Kultura a śmierć – stanowisko Izydory Dąmbskiej
DOI:
https://doi.org/10.12775/RF.2024.014Słowa kluczowe
Izydora Dąmbska, śmierć, kultura, lęk przed śmierciąAbstrakt
Tematem artykułu jest problem wzajemnych relacji między lękiem przed śmiercią a kulturą w ujęciu Izydory Dąmbskiej. Według Dąmbskiej u podstaw ludzkiej kultury znajduje się lęk przed śmiercią, będący źródłem teorii naukowych i filozoficznych, systemów religijnych czy dzieł sztuki. Wszystkie te próby pokonania (czy choćby złagodzenia) lęku przed śmiercią są jednak nieskuteczne,
co każe uznać kulturę za przedsięwzięcie tragiczne. Z jednej strony kultura jest konieczna, szukamy w niej bowiem lekarstwa na śmierć, z drugiej jednak – jest nieskuteczna, ponieważ nie potrafi usunąć ani śmierci, ani lęku przed nią.
Bibliografia
Źródła
Dąmbska Izydora. 1946. „Zagadnienie śmierci w greckiej filozofii starożytnej”, Menander 29 (1946): 448-452. Przedruk: Dąmbska Izydora. 1975. „Zagadnienie śmierci w greckiej filozofii starożytnej”, W: Izydora Dąmbska, Znaki i myśli. Wybór pism z semiotyki, teorii nauki i historii filozofii. 119-129. Warszawa – Poznań – Toruń: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Dąmbska Izydora. 1962. „Zagadnienie śmierci w religii i sztuce greckiej”. Filomata 154: 269-283.
Dąmbska Izydora. 1986. „Problem śmierci w kulturze chrześcijańskiej”. Znak 1: 50-70.
Dąmbska Izydora. 1993. Zarys historii filozofii greckiej. Lublin: Instytut Wydawniczy „Daimonion”.
Literatura uzupełniająca
Benecke Mark. 2002. The Dream of Eternal Life. Biomedicine, Aging, and Immortality, transl. by Rachel Rubenstein. New York: Columbia University Press.
Choron Jaques. 1963. Death and Western Thought. New York: Collier Books, London: Collier-Macmillan LTD.
Czeżowski Tadeusz. 1989. „Sens i wartość życia (1)”. W: Tadeusz Czeżowski, Pisma z etyki i teorii wartości, red. Paweł J. Smoczyński, 176-179. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Czeżowski Tadeusz. 1989. „Sens i wartość życia (2)”. W: Tadeusz Czeżowski, Pisma z etyki i teorii wartości, red. Paweł J. Smoczyński. 180-185. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Czeżowski Tadeusz. 1989. „O szczęściu”. W: Tadeusz Czeżowski, Pisma z etyki i teorii wartości, red. Paweł J. Smoczyński. 193-197. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Czeżowski Tadeusz. 1989. „Cierpienie (rozważania z zakresu etyki)”. W: Tadeusz Czeżowski, Pisma z etyki i teorii wartości, red. Paweł J. Smoczyński. 202-204. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Fiodorow Nikołaj. 2012. Filozofia wspólnego czynu, przeł. Cezary Wodziński, Michał Milczarek, wyb. Ryszard Łużny, Michał Milczarek. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.
Huizinga Johan. 1985. Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, przeł. Maria Kurecka, Witold Wirpsza. Warszawa: Czytelnik
Innes Brian. 1999. Granice śmierci, przeł. Marek Bernacki, Elżbieta Krzak-Ćwiertnia. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona.
Kamm Frances M. 1993. Morality, Mortality. T.1: Death and Whom to Save from it. New York – Oxford : Oxford University Press,.
Kijaczko Stanisław. 2005. Wobec bycia. Filozoficzny problem samobójstwa. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Kotarbiński Tadeusz. 1985. Medytacje o życiu godziwym. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Lévinas Emmanuel. 1999. Czas i to, co inne, przeł. Jacek Migasiński. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Łukasiewicz Dariusz. 2002. Filozofia Tadeusza Czeżowskiego. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.
Milczarek Michał. 2013. Z martwych was wskrzesimy. Filozofia Nikołaja Fiodorowa. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
P[Perzanowski] Jerzy. 1986. „Nota edytorska”. Znak 1: 70-71.
Sahaj Tomasz. 2005. Problem samobójstwa w koncepcjach wybranych filozofów polskich (Elzenberg, Kotarbiński, Ślipko, Witkiewicz). Poznań: Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego.
Unamuno Miguel de. 1984. O poczuciu tragiczności życia wśród ludzi i wśród narodów, przeł. Henryk Woźniakowski. Kraków-Wrocław: Wydawnictwo Literackie.
Woleński Jan. 1985. Filozoficzna szkoła lwowsko-warszawska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Ziemiński Ireneusz 2001. „Najlepiej się nie urodzić… – próba interpretacji”. Kwartalnik Filozoficzny 1: 49-76.
Ziemiński Ireneusz. 2010. Metafizyka śmierci. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Ireneusz Ziemiński
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 13
Liczba cytowań: 0
