Spotkanie myśli Kołakowskiego i Naessa: Złoty środek pomiędzy prymatem kultury a egalitaryzmem biosferycznym jako odpowiedź na współczesne kryzysy
DOI:
https://doi.org/10.12775/RF.2025.011Słowa kluczowe
Leszek Kołakowski, Arne Naess, kryzys klimatyczny, odpowiedzialność, etyka środowiskowa, sacrumAbstrakt
Artykuł analizuje idee Leszka Kołakowskiego oraz Arne Naessa, badając ich znaczenie w kontekście globalnych kryzysów: ekologicznym i humanitarnym. Odkrycie korespondencji między filozofami posłużyło jako impuls do analizy ich rozbieżności ideowych, osadzonych w kontekście uwarunkowań społecznych i historycznych. Naess, twórca głębokiej ekologii, dążył do równości między bytami, podczas gdy Kołakowski opowiadał się za ochroną wartości sacrum w celu przeciwdziałania dehumanizacji człowieka. Celem artykułu jest pokazanie możliwości połączenia obu perspektyw jako propozycji nowego modelu etycznego odpowiadającego na dzisiejsze kryzysy.
Bibliografia
Bell Daniel. 1983. „Powrót sacrum. Tezy na temat przyszłości religii”, przeł. Wiktoria i Krzysztof Doroszowie. Znak 9: 1377–1391.
Devall Bill, George Sessions. 1985. Deep Ecology: Living as if Nature Mattered. Salt Lake City: Gibbs Smith.
Eliade Mircea. 1999. Sacrum i profanum: O istocie religijności. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Freud Zygmunt. 1995. Kultura jako źródło cierpień, przeł. Jerzy Prokopiuk, oprac. Robert Reszke. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Freud Zygmunt. 1997. Totem i tabu, przeł. Marcin Poręba, Jerzy Prokopiuk, oprac. Robert Reszke, Warszawa: Wydawnictwo KR.
Hańderek Joanna. 2019. „Nieludzkie zwierzę”. Kultura-Historia-Globalizacja 26: 67-81.
Hayward Tim. 1997. „Anthropocentrism: A Misunderstood Problem”. Enviromental Ethics 1: 49-63.
Jonas Hans. 1996. Zasada odpowiedzialności. Etyka dla cywilizacji technologii, przeł. Marek Klimowicz, Tomasz Kowalski. Kraków: Platan.
Katz Eric, Oechsli Lauren. 1993. „Moving Beyond Anthropocentrism: Environmental Ethics, Development and the Amazon”. Environmental Ethics 15: 49–59.
Klein Naomi. 2020. To zmienia wszystko. Kapitalizm kontra klimat, przeł. Hanna Jankowska, Katarzyna Makaruk. Warszawa: Muza.
Kołakowski Leszek. 1988. Jeśli Boga nie ma... O Bogu, Diable, Grzechu i innych zmartwieniach tak zwanej filozofii religii. Kraków: Znak.
Kołakowski Leszek. 1994. Obecność mitu. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Kołakowski Leszek. 2000. Mini wykłady o maxi sprawach: seria druga. Kraków: Znak.
Kronenberg Jakub, Bergier Tomasz. 2010. Wyzwania rozwoju zrównoważonego w Polsce. Kraków: Fundacja Sendzimira.
Kulasiewicz Jagoda. 1993. Głęboka ekologia Arne Naessa, Bielsko-Biała: Stowarzyszenie Pracownia na rzecz Wszystkich Istot.
Naess Arne. 1986. „The Deep Ecology Movement Some Philosophical Aspects”. Philosophical Inquiry 8: 10-31.
Naess Arne. 1989. Ecology, Community and Lifestyle: Outline of an Ecosophy. Cambridge: Cambridge University Press.
Naess Arne. 2005. „Equality, Sameness, and Right”. W: The Selected Works of Arne Naess. Red. Alan Drenson. Dordrecht: Springer.
Naess Arne. 2005. „The Third World, Wilderness, and Deep Ecology”. W: The Selected Works of Arne Naess. Red. Alan Drenson. Dordrecht: Springer.
Napiórkowski Marcin. 2019. Turbopatriotyzm. Kraków: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Stomski Wojciech. 2001. „Leszek Kotakowski jako krytyk uniwersalizmu kutlrowego”. Zeszyty Naukowe Ostroteckiego Towarzystwa Naukowego 15: 263-276.
Weber Max. 2014. Etyka protestancka a duch kapitalizmu, przeł. Jan Miziński. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
White Lynn. 1967. „The Historical Roots of Our Ecologic Crisis”. Science 3767: 1203–1207.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Michał Wojtczyk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 46
Liczba cytowań: 0
