Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • Announcements
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • English
  • Język Polski

Ruch Filozoficzny

Art as Revelation of Life in Michel Henry’s Phenomenology
  • Home
  • /
  • Art as Revelation of Life in Michel Henry’s Phenomenology
  1. Home /
  2. Archives /
  3. Vol. 77 No. 1 (2021) /
  4. Articles

Art as Revelation of Life in Michel Henry’s Phenomenology

Authors

  • Andrzej Krawiec Uniwersytet Jagielloński, Kraków https://orcid.org/0000-0002-3230-2201

DOI:

https://doi.org/10.12775/RF.2021.004

Keywords

affectivity, experience (pathos), phenomenology, Henry, immanence, Kandinsky, art, Life

Abstract

Alongside with ethics and religion, art occupies a prominent place in Michel Henry’s phenomenology of life. His opposition to Husserl and Heidegger, and his analyses of Wassily Kandinsky’s paintings and theoretical works, led Henry to the conclusion that the content of art is the ‘invisible life’. As a consequence, art – itself invisible though at the same time revealing the Life – becomes a means of achieving a non-intentional experience (pathos) of Life in its transcendental affectivity. The radical immanence of experiencing art stands in sharp contrast to the visible external world, thus opening new directions in phenomenological study of both aesthetic and religious experience. In this article, I point out the ontological, epistemological and axiological limitations of Henry’s and Kandinsky’s art theory.

References

Capelle Philippe. 2010. „Fenomenologia i życie w myśli Michela Henry’ego”, przeł. Siostry Betanki. W: Michel Henry – fenomenolog życia, red. Andrzej Gielarowski, Robert Grzywacz, 13–36. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”. Wydawnictwo WAM.

Descartes René. 2001. Medytacje o pierwszej filozofii, przeł. Maria i Kazimierz Ajdukiewiczowie. Kęty: Wydawnictwo ANTYK.

Descartes René. 2001. Namiętności duszy, przeł. Ludwik Chmaj. Kęty: Wydawnictwo ANTYK.

Drwięga Marek. 2012. „Cielesność i Życie, czyli o filozofii Michela Henry’ego”. W: Michel Henry, Wcielenie. Filozofia ciała, przeł. Małgorzata Frankiewicz, Dariusz Adamski, 9–28. Kraków: Tyniec. Wydawnictwo Benedyktynów.

Dufour-Wierusz Kowalska Gabrielle. 2010. „Michel Henry. Objawienie fenomenologiczne a objawienie chrześcijańskie”, przeł. Robert Grzywacz. W: Michel Henry – fenomenolog życia, red. Andrzej Gielarowski, Robert Grzywacz, 163–184. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”. Wydawnictwo WAM.

Gielarowski Andrzej. 2010. „Fenomenologia i teologia w filozofii człowieka Michela Henry’ego”. W: Michel Henry – fenomenolog życia, red. Andrzej Gielarowski, Robert Grzywacz, 185–214. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”. Wydawnictwo WAM.

Gielarowski Andrzej. 2016. Kryzys kultury, kryzys człowieka. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Gilbert Paul. 2010. „Michel Henry i immanencja”, przeł. Robert Grzywacz. W: Michel Henry – fenomenolog życia, red. Andrzej Gielarowski, Robert Grzywacz, 105–122. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”. Wydawnictwo WAM.

Hart James G. 2012. „Teoria fenomenologiczna i krytyka kultury. Czytanie La Barbarie Michela Henry’ego”, przeł. Paulina Sosnowska. Przegląd Filozoficzno-Literacki 34: 361–378.

Henry Michel. 1996. C'est moi la vérité: Pour une philosophie du Christianisme. Paris: Editions du Seuil.

Henry Michel. 2004. La barbarie. Paris: Quadrige/PUF.

Henry Michel. 2005. Voir l’invisible. Sur Kandinsky. Paris: Quadrige/ PUF.

Henry Michel. 2006. „Fenomenologia nie-intencjonalna: zadanie fenomenologii przyszłości”, przeł. Jacek Migasiński. W: Fenomenologia francuska. Rozpoznania, interpretacje, rozwinięcia, red. Iwona Lorenc, Jacek Migasiński, 418–437. Warszawa: IFiS PAN.

Henry Michel. 2007. O fenomenologii, przeł. Marek Drwięga. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.

Henry Michel. 2010. „Etyka i kryzys współczesnej kultury”, przeł. Monika Murawska. W: Michel Henry – fenomenolog życia, red. Andrzej Gielarowski, Robert Grzywacz, 73–81. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”. Wydawnictwo WAM.

Henry Michel. 2010. „Etyka i religia w fenomenologii Życia”, przeł. Monika Murawska. W: Michel Henry – fenomenolog życia, red. Andrzej Gielarowski, Robert Grzywacz, 149–161. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”. Wydawnictwo WAM.

Henry Michel. 2011. „Zobaczyć niewidzialne. O Kandinskym”, przeł. Dorota Molińska. Artium Quaestationes 22: 351–367.

Henry Michel. 2012. „Czy pojęcie duszy ma sens?”, przeł. Maja Chmura, Filip Taranienko, przekład przejrzał i poprawił Jacek Migasiński. Przegląd Filozoficzno-Literacki 34: 67–91.

Henry Michel. 2012. „Przedmowa do wydania włoskiego Genealogii psychoanalizy”, przeł. Paweł Orłowski. Przegląd Filozoficzno-Literacki 34: 19–26.

Henry Michel. 2012. Słowa Chrystusa, przeł. Kazimierz Mrówka. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.

Henry Michel. 2012. „Sztuka i fenomenologia życia”, przeł. Monika Murawska. Przegląd Filozoficzno-Literacki 34: 157–179.

Henry Michel. 2012. „Videre videor”, przeł. Maja Chmura, przekład przejrzał i poprawił Jacek Migasiński. Przegląd Filozoficzno-Literacki 34: 37–66.

Henry Michel. 2012. Wcielenie. Filozofia ciała, przeł. Małgorzata Frankiewicz, Dariusz Adamski. Kraków: Tyniec. Wydawnictwo Benedyktynów.

Husserl Edmund. 2013. Doświadczenie i sąd, przeł. Bogdan Baran. Warszawa: Fundacja Aletheia.

Husserl Edmund. 2017. Kryzys nauk europejskich i fenomenologia transcendentalna, przeł. Sławomira Walczewska. Kraków: Vis-à-vis Etiuda.

Kandyński Wasyl. 1978. Obrazy, przeł. Jerzy Stankiewicz. W: Luigi Rognoni, Wiedeńska szkoła muzyczna, przeł. Henryk Krzeczkowski, 481–484. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne.

Kandyński Wasyl. 1991. Eseje o sztuce i artystach, przeł. Ewa Sagan. Kraków: Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki.

Kandyński Wasyl. 1996. O duchowości w sztuce, przeł. Stanisław Fijałkowski. Łódź: Państwowa Galeria Sztuki w Łodzi.

Kandyński Wasyl. 2019. Punkt i linia a płaszczyzna, przeł. Stanisław Fijałkowski. Łódź: Wydawnictwo Oficyna.

Kruszyńska Sabina. 2016. „Ugruntowanie podmiotu w fenomenologii radykalnej Michela Henry’ego”. Miscellanea Anthropologica et Sociologica 17: 71–81.

Kruszyńska Sabina. 2018. Kulturalny barbarzyńca. Fenomenologia radykalna Michela Henry’ego jako filozofia sztuki życia. Kraków: TAiWPN Universitas.

Leclercq Jean. 2012. „Droga ku słowom Boga. Michel Henry i nauka chrześcijańska”, przeł. Monika Murawska. Przegląd Filozoficzno-Literacki 34: 379–396.

Lorenc Iwona. 2006. „Ścieżki ku rzeczom samym współczesnej fenomenologii francuskiej”. W: Fenomenologia francuska. Rozpoznania, interpretacje, rozwinięcia, red. Iwona Lorenc, Jacek Migasiński, 30–66. Warszawa: IFiS PAN.

Marion Jean-Luc. 1996. „The Saturated Phenomenon”. Philosophy Today 40, 1: 103–124.

Marion Jean-Luc. 2007. Będąc danym. Esej z fenomenologii donacji, przeł. Wojciech Starzyński. Warszawa: IFiS PAN.

Marion Jean-Luc. 2008. The Visible and the Revealed, przeł. Christina M. Gschwandtner, Thomas A. Carlson, John Conley, Danielle Poe, Arianne Conty, Jeffrey F. Kosky. New York: Fordham University Press.

Marion Jean-Luc. 2016. Givenness and Revelation, przeł. Stephen E. Lewis. Oxford-New York: Oxford University Press.

Merleau-Ponty Maurice. 1996. Oko i umysł, przeł. Stanisław Cichowicz. W: Maurice Merleau-Ponty, Oko i umysł. Szkice o malarstwie, przeł. Stanisław Cichowicz, Maryna Ochab, Ewa Bieńkowska, Joanna Skoczylas, 15–67. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo obraz/terytoria.

Merleau-Ponty Maurice. 1996. Widzialne i niewidzialne, przeł. Małgorzata Kowalska, Jacek Migasiński, Renata Lis, Iwona Lorenc. Warszawa: Fundacja Aletheia.

Migasiński Jacek. 2012. „Kartezjusz podług Henry’ego: początek fenomenologii”. Przegląd Filozoficzno-Literacki 34: 201–218.

Mumford Lewis. 2012. Mit maszyny. T. 1, przeł. Michał Szczubiałka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Mumford Lewis. 2014. Mit maszyny. T. 2, przeł. Michał Szczubiałka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Murawska Monika. 2006. „Sztuka, która pozwala zobaczyć niewidzialne. Maurice Merleau-Ponty o malarstwie Cézanne’a i Michel Henry o abstrakcji Kandinskiego”. Przegląd Filozoficzno-Literacki 14: 133–154.

Murawska Monika. 2010. „Filozofia źródłowa «contra» antropologia. Fenomen kultury w ujęciu Michela Henry’ego”. W: Michel Henry – fenomenolog życia, red. Andrzej Gielarowski, Robert Grzywacz, 123–146. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”. Wydawnictwo WAM.

Murawska Monika. 2011. Filozofowanie z zamkniętymi oczami. Fenomenologia ciała Michela Henry’ego. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Murawska Monika. 2011. „Piękno nieintencjonalne. Fenomenologia sztuki Michela Henry’ego”. W: Między przedmiotowością a podmiotowością: intencjonalność w fenomenologii francuskiej, red. Andrzej Gielarowski, Robert Grzywacz, 209–226. Kraków: Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM.

Murawska Monika. 2012. „Obnażyć sztukę. Fenomen dzieła sztuki w fenomenologii Jeana Luca Mariona i Henriego Maldineya”. W: Fenomen i przedstawienie. Francuska estetyka fenomenologiczna. Założenia/ zastosowania/ konteksty, red. Iwona Lorenc, Mateusz Salwa, Piotr Schollenberger, 265–286. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.

Murawska Monika. 2012. „Post-fenomenologia jako źródło cierpień”. Przegląd Filozoficzno-Literacki 34: 9–18.

Murawska Monika. 2012. „Samo źródło źródłowości. Kategoria jawienia się w fenomenologii Michela Henry’ego i Henri Maldineya”. Przegląd Filozoficzno-Literacki 34: 293–314.

Murawska Monika. 2014. „Meandry cielesności. Różne oblicza fenomenologii ciała”. W: Wprowadzenie do fenomenologii. Interpretacje, zastosowania, problemy. T. 1, red. Witold Płotka, 444–483. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.

Petit Jean-François. 2011. „Michel Henry: intencjonalność między marksizmem a chrześcijaństwem”, przeł. Monika Murawska. W: Między przedmiotowością a podmiotowością: intencjonalność w fenomenologii francuskiej, red. Andrzej Gielarowski, Robert Grzywacz, 365–378. Kraków: Akademia Ignatianum. Wydawnictwo WAM.

Pokropski Marek. 2012. „Husserl i Henry – spór o intencjonalność”. Przegląd Filozoficzno-Literacki 34: 229–249.

Rejniak-Majewska Agnieszka. 2019. „Chaosmos, czyli o gramatyce i fizjonomice form”. W: Wasyl Kandyński, Punkt i linia a płaszczyzna, przeł. Stanisław Fijałkowski, 198–223. Łódź: Wydawnictwo Oficyna.

Schopenhauer Arthur. 1995. Świat jako wola i przedstawienie. T. 2, przeł. Jan Garewicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Schönberg Arnold, Kandinsky Wassily. 1980. Briefe, Bilder und Dokumente einer außergewöhnlichen Begegnung, red. Jelena Hahl-Koch. Salzburg-Wien: Residenz Verlag.

Selz Peter. 1957. „The Aesthetic Theories of Wassily Kandinsky and Their Relationship to the Origin of Non-Objective Painting”. The Art Bulletin 39, 2: 127–136.

Spengler Oswald. 2014. Zmierzch Zachodu, przeł. Józef Marzęcki. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Starzyński Wojciech. 2014. Neokartezjanizm fenomenologii francuskiej. Warszawa: IFiS PAN.

Stoker Wessel. 2012. Where Heaven and Earth Meet, przeł. Henry Jansen. Amsterdam–New York: Editions Rodopi B.V.

Tarnowski Karol. 2010. „Samo-pobudzenie i Bóg”. W: Michel Henry – fenomenolog życia, red. Andrzej Gielarowski, Robert Grzywacz, 215–232. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM.

Yampolskaya Anna. 2018. „Metamorphoses of the Subject: Kandinsky Interpreted by Michel Henry and Henri Maldiney”. Avant 9, 2: 157–167.

Witkiewicz Stanisław Ignacy. 2002. Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia. Szkice estetyczne. Warszawa: PIW.

Zahavi Dan. 2012. „Michel Henry i fenomenologia niewidzialnego”, przeł. Paulina Sosnowska. Przegląd Filozoficzno-Literacki 34: 315–333.

Ruch Filozoficzny

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Published

2021-04-26

How to Cite

1.
KRAWIEC, Andrzej. Art as Revelation of Life in Michel Henry’s Phenomenology. Ruch Filozoficzny. Online. 26 April 2021. Vol. 77, no. 1, pp. 57-87. [Accessed 5 July 2025]. DOI 10.12775/RF.2021.004.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

Vol. 77 No. 1 (2021)

Section

Articles

Stats

Number of views and downloads: 1185
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Information

  • For Readers
  • For Authors
  • For Librarians

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • English
  • Język Polski

Tags

Search using one of provided tags:

affectivity, experience (pathos), phenomenology, Henry, immanence, Kandinsky, art, Life
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop