Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Hrvatski
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • Announcements
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały

“The useless have to go”, or the spectre of unemployment, 1956–1957
  • Home
  • /
  • “The useless have to go”, or the spectre of unemployment, 1956–1957
  1. Home /
  2. Archives /
  3. No. 14 (2016) /
  4. Artykuły i studia

“The useless have to go”, or the spectre of unemployment, 1956–1957

Authors

  • Jerzy Kochanowski Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego

DOI:

https://doi.org/10.12775/Polska.2016.03

Keywords

unemployment, the unemployed, towns, women, administration, state interventionism, unemployment compensation, Ministry of Employment, labour emigration

Abstract

The “thaw” which was brought up by the year 1955 evidenced a fact, concealed from the late 1940s, that unemployment could exist also in socialist countries. From the mid-1955 the problem was no longer a taboo subject, and in 1956–1957 it even became a topic of open discussions. And although unemployment of the second half of the fifties was often compared to that before the war, some distinct differences were evident. First of all, there was no a uniform system of support for the unemployed which would provide, for example legal, systematic unemployment compensations. There were also some striking regional differences, for instance Upper Silesia (Górny Śląsk) was facing an acute shortage of labour force, while numerous regions of Central and Eastern Poland, especially small towns and rural areas, had unemployment of structural character (the purpose of the so-called “intervention found” of 1956–1958 was, among others, to create new jobs in backward regions). Contrary to that before the war, unemployment of the 1950s did not affect mainly men and (qualified) workers, but women in the first place and employees with low qualifications. The shared features were the lack of jobs for intellectuals and for young people who were just entering the labour market. A characteristic trait of the “thaw” unemployment was also the necessity to employ many repatriates from the USSR, redundant civil workers of the state administration, functionaries of the security services, the party apparatus and (non-)commissioned officers of the Polish Army. An endemic phenomenon in the scale of the whole post-war period was a temporary return to the idea of legal labour emigration.

Author Biography

Jerzy Kochanowski, Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego

Jerzy Kochanowski (ur. 1960), prof. dr hab., pracownik Instytutu Historycznego UW; zajmuje się m.in. dziejami Europy Środkowo-Wschodniej, II wojną światową, historią społeczną PRL, stosunkami polsko-(wschodnio)niemieckimi, dziejami przymusowych migracji w XX w.; (współ)autor m.in.: W polskiej niewoli. Niemieccy jeńcy wojenni w Polsce 1945–1950 (Warszawa 2001; wyd. w j. niemieckim: Osnabrück 2004); People on the Move. Forced Population Movements in Europe in the Second World War and its Aftermath (Oxford–New York 2008); Zanim powstała NRD. Polska wobec radzieckiej strefy okupacyjnej Niemiec 1945–1949 (Wrocław 2008); Tylnymi drzwiami. „Czarny rynek” w Polsce 1944–1989 (Warszawa 2010 i 2015; wyd. w j. niemieckim 2013); O jaką wojnę walczyliśmy? Teksty z lat 1984–2013 (Gdańsk–Zakrzewo 2013); Warszawiacy nie z tej ziemi. Cudzoziemscy mieszkańcy stolicy 1945–1989 (Warszawa 2013); 1956. (Nieco) inne spojrzenie. Eine (etwas) andere Perspective (współredaktor J. von Puttkamer, Warszawa 2016).

References

Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. 1: 1944–1956, red. K. Szwagrzyk, Warszawa 2005

Babula J., Wojsko Polskie 1945–1989. Próba analizy operacyjnej, Warszawa 1998 Bagiński E., Małe miasta w strukturze osiedleńczej Polski, Wrocław 1998

Barański S., Szkolnictwo zawodowe w okresie stalinowskim: „produkcja kadr” czy instytucja awansu społecznego?, „Przegląd Historyczny” 102 (2011), z. 2

Biuletyny Komitetu do spraw Bezpieczeństwa Publicznego. Grudzień 1954–listopad 1956, wstęp M. Filipiak, opr. W. Chudzik, M. Filipiak, J. Gołębiowski, Warszawa 2009

Dangel J., Przekształcenia sieci miejskiej w Polsce pod wpływem rozwoju ludności i uprzemysłowienia kraju w okresie 1946–1960, Warszawa 1968

Grzelak-Kostulska F., Szymańska D., Małe miasta w Polsce – zmiany ludnościowe i funkcjonalne w drugiej połowie XX wieku, w: Małe miasta a rozwój lokalny i regionalny, red. K. Heffner, Katowice 2005

Jarosz D., „Chłopskość” jako element stygmatyzacji w przestrzeni miejskiej w Polsce po 1945 r., w: Dzieje partii stronnictw chłopskich w Europie, t. 2: W podzielonej Europie, Pułtusk–Warszawa 2007

Jarosz D., Polacy a stalinizm 1948–1956, Warszawa 2000

Jarska N., Kobiety z marmuru. Robotnice w Polsce w latach 1945–1960, Warszawa 2015 Kajetanowicz J., Polskie wojska lądowe w latach 1945–1960, Toruń 2005

Kiełczewska-Zaleska M., Problemy geograficzno-gospodarcze małych miast w Polsce w świetle dokonanych opracowań, w: Studia geograficzne nad aktywizacją małych miast, red. K. Dziewoński, M. Kiełczewska-Zaleska, L. Kosiński, J. Kostrowicki, S. Leszczycki, Warszawa 1957 (Prace Geograficzne, 9)

Klipa O., Polskie robotnice w Czechosłowacji: czy przyjechały, by pozostać?, w: Bocznymi drogami. Nieoficjalne kontakty społeczeństw socjalistycznych 1956–1989, red. W. Borodziej, J. Kochanowski, Warszawa 2010

Kochanowski J., Naczynia połączone, czyli polsko-czechosłowackie Schleichwege 1945–1989, w: Amicus Poloniae. Teksty ofiarowane profesorowi Heinrichowi Kunstmannowi w osiemdziesiątą piątą rocznicę urodzin, red. K. Ruchniewicz, M. Zybura, Wrocław 2009

Miasteczka polskie w XIX–XX w. Z dziejów formowania się społeczności, red. R. Kołodziejczyk, Kielce 1992

Mlonek K., Bezrobocie w Polsce w XX wieku w świetle badań, Warszawa 1999

Mlonek K., Sytuacja na rynku pracy, struktura i warunki życia poszukujących pracy w Kole w 1957 r., „Zeszyty Zakładu Problemów Zatrudnienia Instytutu Gospodarstwa Społecznego” 4 (1958) Muszalski C., Sytuacja na rynku pracy, struktura i warunki życia bezrobotnych w Zamościu w 1957 r., „Zeszyty Zakładu Problemów Zatrudnienia Instytutu Gospodarstwa Społecznego” 5 (1958) Nastałek-Żygadło G., Filmowy portret problemów społecznych w „czarnej serii” (1956–1958), Warszawa 2013

Piotrowski P., Śląski Okręg Wojskowy. Przekształcenia organizacyjne 1945–1956, Warszawa 2003 Preiss-Zajdowa A., Badanie rynku pracy oraz warunków życia poszukujących pracy w Świdwinie, „Zeszyty Zakładu Problemów Zatrudnienia Instytutu Gospodarstwa Społecznego” 6 (1958) Rajkiewicz A., Problemy zatrudnienia, Warszawa 1959

Rudnicki L., Woźniczka H., Chłopi-robotnicy, Katowice 1989

Sobczak L., Badania rynku pracy w Tomaszowie Mazowieckim, „Zeszyty Zakładu Problemów Zatrudnienia Instytutu Gospodarstwa Społecznego” 3 (1958)

Stola D., Kraj bez wyjścia? Migracje z Polski 1949–1989, Warszawa 2010

Zaremba M., Wielka trwoga. Polska 1945–1947. Ludowa reakcja na kryzys, Kraków 2012 Zgłobica M., „Czy naprawdę w Polsce Ludowej nie istniało bezrobocie?”, mps, Warszawa 2016

Żarnowski J., Rola państwa i jego instytucji w przemianach społecznych w Polsce (1918–1939), w: Społeczeństwo międzywojenne: nowe spojrzenie, red. W. Mędrzecki, J. Żarnowski, Warszawa 2015 (Metamorfozy Społeczne, 10)

Żarnowski J., Rola państwa w kształtowaniu społeczeństwa Polski międzywojennej. Zarys problemu i uwagi wstępne, w: Państwo i społeczeństwo Drugiej Rzeczypospolitej. Zbiór studiów, red. J. Żarnowski, Warszawa 2014 (Metamorfozy Społeczne, 8)

Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Published

2016-12-01

How to Cite

1.
KOCHANOWSKI, Jerzy. “The useless have to go”, or the spectre of unemployment, 1956–1957. Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały. Online. 1 December 2016. No. 14, pp. 61-98. [Accessed 5 July 2025]. DOI 10.12775/Polska.2016.03.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

No. 14 (2016)

Section

Artykuły i studia

Stats

Number of views and downloads: 511
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Information

  • For Readers
  • For Authors
  • For Librarians

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski

Tags

Search using one of provided tags:

unemployment, the unemployed, towns, women, administration, state interventionism, unemployment compensation, Ministry of Employment, labour emigration
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop