e View of Władysław Tatarkiewicz and Boundaries Perfection in the View of Władysław Tatarkiewicz and Boundaries and Limitations in the Integration of Human and Technology and Limitations in the Integration of Human and Technology in the Context of Tools Using Artificial Intelligence in the Context of Tools Using Artificial Intelligence
DOI:
https://doi.org/10.12775/RF.2025.005Keywords
perfection, moderation, The Lviv-Warsaw School, artificial intelligence, cognitive enhancementsAbstract
The article is devoted to the issue of the boundaries, limitations and moderation in the integration of humans with tools (artifacts) using, among others, artificial intelligence (AI) technologies, which are considered to be one of the types of cognitive enhancements. The context of the considerations will be the dispute between transhumanism and bioconservatism on the acceptability and admissibility of such procedures. The considerations will also take into account moderate positions. In answering the formulated research question, what can be considered a criterion of moderation in the use of such enhancements, conceptual analyses concerning the category of perfection, conducted by Władysław Tatarkiewicz, will be used. As a result, it turns out that the category of perfection analyzed by this representative of the Lvov-Warsaw School can be considered as the above criterion, which to its semantic diversity, will constitute a conceptual plane enabling a more synthetic approach to the diverse and opposing positions related to the acceptability and admissibility of particular cognitive enhancements. This in turn seems to have a positive impact on the understanding of this issue.
Keywords: perfection, moderation, The Lvov-Warsaw School, artificial intelligence, cognitive enhancements
References
Abriszewski Krzysztof. 2007. „Teoria Aktora-Sieci Bruno Latoura”. Teksty drugie 103/104: 113-126.
Abriszewski Krzysztof. 2008. Poznanie, zbiorowość, polityka. Analiza teorii aktora-sieci Bruno Latoura. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
Abriszewski Krzysztof. 2010. „Splatając na nowo ANT. Wstęp do Splatając na nowo to, co społeczne”. W: Bruno Latour, Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci. V-XXXVI. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
Abriszewski Krzysztof. 2010. Wszystko otwarte na nowo. Teoria Aktora-Sieci i filozofia kultury. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Blank Robert H. 2016. Cognitive Enhancement: Social and Public Policy Issues. Basingstoke-New York: Palgrave-Macmillan.
Bolter J. David. 1990. Człowiek Turinga. Kultura Zachodu w wieku komputera. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Bostrom Nick. 2023. Superinteligencja. Scenariusze, strategie, zagrożenia. Gliwice: Helion-One Press.
Bringsjord Selmer, Naveen Sundar Govindarajulu. 2024. “Artificial Intelligence”. The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2024 Edition), red. Edward N. Zalta, Uri Nodelman, dostęp: 31.03.2025, https://plato.stanford.edu/archives/fall2024/entries/artificial-intelligence/.
Chutorański Maksymilian. 2016. „Nie(tylko)ludzka pedagogika?”. W: Ryzyko jako warunek rozwoju. Transformatywne aspekty edukacji, red. Klaudia Węc, Andrzej Wierciński, 256-271. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Chyrowicz Barbara. 2004. „Spór o poprawianie natury ludzkiej”. W: Etyka i technika w poszukiwaniu ludzkiej doskonałości, red. Barbara Chyrowicz, 47-61. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Crawford Kate. 2024. Atlas sztucznej inteligencji. Władza, pieniądze i środowisko naturalne. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Doroszewski Witold. 1968. Słownik Języka Polskiego. Tom X. Wyg-Ż. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Gałecki Sebastian. 2018. „Ulepszanie czy przekraczanie natury? O różnicy pomiędzy enhancement a transhumanizmem”. W: Ulepszanie człowieka. Perspektywa filozoficzna, red. Grzegorz Hołub, Piotr Duchliński, 143-167. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Gunia Artur. 2021. „Klasyfikacja metod wzmocnienia poznawczego”, w: Ulepszanie poznawcze człowieka. Perspektywa filozoficzna, red. Piotr Duchliński, Grzegorz Hołub, 41-81. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Han-xue Yang, Yu-jie Chen, Rong-man Yuan, Ji-wen Yan, Ning Zhang, Han-yu Zhou. 2024. “A network analysis of alexithymia and smartphone addiction in children and adults”, Current Psychology 43: 21857–21870, https://doi.org/10.1007/s12144-024-05986-7
Jackson Tim. 2023. Postwzrost. Życie po kapitalizmie. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Jumper John, Richard Evans, Alexander Pritzel, Tim Green, Michael Figurnov, Olaf Ronneberger, Kathryn Tunyasuvunakool, Russ Bates, Augustin Žídek, Anna Potapenko, Alex Bridgland, Clemens Meyer, Simon A. A. Kohl, Andrew J. Ballard, Andrew Cowie, Bernardino Romera-Paredes, Stanislav Nikolov, Rishub Jain, Jonas Adler, Trevor Back, Stig Petersen, David Reiman, Ellen Clancy, Michal Zielinski, Martin Steinegger, Michalina Pacholska, Tamas Berghammer, Sebastian Bodenstein, David Silver, Oriol Vinyals, Andrew W. Senior, Koray Kavukcuoglu, Pushmeet Kohli, Demis Hassabis. 2021. “Highly accurate protein structure prediction with AlphaFold”. Nature 596: 583–589.
Kaplan Jerry. 2019. Sztuczna inteligencja. Co każdy powinien wiedzieć. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kuruliszwili Sergo. 2021. „Sztuczna inteligencja – nowe wyzwanie edukacyjne”. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze 605/10: 28-40.
Latour Bruno. 2010. Splatając na nowo to, co społeczne. Wprowadzenie do teorii aktora-sieci. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
Latour Bruno. 2012. Nadzieja Pandory. Eseje o rzeczywistości w studiach nad nauką. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Maruszewski Tomasz. 2011. Psychologia poznania. Umysł i świat. Nowe poszerzone wydanie. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Nęcka Edward, Jarosław Orzechowski, Błażej Szymura, Szymon Wichary. 2020. Psychologia poznawcza. Wydanie nowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Nowacka Maria. 2021. „Od udoskonalania umysłu do determinizmu prozdrowotnego”. W: Ulepszanie poznawcze człowieka. Perspektywa filozoficzna, red. Piotr Duchliński, Grzegorz Hołub, 219-241. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Poczobut Robert. 2021. „Ulepszanie procesów poznawczych za pomocą artefaktów”. W: Ulepszanie poznawcze człowieka. Perspektywa filozoficzna, red. Piotr Duchliński, Grzegorz Hołub, 145-164. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie.
Raworth Kate. 2023. Ekonomia obwarzanka. Siedem sposobów myślenia o ekonomii XXI wieku. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Raynor Wiliam J. 2009. International Dictionary of Artificial Intelligence. New Edition. Kent: Global Professional Publishing.
Sanberg Anders, Nick Bostrom. 2006. „Converging Cognitive Enhancements”. Annals of The New York Academy of Sciences 1093: 201-227.
Schneider Susan. 2021. Świadome maszyny. Sztuczna inteligencja i projektowanie umysłów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
„Scientifc Background to the Nobel Prize in Chemistry 2024: Computional Protein Design and Protein Structure Prediction”. dostęp 31.03.2025. https://www.nobelprize.org/uploads/2024/10/advanced-chemistryprize2024.pdf.
Szurek Michał. 2006. „Liczby w kulturze”. Matematyka stosowana tom 34 nr 48/07: 52-78.
Tatarkiewicz Władysław. 1976. O doskonałości. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Walczyk Tomasz. 2019. Teleepistemologia. Analiza rozszerzonych systemów poznawczych. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
Watson Joseph L., David Juergens, Nathaniel R. Bennett, Brian L. Trippe, Jason Yim, Helen E. Eisenach, Woody Ahern, Andrew J. Borst, Robert J. Ragotte, Lukas F. Milles, Basile I. M. Wicky, Nikita Hanikel, Samuel J. Pellock, Alexis Courbet, William Sheffler, Jue Wang, Preetham Venkatesh, Isaac Sappington, Susana Vázquez Torres, Anna Lauko, Valentin De Bortoli, Emile Mathieu, Sergey Ovchinnikov, Regina Barzilay, Tommi S. Jaakkola, Frank DiMaio, Minkyung Baek, David Baker. 2023. “De novo design of protein structure and function with RFdiffusion”. Nature 620: 1089–1100.
Wei Yao, Hanchao Hou, Peng Yang, Shiguang Ni. 2024. “The co-occurrence of adolescent smartphone addiction and academic burnout: The role of smartphone stress and digital flourishing”, Education and Information Technologies, https://doi.org/10.1007/s10639-024-13017-y.
Woleński Jan. 2023. Filozoficzna Szkoła Lwowsko-Warszawska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Jarosław Janowski

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 65
Number of citations: 0