Problem całości zjawisk w filozofii Kanta
DOI:
https://doi.org/10.12775/RF.2025.036Słowa kluczowe
Kant, całość wszystkich zjawisk, świat transcendentalny, świat empiryczny, transcendentalizmAbstrakt
W artykule przedstawiam problem całości rzeczywistości w filozofii Kanta i w związku z nim różne rozumienia świata występujące w tej koncepcji: tradycyjne (dogmatyczne), empiryczne i transcendentalne (właściwe). Klasyczne pojęcie świata zostaje poddane krytyce i odrzucone jako rodzaj “rzeczy samej w sobie”; empiryczne pojęcie z kolei odnosi się do pewnego wąskiego, prywatnego świata otaczającego podmiot i jest niewystarczające, a transcendentalne, właściwe i adekwatne pojęcie świata (“idea świata”) zostaje wypracowane dopiero na poziomie rozumu. Główną osią interpretacyjną publikacji jest teza o tym, że skoro w teorii Kanta do świata poza wiedzą nie mamy żadnego dostępu, a jedyny świat nam dany, to właśnie świat reprezentowany w wiedzy-o-świecie, to filozoficzna droga do rozumienia świata musi prowadzić przez wiedzę.
Bibliografia
Bickmann Claudia, Zur systematischen Funktion der Kantischen Ideenlehre, w: Hiltscher/Georgi (red), Perspektiven der Transzendental Philosophie im Anschluss an die Philosophie Kants, Karl Alber Verlag, Freiburg, 2002, s. 43 -79.
Carl Wolfgang, Die transzendentale Deduktion der Kategorien in der ersten Auflage der Kritik der reinen Vernunft, Vittorio Klostermann Verlag, Frankfurt a/Mian 1992.
Hartmann Nicolai, Diesseits von Idealismus und Realismus: Ein Beitrag zur Scheidung des Geschichtlichen und Übergeschichtlichen in der Kantischen Philosophie. In: Sonderdrucke der Kantischen Studien. Pan Verlag R. Heise, Berlin 1924, 160–206.
Hartmann Nicolai, Nowe drogi ontologii, przeł. Leszek Kopciuch i Artur Mordka,Wydawnictwo Rolewski, Toruń 1998.
Henrich Dieter, Identitaet und Objektivitaet. Eine Untersuchung zu Kants transzendentaler Deduktion, Carl Winter UniveristaetVerlag, Heidelberg1976.
Heidegger Martin, Kant und das Problem der Metaphysik, Vittorio Klostermann Verlag, Frankfurt/Main 2010.
Heidegger Martin, Phaenomenologische Interpretation von Kants Kritik der reinen Vernunft, Gesamtausgabe. Bd. 25, Vittorio Klostermann Verlag, Frankfurt a/M 1967.
Heidegger Martin, Wegmarken, Vittorio Klostermann Verlag, Frankfurt/Main 2013.
Husserl Edmund, Idee czystej fenomenologii i fenomenologicznej filozofii, przeł. Danuta Gierulanka, ks. 1, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1975.
Kant Immanuel, Kritik der reinen Vernuft, Suhrkamp, Frankfurt am/ Main 2022.
Kant Immanuel, Krytyka czystego rozumu, przeł. Roman Ingarden, PWN, Warszawa 1957. .
Kaulbach Friedrich, Philosophie der Beschreibung, Boehlau, Koeln-Graz 1968.
Noras Andrzej J., Historia neokantyzmu, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2012.
Pendlebury Michael, Making Sense of Kants Schematism, w: Philosophy and Phenomenological Research 55, 1995, s. 777- 797.
Prauss G., Kant und das Problem der Dinge an sich, w: Zeitschrift fuer Philosophische Forschung 30 (3), 1976, s. 487 -490.
Putnam Hilary, A Defense of Internal Realism, w: Teorema: International Journal of Philosophy 15 (3-4) 1982, s. 30-42.
Rolewski Jarosław, Empirical truth in the Critique of Pure Reason, w: Studia Philosophica Kantiana, 2/2021, s. 5-20.
Rolewski Jarosław, Nowa metafizyka Kanta, Wydawnictwo Rolewski, Nowa Wieś 1991.
Vaihinger Hans, Schmidt Raymund, Kommentar zur Kants Kritik der reinen Vernunft, Bd. I, Bd. II, Union Deutsche Verlagsgesellschaft, Stuttgart/Berlin/Leipzig 1922.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Jarosław Rolewski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 6
Liczba cytowań: 0
