Ewolucja planowania finansowego w Polsce w latach 1945–1990

Abstrakt

Zalety wieloletniego planowania finansowego dostrzegane były w Polsce już od lat 60. XX w. Mimo że pierwsza próba wieloletniego planowania finansowego, odnosząca się do budżetów lokalnych, miała miejsce dopiero w latach 1961–1965, to już wówczas charakterystyczne było to, że prognozowane kwoty dochodów oraz limity wydatków były nierealne i nieskoordynowane z budżetem państwa. Ponadto wraz z rozwojem myśli dotyczącej wieloletniego planowania finansowego coraz wyraźniej zarysowywała się potrzeba oparcia budżetów terenowych o własne dochody. Należy zaznaczyć, że już w tym okresie pojawiły się także próby odpowiedzi na pierwsze fundamentalne pytania dotyczące wyboru koncepcji wieloletniego planowania finansowego. W tym zakresie na szczególną uwagę zasługuje dyskusja pomiędzy zwolennikami centralistycznego („odgórnego”) sposobu wieloletniego planowania finansowego oraz lokalnego („oddolnego”) wieloletniego planowania finansowego. Pomimo ówczesnej sytuacji politycznej dostrzeżono, że koncepcja wieloletniego planowania finansowego, przygotowywanego „od dołu”, w budżetach terenowych jest bardziej efektywna niż metoda rządowego wieloletniego planowania finansowego realizowanego z wyłączeniem tzw. czynnika obywatelskiego.