Cenzura w bibliotece w PRL i w III RP na tle dyskusji w krajach zachodnich
DOI:
https://doi.org/10.12775/Polska.2024.09Słowa kluczowe
cenzura, biblioteki, poprawność polityczna, książki kontrowersyjne, wolność słowaAbstrakt
Tekst zawiera opis funkcjonowania systemu cenzury w PRL ze szczególnym uwzględnieniem cenzurowania bibliotek. Artykuł prezentuje dyskusje o różnorodnych formach cenzury, jaka występuje we współczesnych bibliotekach krajów zachodnich. Autor zwraca uwagę na brak tego typu dyskusji w III RP oraz brak refleksji na temat udostępniania zbiorów o treściach kontrowersyjnych.
Bibliografia
Domke R., Propaganda sukcesu w prasie elementem kształtowania wizerunku Polski lat 70., jako dziesiątej potęgi ekonomicznej świata, w: Bibliologia polityczna. Praca zbiorowa, red. D. Kuźmina, Warszawa 2011, s. 298–309
Doyle T., Selection versus Censorhip in Libraries, „Collection Management” t. 27, 2002, nr 1, s. 15–25
Drygalski J., Kwaśniewski J., (Nie)realny socjalizm, Warszawa 1992
Dunin J., Biblioteka a wolność myśli, „Przegląd Biblioteczny” 1992, nr 1/4, s. 27–34
Górniak T., Saletra B., Cenzura w polskich bibliotekach naukowych w latach 1945–1989 na przykładzie Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego, w: Nie po myśli władzy. Studia nad cenzurą i zakresem wolności słowa na ziemiach polskich od wieku XIX do czasów współczesnych, red. D. Degen, M. Żynda, Toruń 2012, s. 263–279
Heckart R.J., The Library as a Marketplace of Ideas, „College & Research Libraries” t. 52, 1991, nr 6, s. 491–505
Ingarden R., O dyskusji owocnej słów kilka, „Przegląd Kulturalny” 1961, nr 48, [przedruk w:] J. Karpiński, Nie być w myśleniu posłusznym. Ossowscy, socjologia, filozofia, Londyn 1989, s. 193–195
Inspirator obywatelski. Przewodnik po nieformalnej edukacji obywatelskiej w bibliotekach publicznych i nie tylko…, red. G. Makowski, F. Pazderski, Warszawa 2011
Kamiński S.S., Zakazana książka. O ingerencji cenzury w gromadzenie zbiorów bibliotecznych w latach 1981–1989, „Bibliotekarz” 1992, nr 9, s. 2–7
Kisielewski S., Bez cenzury, Warszawa 1983
Klepka R., Medialna stronniczość polityczna jako nowa forma cenzury. Przypadek „Wiadomości” TVP, w: Cenzuro wróć? Mechanizmy ograniczania wolności słowa w Polsce po 1990 roku, red. Z. Romek, K. Kamińska-Chełminiak, Pułtusk–Warszawa 2018, s. 189–203
Kondek S.A., Papierowa rewolucja. Oficjalny obieg książek w Polsce w latach 1948–1955, Warszawa 1999
Korczyńska-Derkacz M., Książki szkodliwe politycznie, czyli akcja „oczyszczania” księgozbiorów bibliotek szkolnych, pedagogicznych i publicznych w latach 1947–1956, w: Niewygodne dla władzy. Ograniczanie wolności słowa na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, red. D. Degen, J. Gzella, Toruń 2010, s. 335–356
Lapèrie F., For sex, see librarian. Censure et bibliothèques aux Etats-Unis, „Bulletin des Bibliothèques de France” t. 30, 1994, nr 6, s. 46–52
Lindner J., Poprawność polityczna, w: Cenzuro wróć? Mechanizmy ograniczania wolności słowa w Polsce po 1990 roku, red. Z. Romek, K. Kamińska-Chełminiak, Pułtusk–Warszawa 2018, s. 29–45
Łuszpak A., „Nie poszliśmy więc do polityki. Ale oto polityka przyszła do nas” – rola bibliotekarza w okresie stalinowskim (w świetle materiałów zamieszczonych na łamach polskich czasopism zawodowych), „Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi” t. 12, 2018, s. 273–305
McMenemy D., Selection and Censorship. Librarians and Their Collections, „Library Review” t. 57, 2008, nr 5, s. 341–344
Moody K., Covert Censorship in Libraries. A Discussion Paper, „The Australian Library Journal” t. 54, 2005, nr 2, s. 138–147
Morgan C., Fighting the War Against Censorship. A National Perspective, „Library Journal” t. 120, 1995, nr 17, s. 36–38
Paul M., Zając M., Otwarci / ostrożni / niezdecydowani. Opinie i postawy bibliotekarzy publicznych względem kontrowersyjnych książek dla dzieci, Warszawa 2022
Romek Z., Cenzura a nauka historyczna w Polsce 1944–1970, Warszawa 2010
Romek Z., System cenzury w PRL, w: T. Strzyżewski, Wielka księga cenzury PRL w dokumentach, Warszawa 2015, s. 9–27
Strzyżewski T., Matrix czy prawda selektywna? Antycenzorskie retrospekcje, Wrocław 2006
Sturges S., Limits to Freedom of Expression? Considerations Arising from the Danish Cartoon’s Affair, „IFLA Journal” t. 32, 2006, nr 3, s. 181–188
Tischner J., Nauka w czasach zniewolenia, „Tygodnik Powszechny” 1990, nr 43, s. 2
Żmigrodzki Z., Patologia biblioteczna, Katowice 1996
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 38
Liczba cytowań: 0
