„Nie ze mną trzeba być, lecz we mnie…” Problem samotności, indywidualizmu i wspólnoty w twórczości Adama Mickiewicza
DOI:
https://doi.org/10.12775/RF.2014.033Słowa kluczowe
indywidualizm, samotność, kolektywizm, romantyzm, Adam Mickiewicz, Isaiah BerlinAbstrakt
Romantyzm jest tą epoką w rozwoju kultury europejskiej, która bardzo często uznawana jest za moment narodzin formy wielu problemów, idei i koncepcji, która dotrwała do czasów nam współczesnych. Bez wątpienia jednym z najważniejszych mediów i być może najważniejszym nośnikiem idei, była w dobie romantyzmu literatura, która przejmowała rolę wielu innych sposobów wyrazu i obszarów działalności ludzkiej (w tym filozofii). Problem samotności i wspólnotowości był natomiast jednym z najczęściej eksplorowanych przez twórców romantycznych tematów. Poeci i pisarze XIX-wieczni postrzegali te dwa pojęcia jako przeciwieństwa, a napięcie między jednostką a wspólnotą, między samotnością a zaangażowaniem społecznym, obecne było w literaturze romantycznej już u jej źródeł. Problem ten przybierał różne postaci – zgubnego wpływu społeczeństwa na jednostkę, fascynacji postaciami wyjątkowymi, koniecznej (?) samotności geniusza, aż po dojrzałą postać refleksji nad miejscem człowieka – także człowieka wybitnego – w społeczeństwie i wpływem wspólnoty na indywidualność. Szczególnie ciekawą postacią na tym tle okazuje się Adam Mickiewicz, który w całej swojej twórczości wciąż na nowo zmagał się z próbą rozstrzygnięcia swojego – i każdej jednostki – miejsca i stosunku do społeczeństwa, wybrania bardziej właściwej drogi postępowania – rezygnacji ze związków ze wspólnotą ludzką, lub zupełnego zaangażowania na rzecz jej dobra.
Bibliografia
Berlin I., Korzenie romantyzmu. Wykłady mellonowskie w zakresie sztuk pięknych wygłoszone w Narodowej Galerii Sztuki w Waszyngtonie, red. H. Hardy, tłum. A. Bartkowicz, Poznań 2004.
Diderot D., Salon de 1765, red. Else Marie Bukdahl, Annette Lorenceau, Paris 1984.
Janion M., Żmigrodzka M., Romantyzm i historia, Warszawa 1978.
Kuziak M., Wielka całość. Dyskursy kulturowe Mickiewicza, Słupsk 2006.
Legutko R., Traktat o wolności, Gdańsk 2007.
Mickiewicz A., Dziady, Kraków 2002.
Mickiewicz A., Literatura słowiańska, przeł. L. Płoszewski, oprac. J. Maślanka, Wydanie Rocznicowe, Warszawa 1998, t. VIII–XI.
Mickiewicz A., Wiersze, Warszawa 1986.
Skwara M., Mickiewicz i Emerson – prelekcje paryskie, „Pamiętnik Literacki” 1994, z. 3.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 876
Liczba cytowań: 0