A Shadow on the Enlightenment Mind, i.e. Jean-Jacques Rousseau, Immanuel Kant and Hugo Kołłątaj on Women, Their Social Role and Education
DOI:
https://doi.org/10.12775/RF.2023.012Keywords
Rousseau, Kant, Kołłątaj, Enlightenment, woman, women’s educationAbstract
The eighteenth century – the age of reason, the era of liberating the mind from errors, the improvement and development of humanity – is also often considered to be a particularly important time of progressive discussion about woman, her social role, a time paving the way for her institutional education and, consequently, emancipation. Analyzing the content of the works of significant thinkers of the Enlightenment, one should come to the conclusion that Kant’s words indicating the guiding idea of the Enlightenment: “Dare to use your own mind!” do not refer to a woman. The subject of philosophical thinking remains a male, although the term “human” used with pleasure and consistency in the philosophical works of this period may seem to indicate a general interest in both sexes and equal treatment of men and women. Women are still perceived being inferior in mind. They are placed in the trap of marriage understood as a relationship that creates a “one moral person” or “one spiritual person.” Changes in women’s education, although they took place in the era of the Enlightenment, still rely on the control of knowledge passed on to them, and moreover knowledge directed at the formation of specific features related to the role of wife and mother. The indicated issues are considered in the article on the example of three thinkers of the Enlightenment: Jean-Jacques Rousseau, Immanuel Kant and Hugo Kołłątaj.
References
Allen Prudence. 2016. The Concept of Woman, t. 3: The Search for Communion of Persons, 1500–2015. Grand Rapids, Michigan: William B. Eerdmans Publishing Company.
Arystoteles. 1990–2001. Dzieła wszystkie, przeł. zbiorowe. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Beauvoir Simone de. 2014. Druga płeć, przeł. Gabriela Mycielska, Maria Leśniewska. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Bogucka Maria. 2005. Gorsza płeć. Kobieta w dziejach Europy od antyku po wiek XXI. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Coreth Emerich, Harald Schöndorf. 2006. Filozofia XVII i XVIII wieku, przeł. Piotr Gwiazdecki. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.
Drozdowicz Zbigniew. 2006. Filozofia Oświecenia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hannam June. 2010. Feminizm, przeł. Agnieszka Kaflińska. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
Jezierski Franciszek Salezy. 1952. Wybór pism. Kraków: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Kant Immanuel. 2004. Krytyka praktycznego rozumu, przeł. Jerzy Gałecki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kant Immanuel. 2004. Krytyka władzy sądzenia, przeł. Jerzy Gałecki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kant Immanuel. 2006. Rozprawa filozoficzna o religii i moralności, przeł. Krzysztof Celestyn Mrongowiusz. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Kant Immanuel. 2010. Dzieła zebrane, t. 1: Pisma przedkrytyczne, przeł. zbiorowe. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Kant Immanuel. 2012. Dzieła zebrane, t. 4: Pisma po roku 1781, przeł. zbiorowe. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Kołłątaj Hugo. B.r.w. Listy Anonima i Prawo polityczne narodu polskiego. B.m.w.: PWN.
Kołłątaj Hugo. 1953. Wybór pism naukowych, oprac. Kazimierz Opałek. B.m.w.: PWN.
Kołłątaj Hugo. 1955. Porządek fizyczno-moralny oraz Pomysły do dzieła „Porządek fizyczno-moralny”. B.m.w.: PWN.
Kołłątaj Hugo. 2003. Stan oświecenia w Polsce w ostatnich latach Augusta III (1750–1764). Wrocław: Ossolineum, DeAgostini.
Kołłątaj Hugo. 2006. Prawa i obowiązki naturalne człowieka rozwinięte i dowiedzione według wiecznych, niezmiennych i koniecznych praw natury oraz O konstytucji w ogólności. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Komisja Edukacji Narodowej (Pisma Komisji i o Komisji). 1954. Oprac. Stanisław Tync. Wrocław: Zakład Imienia Ossolińskich – Wydawnictwo.
Podgórska Eugenia. 1961. „Sprawa wychowania kobiet w znaczniejszych czasopismach polskich drugiej połowy XVIII wieku”. Rozprawy z Dziejów Oświaty 4: 19–33.
Rousseau Jean-Jacques. 1955. Emil, czyli o wychowaniu, przeł. Eugeniusz Zieliński. Wrocław: Zakład imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Rousseau Jan Jakub. 1956. Trzy rozprawy z filozofii społecznej, przeł. Henryk Elzenberg. B.m.w.: PWN.
Staszic Stanisław. 1954. Pisma filozoficzne i społeczne. B.m.w.: PWN.
Wollstonecraft Mary. 2011. Wołanie o prawa kobiety, przeł. zbiorowe. Warszawa: Wydawnictwo Mamania.
Żołądź-Strzelczyk Dorota, Wiesław Jamrożek. 2001. Studia z dziejów edukacji kobiet na ziemiach polskich. Poznań: Agencja Wydawniczo-Poligraficzna „BAJT”.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Joanna Usakiewicz
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by-nd/4.0/88x31.png)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 210
Number of citations: 0