Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Język Polski

Ruch Filozoficzny

Zadziwienie jako kategoria filozofii polityki – przyswojenie swoistości versus zawłaszczenie
  • Strona domowa
  • /
  • Zadziwienie jako kategoria filozofii polityki – przyswojenie swoistości versus zawłaszczenie
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 80 Nr 4 (2024) /
  4. Artykuły

Zadziwienie jako kategoria filozofii polityki – przyswojenie swoistości versus zawłaszczenie

Autor

  • Urszula Lisowska Uniwersytet Wrocławski, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Filozofii https://orcid.org/0000-0003-2177-6732

DOI:

https://doi.org/10.12775/RF.2024.031

Słowa kluczowe

zadziwienie, przyswojenie, zawłaszczenie, sądzenie, izonomia

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie zadziwienia jako kategorii filozofii polityki. Argumentuje się, że postawa ta odgrywa zasadniczą rolę w kształtowaniu relacji przyswojenia swoistości (odróżnionej od zawłaszczenia), którą z kolei interpretuje się jako fundamentalną dla sfery polityki. Tezę te rozwija się w nawiązaniu do kategorii oikeiosis (oryginalnie stoickiej, pośrednio interpretowanej przez Marthę C. Nussbaum, a bezpośrednio – Jeremy’ego Bendika-Keymera), oikeios (w ujęciu Jasona W. Moore’a) oraz kompetencji sądzenia politycznego (za Arendtowskim odczytaniem Kanta).

Bibliografia

Arendt Hannah. 1990. „Philosophy and Politics”. Social Research 57/1: 96–103.

Arendt Hannah. 2003. „Kilka zagadnień filozofii moralnej”. W: Tejże, Odpowiedzialność i władza sądzenia, przeł. Wojciech Madej, Mieczysław Godyń, 80–175. Warszawa: Prószyński i S-ka.

Arendt. Hannah. 2010. Kondycja ludzka, przeł. Anna Łagodzka. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Arendt Hannah. 2011. „O kryzysie w kulturze i jego społecznej oraz politycznej doniosłości”. W: Tejże, Między czasem minionym a przyszłym. Osiem ćwiczeń z myśli politycznej, przeł. Mieczysław Godyń, Wojciech Madej, 237–272. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2011.

Arendt Hannah. 2011. „Prawda i polityka”. W: Tejże, Między czasem minionym a przyszłym. Osiem ćwiczeń z myśli politycznej, przeł. Mieczysław Godyń, Wojciech Madej, 273–316. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Arendt Hannah. 2012. Wykłady o filozofii politycznej Kanta, przeł. Rafał Kuczyński, Marcin Moskalewicz. Kronos: Warszawa.

Arendt Hannah. 2016. Życie umysłu, przeł. Hanna Buczyńska-Garewicz, Robert Piłat, Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Arendt Hannah. 2020. Denktagebuch, 1950–1970. Red. Ursula Ludz, Ingeborg Nordmann. München/Berlin: Piper.

Bendik-Keymer Jeremy. 2017. „The Reasonableness of Wonder”. Journal of Human Development and Capabilities 18/3: 337–355. DOI: 10.1080/19452829.2017.1342385.

Bendik-Keymer Jeremy. 2021. „Beneficial Relations Between Species & the Moral Responsibility of Wondering”. Environmental Politics, online. DOI: 10.1080/09644016.2020.1868818.

Bendik-Keymer Jeremy. 2021. „The Other Species Capability & the Power of Wonder”. Journal of Human Development and Capabilities 22/1: 154–179. DOI: 10.1080/19452829.2020.1869191.

Bendik-Keymer Jeremy. Martha Nussbaum’s Politics of Wonder. Civic Relationships & the Good Anxiety Between Us. Bloomsbury Press: w przygotowaniu.

Drałus Dorota. 2018. „Kręgi przynależności. Przyczynek do dziejów kosmopolityki”. Studia krytyczne 6: 77–93.

Hierokles. 2009. „On Appropriate Acts”. W: I. Ramelli, Hierocles, the Stoic: »Elements of Ethics«, Fragments, and Excerpts, transl. David Konstan, 63–135. Atlanta: Society of Biblical Literature.

Irigaray Luce. 1993. An Ethics of Sexual Difference, transl. Carolyn Burke, Gillian C. Gill. Ithaca, NewYork: Cornell University Press.

Kant Immanuel. 2004. Krytyka władzy sądzenia, przeł. Jerzy Gałecki. Wydawnictwo Naukowe PWN: Warszawa.

Lisowska Urszula. 2020. „Wonder – through Aesthetics and Environmentalism to Politics”. Studia Philosophica Wratislaviensia 152: 9–28.

Lloyd Genevieve. 2018. Reclaiming Wonder. After the Sublime. Edinburgh: Edinburgh University Press.

Nussbaum Martha C.1996, 2002. „Patriotism and Cosmopolitanism”. W: For Love of Country?. Red. J. Cohen, 3–17. Boston: Beacon Press.

Nussbaum Martha C. 2008. Upheavals of Thought. The Intelligence of Emotions. New York: Cambridge University Press.

Nussbaum Martha C. 2009. The Therapy of Desire. Theory and Practice in Hellenistic Ethics. Princeton and Oxford: Princeton University Press.

Nussbaum Martha C. 2013. Political Emotions, Why Love Matters for Justice. Cambridge, Massachusetts, London, England: The Belknap Press of Harvard University Press.

Moore Jason W. 2015. Capitalism in the Web of Life. London, New York: Verso.

Moore Jason W. 2016. „The Rise of Cheap Nature”. Sociology Faculty Scholarship 2 [brak numerów stron].

Moore Jason W. 2017. „The Capitalocene, Part I: On the Nature and Origins of Our Ecological Crisis”. The Journal of Peasant Studies 44/3: 594–630. DOI: 10.1080/03066150.2016.1235036.

Ramelli Illaria 2009. Hierocles, the Stoic: »Elements of Ethics«, Fragments, and Excerpts, transl. David Konstan. Atlanta: Society of Biblical Literature.

Rawls John. 2012. Liberalizm Polityczny, przeł. A. Romaniuk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Sjöholm Cecilia. 2015. Doing Aesthetics with Arendt: How to See Things. New York: Columbia University Press.

Vasterling Veronica. 2007. „Cognitive Theory and Phenomenology in Arendt’s and Nussbaum’s Work on Narrative”. Human Studies 30: 79–95.

Young Iris Marion. 2001. „Asymmetrical Reciprocity: on Moral Respect, Wonder, and Enlarged Thought”. W: Judgment, Imagination and Politics. Themes from Kant and Arendt. Red. R. Beiner, J. Nedelsky, Lanham, 205–228. Oxford: Rowman & Litllefield Publishers, Inc.

Źródła internetowe:

„Przyswoić/przyswajać”. W: Słownik Języka Polskiego PWN. Dostęp: 29.06.2021. https://sjp.pwn.pl/slowniki/przyswojenie.html

„Stoic Ethics”. W: Internet Encyclopedia of Philosophy. Dostęp: 29.06.202. https://iep.utm.edu/stoiceth/#H2

„Swoistość”. W: Słownik Języka Polskiego PWN. Dostęp: 29.06.2021. https://sjp.pwn.pl/szukaj/swoisto%C5%9B%C4%87.html

„Zawłaszczyć/zawłaszczać”. W: Słownik Języka Polskiego PWN. Dostęp: 29.06.2021. https://sjp.pwn.pl/szukaj/zaw%C5%82aszcza%C4%87.html

Ruch Filozoficzny

Pobrania

  • pdf

Opublikowane

2025-03-12

Jak cytować

1.
LISOWSKA, Urszula. Zadziwienie jako kategoria filozofii polityki – przyswojenie swoistości versus zawłaszczenie. Ruch Filozoficzny [online]. 12 marzec 2025, T. 80, nr 4, s. 97–114. [udostępniono 6.7.2025]. DOI 10.12775/RF.2024.031.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 80 Nr 4 (2024)

Dział

Artykuły

Licencja

Prawa autorskie (c) 2025 Ruch Filozoficzny

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 160
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

zadziwienie, przyswojenie, zawłaszczenie, sądzenie, izonomia
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa