Wymyślając wolnorynkowy leninizm. Dylematy ostatniego pokolenia komunistów na Węgrzech i w Polsce
DOI:
https://doi.org/10.12775/Polska.2021.07Słowa kluczowe
reforma, kryzys, transformacja ustrojowa, pieriestrojka, Leszek Miller, Miklós Németh, 1989Abstrakt
Tekst stanowi próbę analizy politycznej aktywności i języka używanego przez dwóch reprezentantów ostatniego pokolenia komunistycznych polityków w Polsce i na Węgrzech. Jako przykładowi przedstawiciele tej generacji zostali potraktowani Miklós Németh oraz Leszek Miller. Celem wywodu jest rozpatrzenie podobieństw i różnic, potencjalnych wzajemnych przepływów idei i inspiracji, a w konsekwencji odsłonięcie nowych przestrzeni analitycznych, w ramach których można będzie sformułować nowe: pełniejsze i bardziej przekonujące hipotezy i tezy badawcze. Dotyczą one tak ostatnich lat funkcjonowania systemu komunistycznego, jak i punktu startu, z którego budowano nową, niekomunistyczną państwowość i nowy system społeczno-polityczno-ekonomiczny.
Bibliografia
Edycje źródłowe
Balcerowicz L., Trzeba się bić z PiS o Polskę, Warszawa 2016
Gorbaczow M., Przebudowa i nowe myślenie dla naszego kraju i dla całego świata, przeł. A. Karkus et al., Warszawa 1988
Miller L., Anatomia siły. Rozmowa z Robertem Krasowskim, Warszawa 2013
Oplatka A., Németh Miklós – Mert ez az ország érdeke, Budapest 2014
Polska 1986–1989. Koniec systemu, t. 2: Dyskusja, red. A. Paczkowski, Warszawa 2002
Rakowski M.F., Dzienniki polityczne 1987–1990, Warszawa 2005
Wiśniewski W., Dlaczego upadł socjalizm? Od straszności do śmieszności, Toruń 2015
Opracowania
Antal A., Chicago a Dimitrov téren. Neoliberalizmus és a Kádár-rendszer, Budapest 2021
Bockman J., Markets in the Name of Socialism. The Left-Wing Origins of Neoliberalism, Stanford 2011
Communist Reformation. Nationalism, Internationalism, and Change in the World Communist Movement, red. G.R. Urban, New York 1979
Delsol Ch., Wprowadzenie do wydania polskiego, w: V. Tismăneanu, Diabeł w historii. Komunizm, faszyzm i inne lekcje wieku dwudziestego, wprowadzenie Ch. Delsol, przeł. K. Michałowicz, Warszawa 2018, s. 7–13
Földes G., Az eladósodás politikatörténete, 1957–1986, Budapest 1995
Grala D.T., Reformy gospodarcze w PRL (1982–1989). Próba uratowania socjalizmu, Warszawa 2005
Jowitt K., The New World Disorder. The Leninist Extinction, Berkeley 1992
Kowal P., Mit „pokojowego przekazania władzy” a polityczny plan utrzymana wpływów PZPR, w: Sprzeczne narracje… z historii powojennej Polski 1944–1989, red. R. Spałek, Warszawa 2020, s. 373–389
Leszczyński A., Skok w nowoczesność. Polityka wzrostu w krajach peryferyjnych 1943–1980, Warszawa 2013
Marody M., Dylematy postaw politycznych i orientacji światopoglądowych, w: Oswajanie wielkiej zmiany. Instytut Socjologii UW o polskiej transformacji, red. I. Krzemiński, J. Raciborski, Warszawa 2007, s. 92–110
Mark J., Iacob B.C., Rupprecht T., Spaskovska L., 1989: A Global History of Eastern Europe, Oxford 2019
Mitrovits M., Az önigazgatás bukása. A neoliberális rendszerváltás Lengyelországban, „Eszmélet”, 2009, nr 83, s. 33–53
Nałęcz D. i T., 1989–1990. Czas przełomu, Warszawa 2019
Krzemiński I., System społeczny „epoki gierkowskiej”, w: Społeczeństwo polskie w kryzysie, red. S. Nowak, Warszawa 2004, s. 95–134
Ost D., Solidarność a polityka antypolityki, przeł. S. Kowalski, Gdańsk 2014
Przeperski M., Historia pewnego przystosowania. Węgrzy lat sześćdziesiątych w raportach Departamentu Badania Słuchalności Radia Wolna Europa, w: Opozycja i opór społeczny w Polsce po 1956 roku, red. J. Olaszek, T. Kozłowski, Warszawa 2011, s. 219–239
Przeperski M., Sytuacja nierewolucyjna. Polacy u progu obrad Okrągłego Stołu, „Więź” 2019, nr 1, s. 92–108
Rainer J.M., János Kádár (1912–1989). Der letzte Generalsekretär der ungarischen Kommunisten, w: Die letzten Generalsekretäre Kommunistische Herrschaft im Spätsozialismus, red. M. Sabrow, S. Schattenberg, Berlin 2018, s. 65–90
Ripp Z., Rendszerváltás Magyarországon 1987–1990, Budapest 2006
Staniszkis J., Postkomunizm. Próba opisu, Gdańsk 2001
Szacki J., Liberalizm po komunizmie, Kraków 1994
Targalski J., Służby specjalne i pieriestrojka. Rola służb specjalnych i ich agentur w pieriestrojce i demontażu komunizmu w Europie sowieckiej, t. 1–5, Warszawa 2017
Taubman W., Gorbachev. His Life and Times, New York 2017
Tismaneanu V., Wizje zbawienia. Demokracja, nacjonalizm i mit w postkomunistycznej Europie, przeł. H. Janowska, Warszawa 2000
Tőkés R.L., Hungary’s Negotiated Revolution. Economic Reform, Social Change and Political Succession, Cambridge 1996
Wciślik P., „Totalitarianism” and the Limits of Polish Dissident Political Thought. Late Socialistm and After, w: Thinking Through Transition. Liberal Democracy, Authoritarian Past, and Intellectual History in East Central Europe After 1989, red. M. Kopeček, P. Wciślik, Budapest 2015, s. 73–108
Zaremba M., Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce 1944–1980, Warszawa 2005
Zybertowicz A., W uścisku tajnych służb. Upadek komunizmu i układ postnomenklaturowy, Komorów 1993
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 360
Liczba cytowań: 0
