Henryk Elzenberg w świecie konsumpcji

Dlaczego byłby outsiderem?

Abstrakt

Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na tytułowe pytanie: „Henryk Elzenberg w świecie konsumpcji i dlaczego byłby outsiderem?” Aby satysfakcjonująco odpowiedzieć na to pytanie trzeba prześledzić w jaki sposób Elzenberg „układacz tablic wartości”, aksjologiczny perfekcjonista, zwolennik pesymistycznej wizji człowieka mógłby się odnaleźć we współczesnym świecie konsumpcji fundowanym na wartościach utylitarnych. W sferze aksjologii filozofia Elzenberga i świat konsumpcji to dwa różne światy pomiędzy, którymi porozumienie jest praktycznie niemożliwe. W dwóch różnych wymiarach sytuuje się również elzenbergowska przepojona pesymizmem wizja świata, człowieka oraz konsumpcjonistyczna pogoń za przyjemnościami życia. Kolejną istotną różnicą między elzenbergowską i konsumpcjonistyczną wizją świata jest pojmowanie wolności. Zupełnie odmiennie pojmowaną przez Elzenberga i realizowaną w rzeczywistości konsumpcjonistycznej jest miłość. Na pewno poza sferą elzenbergowskiej akceptacji pozostałaby „szczęśliwość bez zobowiązań” jako istota miłości konsumpcyjnej, miłości zachłannej, miłości niesymetrycznej, w której przede wszystkim mają być zaspokojone moje potrzeby, a druga jednostka związku miłosnego jest traktowana jako narzędzie służące realizacji tego celu. W zupełnie różnych wymiarach realizowane są dwie niezwykle ważne wartości a mianowicie godność i prawda a w szczególności jej negacja tzn. kłamstwo. Zadziwiająca natomiast jest aktualność w postrzeganiu polityków i władzy. Przy pomocy uwag Elzenberga sprzed ponad stu lat opisać można funkcjonowanie sfery polityki w polskiej rzeczywistości dnia dzisiejszego.