Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Język Polski

Ruch Filozoficzny

Kolonialny kontekst i konsekwencje dla debat klimatycznych
  • Strona domowa
  • /
  • Kolonialny kontekst i konsekwencje dla debat klimatycznych
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 81 Nr 1 (2025) /
  4. Artykuły

Kolonialny kontekst i konsekwencje dla debat klimatycznych

Autor

  • Adam Kubiak Uniwersytet Rzeszowski https://orcid.org/0000-0002-4153-0468

DOI:

https://doi.org/10.12775/RF.2025.008

Słowa kluczowe

eko-kolonializm, kolonializm środowiskowy, nierówności, środowiskowy i kolonialny wyzysk

Abstrakt

Celem tekstu jest wypełnienie luki w refleksji filozoficznej prowadzonej wokół zagadnień klimatycznych zidentyfikowanej jako brak kolonialnego kontekstu, zarówno w odniesieniu do genus zjawiska jak i jego współczesnych postaci. Szkic ten ma postać interwencji dyskursywnej z intencją wprowadzenia wspomnianego kontekstu jak i wybranej literatury z nim związanej. Podstawowym zgłaszanym tu postulatem jest, że brak takiej kontekstualizacji nie tylko powiela wzorzec kolonialnego „mówienia o” i związane z nim wzorce represji, ale też że z racji etycznej rangi, taki tryb dyskusji ma wątpliwe walory etyczne i praktyczne.

Bibliografia

2024. “Climate debt: The basis of a fair and effective solution to climate change, Plurinational State of of Bolivia Presentation to Technical Briefing on Historical Responsibility”, UN Climate Change Conference Baku – COP29, (online:) https://unfccc.int/files/meetings/ad_hoc_working_groups/lca/application/pdf/4_bolivia.pdf dostęp: 2024.10.10.

Alt Suv. 2022. “Environmental apocalypse and space: the lost dimension of the end of the world”, Environmental Politics 32(5):903–922.

Anderson Benedict. 1997. Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, bnt, opr. Stanisław Amsterdamski. Kraków: Znak.

Baatz Christian. 2014. „Climate Change and Individual Duties to Reduce GHG Emissions” Ethics, Policy & Environment, 17(1):1–19.

Bachram Heidi. 2004. “Climate fraud and carbon colonialism: the new trade in greenhouse gases”, Capitalism, Nature, Socialism, 15(4):5–20.

Bolton Patrick, Buchheit Lee, Gulati Mitu, Panizza Ugo, Weder di Mauro Beatrice, Zettelmeyer Jeromin. 2023. „On Debt and Climate”, Oxford Open Economics 2:1-6

Brons Lajos L. 2015. „Othering, an analysis. Transcience”, a Journal of Global Studies 6 (1):69-90.

Bumpus Adam G., Liverman Diana M. 2008. “Accumulation by decarbonization and the governance of carbon offsets”, Economic Geography, 84(2):127–55.

Chakrabarty Dipesh. 2014. „Climate and capital: on conjoined histories”, Critical Inquiry, 41(1) 2014:1–23.

Clements Benedict, Gupta Sanjeev, Liu Jianhong, “Settling the Climate Debt”, CGD NOTE 348/September (2023) (online): https://www.imf.org/en/Publications/fandd/issues/2023/09/settling-the-climate-debt-clements-gupta-liu dostęp: 2024.10.10.

Coen Deborah R. 2011. „Imperial Climatographies from Tyrol to Turkestan”, Osiris, 26(1):45–65.

Crosby Alfred W. 2015. Ecological imperialism: the biological expansion of Europe, 900-1900. Cambridge: Cambridge University Press.

Crowe Douglas M. Shryer Jeff. 1995. „Eco-Colonialism”, Wildlife Society Bulletin (1973-2006), 23(1):26–30

Dimitrijovska-Jankulovska Anita, Denkovska Milica. 2023. „Postcolonial »Otherness«”. SCIENCE International Journal. 2:47-50.

Funes Yessenia. 2022. „Yes, colonialism caused climate change”, IPCC reports, Atmos, 4 April, (online:) https://atmos.earth/ipcc-report-colonialism-climate-change/ dostęp: 2024.09.11

Gardiner Steven M. 2004. „Ethics and Global Climate Change” Ethics, Vol. 114, No. 3 ,s. 555-600

Gordon, L. R. 2023. „What Does It Mean to Colonise and Decolonise Philosophy?” Royal Institute of Philosophy Supplement, 93:117–135.

Harpreet K. Paul. 2021. „Towards reparative climate justice: from crises to liberations” Common Wealth, 12 April, (online:) https://www.common-wealth.co.uk/reports/towards-reparative-climate-justice-from-crises-to-liberations dostęp 2024.11.20.

Hickel Jason. 2020. Less is More: How Degrowth Will Save the World, London: William Heinemann

Hoagland, Sarah Lucia. 2020. „Aspects of the Coloniality of Knowledge". Critical Philosophy of Race. 8 (1–2):48–60 The Pennsylvania State University Press.

Hobsbawm Eric, Ranger Terence (red.). 2008. Tradycja wynaleziona, tł. Mieczysław Godyń, Filip Godyń, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Hodge Joseph M. 2011. „Science and Empire: An Overview of the Historical Scholarship” w: Science and Empire. Britain and the World, red. Brett M. Bennett, Joseph M. Hodge, 3-29London: Palgrave Macmillan.

Jasona W. Moore. 2015. Capitalism in the Web of Life. Ecology and the Accumulation of Capital London, Verso.

Kapf Dave. 2022. „Tech optimism isn't a solution to the climate crisis”, https://davekarpf.substack.com/p/tech-optimism-isnt-a-solution-to?utm_source=publication-search 2022.06.26 dostęp: 2024.10.10

Kapf Dave. 2023. „Why can't our tech billionaires learn anything new?” https://davekarpf.substack.com/p/why-cant-our-tech-billionaires-learn 2023.08.18 dostęp: 2024.10.10

Lohmann Larry. 2006. „Carbon Trading: A Critical Conversation on Climate Change, Privatisation and Power, Development Dialogue” No. 48, (Uppsala: Dag Hammarskjöld Centre ) (online:) https://www.daghammarskjold.se/publication/carbon-trading-critical-conversation-climate-change-privatisation-power/ dostęp: 2024.10.10

Losos Elizabeth C. , Pfaff Alexander, Pimm Stuart L. 2024. „Tackling debt, biodiversity loss, and climate change”, Science, 384:618 – 621.

Mahony Martin, Endfield Georgina. 2018. „Climate and colonialism”, WIREs: Climate Change, 9(2)

Moe-Lobeda Cynthia D. 2016 “Climate Change as Climate Debt: Forging a Just Future”, Journal of the Society of Christian Ethics, 36(1):27–49

Morozov Evgeny. 2013. To Save Everything, Click Here: The Folly of Technological Solutionism, (bmw) PublicAffairs

Nedopil Christoph, Yue Mengdi, Hughes Alice C. 2023. „Are debt-for-nature swaps scalable: Which nature, how much debt, and who pays?” Ambio, 53:63 – 78.

Nikiforuk Andrew. 2012. The energy of slaves: Oil and the new servitude. (bmw) Greystone Books.

Pickering Jonathan, Barry Christian. 2012. „On the concept of climate debt: its moral and political value”, Critical Review of International Social and Political Philosophy 15: 667 – 685,

Quijano, Aníbal. 2000. "Coloniality of Power and Eurocentrism in Latin America". International Sociology. 15 (2):215–232. SAGE Publications

Quijano, Anibal. 2007. „Coloniality and modernity/rationality” Cultural Studies 21 (2–3):168–178,

Sinnott-Armstrong Walter. 2010. „It's not my fault” w: Climate ethics. Essential readings, red. S. M. Gardiner, S. Caney, D. Jamieson, 332–344. Oxford New York, Oxford University Press.

Smith James. 2000. Biofuels and the Globalization of Risk: The Biggest Change in North–South Relations Since Colonialism London: Zed Books

Sowa Jan. 2015. Inna Rzeczpospolita jest możliwa! Widma przeszłości, wizje przyszłości, Wydawnictwo W.A.B

Tao Leigh Goffe. 2025. Dark Laboratory: On Columbus, the Caribbean, and the Origins of the Climate Crisis (bmw) Penguin.

Tharoor Shashi. 2018. Inglorious empire: What the British did to India. Penguin UK

Tokay Ela. 2020. „Climate Change, Environmental Philosophy, and Anthropocentrism” (w:) Handbook of Philosophy of Climate Change. Handbooks in Philosophy, red. Pellegrino G., Di Paola, M.,361–376. Cham: Springer.

Tschakert Petra, Barnett Jon, Ellis Neville, Lawrence Carmen, Tuana Nancy, New Mark, Elrick-Barr Carmen, Pandit Ram, Pannell David. 2017. „Climate change and loss, as if people mattered: values, places and experiences”, Wiley interdisciplinary reviews: Climate Change, 8.

Veblen Thorstein. 1994. The Theory of the Leisure Class: An Economic Study of Institutions. Penguin twentieth-century classics. New York: Penguin Books.

Vernon Raymond, 1974. „The Theory of the Leisure Class by Thorstein Veblen”, Dædalus. 103 (1): 53–57.

Walter D. Mignolo, Arturo Escobar. 2013. Globalization and the Decolonial Option, London, Routledge.

Whit Laurelyn. 2009. Science, Colonialism, and Indigenous Peoples: The Cultural Politics of Law and Knowledge New York: Cambridge University Press

Young Jason C. 2021. „Environmental colonialism, digital indigeneity, and the politicization of resilience”, Environment and Planning E: Nature and Space, 4(2): 230-251.

Zarycki Tomasz. 2025. „Interdyscyplinarność a zagrożenia strukturalne dla socjologii krytycznej. Artykuł dyskusyjny”, Przegląd Socjologii Jakościowej, 1, XXI:122-144.

Ruch Filozoficzny

Pobrania

  • pdf

Opublikowane

2025-11-02

Jak cytować

1.
KUBIAK, Adam. Kolonialny kontekst i konsekwencje dla debat klimatycznych. Ruch Filozoficzny [online]. 2 listopad 2025, T. 81, nr 1, s. 131–148. [udostępniono 11.12.2025]. DOI 10.12775/RF.2025.008.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 81 Nr 1 (2025)

Dział

Artykuły

Licencja

Prawa autorskie (c) 2025 Adam Kubiak

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 54
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

eko-kolonializm, kolonializm środowiskowy, nierówności, środowiskowy i kolonialny wyzysk
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa