatischen Evolution einer Disziplin, „Studia Translatorica”, s. 11-30.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Hanka Błaszkowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 303
Liczba cytowań: 0