Ile jurysty w Piotrze Czyżewskim? Uwagi o prawie rzymskim w Alfurkanie tatarskim, siedemnastowiecznym paszkwilu na litewskich Tatarów
DOI:
https://doi.org/10.12775/RL.2022.8.11Słowa kluczowe
prawo rzymskie, recepcja prawa rzymskiego, Tatarzy litewscy, polska literatura polemiczna, Kodeks Teodozjański, islam w Polsce, KoranAbstrakt
Alfurkan tatarski prawdziwy na czterdzieści części rozdzielony to napisany i wydany w XVII w. paszkwil na Tatarów litewskich. Choć został opublikowany w Wilnie pod nazwiskiem Piotra Czyżewskiego, trwa dyskusja co do osoby autora, który opisuje historię, obyczaje i położenie Tatarów, umieszczając je w szerokim kontekście, również historycznoprawnym. Swój wywód ilustruje przykładami z dzieł autorów starożytnych i średniowiecznych, w tym sięga także do prawa rzymskiego. Artykuł jest próbą odpowiedzi, w jakim stopniu robi to trafnie i ze zrozumieniem. W artykule zidentyfikowano starożytne treści prawne, do których odniesienia zawiera Alfurkan, a także rozważono kwestię, co o autorze mówią błędy, manipulacje oraz sam dobór źródeł.
Bibliografia
Źródła drukowane
Codicis Theodosiani Liber Sextus Decimus / Kodeks Teodozjusza: księga szesnasta, tłum. A. Caba, oprac. M. Ożóg, M. Wójcik, Kraków 2014.
Corpus Iuris Civilis, t. 2: Codex Iustinianus, recogn. P. Krueger, ed. stereotypa 9, Berlin 1914.
Corpus Iuris Civilis, t. 3: Novellae, recogn. R. Schoell, abs. G. Kroll, ed. 6, Berlin 1954.
Czyżewski P., Alfurkan tatarski prawdziwy na czterdzieści części rozdzielony, Wilno 1617 (BUW, sygn. Sd 713.1262).
Czyżewski P., Alfurkan tatarski prawdziwy na czterdzieści części rozdzielony, wyd. A. Konopacki, Białystok 2013.
Theodosiani Libri XVI cum Constitutionibus Sirmondianis et Leges novellae ad Theodosianum pertinentes, wyd. Th. Mommsen, P.M. Meyer, J. Sirmond, Berlin 1954.
Waleriusz Maksymus, Facta et dicta memorabilia libri IX / Czyny i powiedzenia godne pamięci w dziewięciu księgach, tłum., wstęp i kom. I. Lewandowski, Poznań 2019.
Opracowania
Bairašauskaitė T., Problem autorstwa siedemnastowiecznego paszkwilu „Alfurkan tatarski”: wątpliwości i ustalenia, „Rocznik Lituanistyczny” 8, 2022, s. 205–215.
Dębiński A., Polityka ustawodawcza rzymskich cesarzy chrześcijańskich w sprawach religijnych, Lublin 2020.
Estreicher K., Czyżewski Piotr, w: Bibliografia Polska. 140 000 druków, cz. 3, t. 3, Kraków 1896, https://www.estreicher.uj.edu.pl/_skany/Bibliografia_Staropolska/14_Tom_XIV/0604_0589. jpg (dostęp: 4 VII 2022).
Godek S., Prawo rzymskie w Polsce przedrozbiorowej w świetle ostatnich badań, „Zeszyty Prawnicze” 13, 2013, nr 3, s. 39–64.
Loska E., Ustawa julijska o przemocy publicznej – 6 tytuł 48 księgi Digestów. Tekst – tłumaczenie – komentarz, „Zeszyty Prawnicze” 5, 2005, nr 2, s. 229–241.
Okoń J., Kompendium – czy tylko wiedzy? Wstęp do typologii gatunku, w: Staropolskie kompendia wiedzy, red. I.M. Dacka-Górzyńska, J. Partyka, Warszawa 2009, s. 9–32.
Pawlak W., „O pewnym sposobie naszych literatów, że przy niewielkim czytaniu mogą się łatwo wielkiemi erudytami pokazać”. Kompendia jako źródło erudycji humanistycznej, w: Staropolskie kompendia wiedzy, red. I.M. Dacka-Górzyńska, J. Partyka, Warszawa 2009, s. 45–72.
Pawlikowska-Butterwick W., Księgozbiór biblioteki katedralnej w Wilnie z końca XVI w., „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 56, 2012, s. 161–190.
Reynolds L.D., Wilson N.G., Skrybowie i uczeni. O tym, w jaki sposób antyczne teksty literackie przetrwały do naszych czasów, tłum. P. Majewski, wstęp N.G. Wilson, Warszawa 2008.
Rominkiewicz J., 85 nowela Justyniana „O broni”, Wrocław 2021.
Starczewska K., Spuścizna łacińskojęzyczna w „Alfurkanie” Czyżewskiego, w: P. Czyżewski, Alfurkan tatarski prawdziwy na czterdzieści części rozdzielony, red. A. Konopacki, Białystok 2013, s. 31–39.
Zelnick-Abramovitz R., Not Wholly Free. The Concept of Manumission and the Status of Manumitted Slaves in the Ancient Greek World, Leiden 2005.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 238
Liczba cytowań: 0
