Jean-Jacques Rousseau: „rozum jakiś odmienny, innego rodzaju

Abstrakt

W Wyznaniach, Emilu i w pismach filozoficzno-społecznych Rousseau szkicuje koncepcję mentalnego rozwoju człowieka, odbiegającą od oświeceniowego postulatu racjonalności i edukacji. W Emilu i w Wyznaniach zawarta została koncepcja wychowania, rozwijającego holistycznie wszystkie obszary umysłu. Rousseau kładzie w niej nacisk na harmonijny rozwój dyspozycji mentalnych dziecka, młodzieńca i młodego dorosłego, uwzględniający m.in. rolę i znaczenie consciencia, pre-racjonalnej świadomości, a zarazem wrodzonego poczucia sprawiedliwości. Koncepcja pedagogiczna i antropologiczna nakreślona w Emilu opiera się w dużym stopniu na własnych dziecięcych doświadczeniach opisanych przez Rousseau w Wyznaniach, torując też drogę dla koncepcji „wielorakiej inteligencji”.