Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Język Polski

Ruch Filozoficzny

Sztuka jako objawienie Życia w perspektywie fenomenologii Michela Henry’ego
  • Strona domowa
  • /
  • Sztuka jako objawienie Życia w perspektywie fenomenologii Michela Henry’ego
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 77 Nr 1 (2021) /
  4. Artykuły

Sztuka jako objawienie Życia w perspektywie fenomenologii Michela Henry’ego

Autor

  • Andrzej Krawiec Uniwersytet Jagielloński, Kraków https://orcid.org/0000-0002-3230-2201

DOI:

https://doi.org/10.12775/RF.2021.004

Słowa kluczowe

afektywność, doznaniowość (pathos), fenomenologia, Henry, immanencja, Kandyński, sztuka, Życie

Abstrakt

Sztuka – obok etyki i religii – zajmuje poczesne miejsce w fenomenologii życia Michela Henry’ego. Polemizując z fenomenologią Edmunda Husserla i Martina Heideggera oraz analizując twórczość i prace teoretyczne Wasyla Kandyńskiego, Henry doszedł do wniosku, że treścią sztuki jest niewidzialne życie. W konsekwencji sztuka, sama niewidzialna, a jednak objawiająca Życie, okazuje się sposobem nieintencjonalnego doznania (pathos) Życia w jego transcendentalnej afektywności. Radykalna immanencja doznaniowości sztuki stoi w jaskrawej opozycji wobec widzialnego świata zewnętrznego i tym samym wyznacza fenomenologii nowy obszar badań nad doświadczeniem estetycznym, a przy tym także religijnym. W artykule wskazuję na trudności i ograniczenia ontologiczne, epistemologiczne oraz aksjologiczne koncepcji sztuki Michela Henry’ego oraz Wasyla Kandyńskiego.

Bibliografia

Capelle Philippe. 2010. „Fenomenologia i życie w myśli Michela Henry’ego”, przeł. Siostry Betanki. W: Michel Henry – fenomenolog życia, red. Andrzej Gielarowski, Robert Grzywacz, 13–36. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”. Wydawnictwo WAM.

Descartes René. 2001. Medytacje o pierwszej filozofii, przeł. Maria i Kazimierz Ajdukiewiczowie. Kęty: Wydawnictwo ANTYK.

Descartes René. 2001. Namiętności duszy, przeł. Ludwik Chmaj. Kęty: Wydawnictwo ANTYK.

Drwięga Marek. 2012. „Cielesność i Życie, czyli o filozofii Michela Henry’ego”. W: Michel Henry, Wcielenie. Filozofia ciała, przeł. Małgorzata Frankiewicz, Dariusz Adamski, 9–28. Kraków: Tyniec. Wydawnictwo Benedyktynów.

Dufour-Wierusz Kowalska Gabrielle. 2010. „Michel Henry. Objawienie fenomenologiczne a objawienie chrześcijańskie”, przeł. Robert Grzywacz. W: Michel Henry – fenomenolog życia, red. Andrzej Gielarowski, Robert Grzywacz, 163–184. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”. Wydawnictwo WAM.

Gielarowski Andrzej. 2010. „Fenomenologia i teologia w filozofii człowieka Michela Henry’ego”. W: Michel Henry – fenomenolog życia, red. Andrzej Gielarowski, Robert Grzywacz, 185–214. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”. Wydawnictwo WAM.

Gielarowski Andrzej. 2016. Kryzys kultury, kryzys człowieka. Kraków: Wydawnictwo WAM.

Gilbert Paul. 2010. „Michel Henry i immanencja”, przeł. Robert Grzywacz. W: Michel Henry – fenomenolog życia, red. Andrzej Gielarowski, Robert Grzywacz, 105–122. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”. Wydawnictwo WAM.

Hart James G. 2012. „Teoria fenomenologiczna i krytyka kultury. Czytanie La Barbarie Michela Henry’ego”, przeł. Paulina Sosnowska. Przegląd Filozoficzno-Literacki 34: 361–378.

Henry Michel. 1996. C'est moi la vérité: Pour une philosophie du Christianisme. Paris: Editions du Seuil.

Henry Michel. 2004. La barbarie. Paris: Quadrige/PUF.

Henry Michel. 2005. Voir l’invisible. Sur Kandinsky. Paris: Quadrige/ PUF.

Henry Michel. 2006. „Fenomenologia nie-intencjonalna: zadanie fenomenologii przyszłości”, przeł. Jacek Migasiński. W: Fenomenologia francuska. Rozpoznania, interpretacje, rozwinięcia, red. Iwona Lorenc, Jacek Migasiński, 418–437. Warszawa: IFiS PAN.

Henry Michel. 2007. O fenomenologii, przeł. Marek Drwięga. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.

Henry Michel. 2010. „Etyka i kryzys współczesnej kultury”, przeł. Monika Murawska. W: Michel Henry – fenomenolog życia, red. Andrzej Gielarowski, Robert Grzywacz, 73–81. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”. Wydawnictwo WAM.

Henry Michel. 2010. „Etyka i religia w fenomenologii Życia”, przeł. Monika Murawska. W: Michel Henry – fenomenolog życia, red. Andrzej Gielarowski, Robert Grzywacz, 149–161. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”. Wydawnictwo WAM.

Henry Michel. 2011. „Zobaczyć niewidzialne. O Kandinskym”, przeł. Dorota Molińska. Artium Quaestationes 22: 351–367.

Henry Michel. 2012. „Czy pojęcie duszy ma sens?”, przeł. Maja Chmura, Filip Taranienko, przekład przejrzał i poprawił Jacek Migasiński. Przegląd Filozoficzno-Literacki 34: 67–91.

Henry Michel. 2012. „Przedmowa do wydania włoskiego Genealogii psychoanalizy”, przeł. Paweł Orłowski. Przegląd Filozoficzno-Literacki 34: 19–26.

Henry Michel. 2012. Słowa Chrystusa, przeł. Kazimierz Mrówka. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.

Henry Michel. 2012. „Sztuka i fenomenologia życia”, przeł. Monika Murawska. Przegląd Filozoficzno-Literacki 34: 157–179.

Henry Michel. 2012. „Videre videor”, przeł. Maja Chmura, przekład przejrzał i poprawił Jacek Migasiński. Przegląd Filozoficzno-Literacki 34: 37–66.

Henry Michel. 2012. Wcielenie. Filozofia ciała, przeł. Małgorzata Frankiewicz, Dariusz Adamski. Kraków: Tyniec. Wydawnictwo Benedyktynów.

Husserl Edmund. 2013. Doświadczenie i sąd, przeł. Bogdan Baran. Warszawa: Fundacja Aletheia.

Husserl Edmund. 2017. Kryzys nauk europejskich i fenomenologia transcendentalna, przeł. Sławomira Walczewska. Kraków: Vis-à-vis Etiuda.

Kandyński Wasyl. 1978. Obrazy, przeł. Jerzy Stankiewicz. W: Luigi Rognoni, Wiedeńska szkoła muzyczna, przeł. Henryk Krzeczkowski, 481–484. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne.

Kandyński Wasyl. 1991. Eseje o sztuce i artystach, przeł. Ewa Sagan. Kraków: Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki.

Kandyński Wasyl. 1996. O duchowości w sztuce, przeł. Stanisław Fijałkowski. Łódź: Państwowa Galeria Sztuki w Łodzi.

Kandyński Wasyl. 2019. Punkt i linia a płaszczyzna, przeł. Stanisław Fijałkowski. Łódź: Wydawnictwo Oficyna.

Kruszyńska Sabina. 2016. „Ugruntowanie podmiotu w fenomenologii radykalnej Michela Henry’ego”. Miscellanea Anthropologica et Sociologica 17: 71–81.

Kruszyńska Sabina. 2018. Kulturalny barbarzyńca. Fenomenologia radykalna Michela Henry’ego jako filozofia sztuki życia. Kraków: TAiWPN Universitas.

Leclercq Jean. 2012. „Droga ku słowom Boga. Michel Henry i nauka chrześcijańska”, przeł. Monika Murawska. Przegląd Filozoficzno-Literacki 34: 379–396.

Lorenc Iwona. 2006. „Ścieżki ku rzeczom samym współczesnej fenomenologii francuskiej”. W: Fenomenologia francuska. Rozpoznania, interpretacje, rozwinięcia, red. Iwona Lorenc, Jacek Migasiński, 30–66. Warszawa: IFiS PAN.

Marion Jean-Luc. 1996. „The Saturated Phenomenon”. Philosophy Today 40, 1: 103–124.

Marion Jean-Luc. 2007. Będąc danym. Esej z fenomenologii donacji, przeł. Wojciech Starzyński. Warszawa: IFiS PAN.

Marion Jean-Luc. 2008. The Visible and the Revealed, przeł. Christina M. Gschwandtner, Thomas A. Carlson, John Conley, Danielle Poe, Arianne Conty, Jeffrey F. Kosky. New York: Fordham University Press.

Marion Jean-Luc. 2016. Givenness and Revelation, przeł. Stephen E. Lewis. Oxford-New York: Oxford University Press.

Merleau-Ponty Maurice. 1996. Oko i umysł, przeł. Stanisław Cichowicz. W: Maurice Merleau-Ponty, Oko i umysł. Szkice o malarstwie, przeł. Stanisław Cichowicz, Maryna Ochab, Ewa Bieńkowska, Joanna Skoczylas, 15–67. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo obraz/terytoria.

Merleau-Ponty Maurice. 1996. Widzialne i niewidzialne, przeł. Małgorzata Kowalska, Jacek Migasiński, Renata Lis, Iwona Lorenc. Warszawa: Fundacja Aletheia.

Migasiński Jacek. 2012. „Kartezjusz podług Henry’ego: początek fenomenologii”. Przegląd Filozoficzno-Literacki 34: 201–218.

Mumford Lewis. 2012. Mit maszyny. T. 1, przeł. Michał Szczubiałka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Mumford Lewis. 2014. Mit maszyny. T. 2, przeł. Michał Szczubiałka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Murawska Monika. 2006. „Sztuka, która pozwala zobaczyć niewidzialne. Maurice Merleau-Ponty o malarstwie Cézanne’a i Michel Henry o abstrakcji Kandinskiego”. Przegląd Filozoficzno-Literacki 14: 133–154.

Murawska Monika. 2010. „Filozofia źródłowa «contra» antropologia. Fenomen kultury w ujęciu Michela Henry’ego”. W: Michel Henry – fenomenolog życia, red. Andrzej Gielarowski, Robert Grzywacz, 123–146. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”. Wydawnictwo WAM.

Murawska Monika. 2011. Filozofowanie z zamkniętymi oczami. Fenomenologia ciała Michela Henry’ego. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Murawska Monika. 2011. „Piękno nieintencjonalne. Fenomenologia sztuki Michela Henry’ego”. W: Między przedmiotowością a podmiotowością: intencjonalność w fenomenologii francuskiej, red. Andrzej Gielarowski, Robert Grzywacz, 209–226. Kraków: Akademia Ignatianum, Wydawnictwo WAM.

Murawska Monika. 2012. „Obnażyć sztukę. Fenomen dzieła sztuki w fenomenologii Jeana Luca Mariona i Henriego Maldineya”. W: Fenomen i przedstawienie. Francuska estetyka fenomenologiczna. Założenia/ zastosowania/ konteksty, red. Iwona Lorenc, Mateusz Salwa, Piotr Schollenberger, 265–286. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.

Murawska Monika. 2012. „Post-fenomenologia jako źródło cierpień”. Przegląd Filozoficzno-Literacki 34: 9–18.

Murawska Monika. 2012. „Samo źródło źródłowości. Kategoria jawienia się w fenomenologii Michela Henry’ego i Henri Maldineya”. Przegląd Filozoficzno-Literacki 34: 293–314.

Murawska Monika. 2014. „Meandry cielesności. Różne oblicza fenomenologii ciała”. W: Wprowadzenie do fenomenologii. Interpretacje, zastosowania, problemy. T. 1, red. Witold Płotka, 444–483. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.

Petit Jean-François. 2011. „Michel Henry: intencjonalność między marksizmem a chrześcijaństwem”, przeł. Monika Murawska. W: Między przedmiotowością a podmiotowością: intencjonalność w fenomenologii francuskiej, red. Andrzej Gielarowski, Robert Grzywacz, 365–378. Kraków: Akademia Ignatianum. Wydawnictwo WAM.

Pokropski Marek. 2012. „Husserl i Henry – spór o intencjonalność”. Przegląd Filozoficzno-Literacki 34: 229–249.

Rejniak-Majewska Agnieszka. 2019. „Chaosmos, czyli o gramatyce i fizjonomice form”. W: Wasyl Kandyński, Punkt i linia a płaszczyzna, przeł. Stanisław Fijałkowski, 198–223. Łódź: Wydawnictwo Oficyna.

Schopenhauer Arthur. 1995. Świat jako wola i przedstawienie. T. 2, przeł. Jan Garewicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Schönberg Arnold, Kandinsky Wassily. 1980. Briefe, Bilder und Dokumente einer außergewöhnlichen Begegnung, red. Jelena Hahl-Koch. Salzburg-Wien: Residenz Verlag.

Selz Peter. 1957. „The Aesthetic Theories of Wassily Kandinsky and Their Relationship to the Origin of Non-Objective Painting”. The Art Bulletin 39, 2: 127–136.

Spengler Oswald. 2014. Zmierzch Zachodu, przeł. Józef Marzęcki. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Starzyński Wojciech. 2014. Neokartezjanizm fenomenologii francuskiej. Warszawa: IFiS PAN.

Stoker Wessel. 2012. Where Heaven and Earth Meet, przeł. Henry Jansen. Amsterdam–New York: Editions Rodopi B.V.

Tarnowski Karol. 2010. „Samo-pobudzenie i Bóg”. W: Michel Henry – fenomenolog życia, red. Andrzej Gielarowski, Robert Grzywacz, 215–232. Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM.

Yampolskaya Anna. 2018. „Metamorphoses of the Subject: Kandinsky Interpreted by Michel Henry and Henri Maldiney”. Avant 9, 2: 157–167.

Witkiewicz Stanisław Ignacy. 2002. Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia. Szkice estetyczne. Warszawa: PIW.

Zahavi Dan. 2012. „Michel Henry i fenomenologia niewidzialnego”, przeł. Paulina Sosnowska. Przegląd Filozoficzno-Literacki 34: 315–333.

Ruch Filozoficzny

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2021-04-26

Jak cytować

1.
KRAWIEC, Andrzej. Sztuka jako objawienie Życia w perspektywie fenomenologii Michela Henry’ego. Ruch Filozoficzny [online]. 26 kwiecień 2021, T. 77, nr 1, s. 57–87. [udostępniono 25.5.2025]. DOI 10.12775/RF.2021.004.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 77 Nr 1 (2021)

Dział

Artykuły

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 1168
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

afektywność, doznaniowość (pathos), fenomenologia, Henry, immanencja, Kandyński, sztuka, Życie
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa