Polski i litewski model samorządu terytorialnego w ujęciu historycznym - analiza porównawcza ze szczególnym uwzględnieniem stosowania budżetu obywatelskiego
DOI:
https://doi.org/10.12775/PBPS.2023.023Słowa kluczowe
polska gmina, litewski rejon, instrumenty konsultacyjne, budżet obywatelskiAbstrakt
Zarówno Polska, jak i Litwa to państwa, które na przestrzeni lat przechodziły dynamiczne zmiany ustrojowe. Były one spowodowane niestabilną sytuacją polityczną i wpływami sowieckimi. W artykule przeprowadzono analizę porównawczą funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce i na Litwie, mającą na celu wskazanie podstawowych różnic i podobieństw w tym obszarze z uwzględnieniem aspektów historycznych. Analiza porównawcza została oparta na przykładzie funkcjonowania polskiej wiejsko-miejskiej Gminy Wyszków oraz litewskiego Samorządu Rejonu Solecznickiego. Przeprowadzona analiza porównawcza ostatecznie pozwoliła na wskazanie instrumentów konsultacji społecznych stosowanych przez polski samorząd gminny, które mogłyby być wykorzystane przez samorząd rejonu litewskiego.
Bibliografia
Bandarzewski K., Samorząd terytorialny we współczesnych konstytucjach Polski i Litwy [w:] M. Grzybowski, B. Naleziński (red. nauk.), Państwo demokratyczne, prawne i socjalne. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Zbigniewowi Antoniemu Maciągowi. Tom 2. Studia Historyczno-Prawne i Ustrojowo Porównawcze, Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków 2014.
Birskyte L., Involving citizens in public decision making: the case of participatory budgeting in Lithuania, “Financial Theory and Practice” 2013, nr 37, s. 383–402.
Cichoń P., Wpływ Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 marca 1921 r. na kształtowanie się samorządu terytorialnego w II Rzeczpospolitej, „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa” 2021, nr 14, s. 495–510.
Czopek M., Żołnierczyk E., Konsultacje społeczne jako forma dialogu ze społecznością lokalną, „Społeczności Lokalne Studia Interdyscyplinarne” 2017, nr 1, s. 85–93.
Dudzińska K., Runiewicz-Jasińska R., The Development of Lithuanian Statehood in years 1918–1940, ”Polish Political Science” 2007, nr 36, s. 233–254.
Fałdowski M, Geneza i istota Samorządu terytorialnego jako determinanta bezpieczeństwa społeczeństwa obywatelskiego na przykładzie wybranych państw UE, „Przegląd Policyjny” 2018, nr 2, s. 37–49.
Gasidacja A., Rozwój regionalny Litwy w warunkach integracji gospodarczej, „Ekonomia Międzynarodowa” 2018, nr 21, s. 5–19.
Gregorowicz S., Parlament Republiki Litewskiej, „Biuro Studiów i Ekspertyz” 1992, nr 77, s. 1–5.
Janosiewicz W., Samorząd terytorialny w Polsce – zarys historyczny, „Homo Politicus” 2018, nr 13, s. 7–21.
Kelminskienė A., Definicja budżetu partycypacyjnego i czynniki warunkujące: przypadek miast Wilno i Alytus, Mykolo Romerio Universitetass, Wilno 2023.
Kierończyk P., Konstytucja litewska na tle polskiej ustawy zasadniczej, „ Gdańskie Studia Prawnicze” 2018, Tom XL, s. 681–698.
Krasnowolski A., Budżety obywatelskie (partycypacyjne). Historia instytucji i jej funkcjonowanie w polskich samorządach, Kancelaria Senatu, Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji, Warszawa 2020.
Malinowska-Misiąg E., Misiąg W., Podział administracyjny a system finansowania gmin w Polsce, „Studia BAS” 2021, nr 4, s. 9–26.
Malužinas M., Model samorządu terytorialnego w Republice Litewskiej – Gene-za i Rozwój, „Opinie i Komentarze FRDL Samorząd Terytorialny na świecie” 2023, nr 6, s. 1–10.
Malužinas M., Stosunki władzy na linii Smetona–Voldemaras. Rola organizacji Żelaznego Wilka w Litewskim systemie politycznym, „Kwartalnik Historyczny” 2022, nr 4, s. 937–958.
Ostrowska A., Budżet obywatelski i fundusz sołecki jako instytucje partycypacji społeczności lokalnej [w:] I. Lipowicz (red.), System Prawa Samorządu Terytorialnego. Tom 2. Ustrój samorządu terytorialnego, Wolters Kluwer, Warszawa 2022.
Ostrowska A., Planowanie i dokonywanie wydatków publicznych w ramach budżetu obywatelskiego – uwagi de lege lata, „Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem” 2020, nr 12, s. 196–213.
Ostrowska A., System prawnofinansowy powiatów a decentralizacja finansów publicznych, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, Białystok 2006.
Radczenko A., Korupcyjna mapa Litwy: wyzwania stają się trudniejsze, https://wilno.tvp.pl/70346893/korupcyjna-mapa-litwy-wyzwania-staja-sie-trudniejsze, (dostęp: 3 kwietnia 2024 r.).
Radczenko A. Litewska samorządowość nie do końca zdaje egzamin, https://kurierwilenski.lt/2023/10/07/litewska-samorzadnosc-nie-do-konca-zdaje-egzamin/, (dostęp: 28 marca 2024 r.).
Radczenko A., Samorząd na Litwie naprawić czy korzystać, https://kurierwilenski.lt/2020/06/26/samorzad-na-litwie-naprawiac-czy-korzystac/ (dostęp: 20.03.2024 r.).
Roszczyński B, Mączyński M., Samorząd terytorialny w materii konstytucyjnej – wybrane zagadnienia, „Zeszyty Naukowe Pro Publico Bono” 2017, s. 95–112.
Šaparnienė D., Lazauskienė A., Mejerė O., Juknevičienė V., Local Self-government in Lithuania [w:] B. Brezovnik, I. Hoffman, J. Kostubiec (red.), Local Self Government in Europe, Institute for Local Self-Government (Lex Localis Press), Maribor 2021.
Składanek B., Samorząd terytorialny w świetle konstytucji marcowej [w:] J. Smarż, Paweł Śwital, E. Gulińska (red.), Samorząd terytorialny daw-niej i dziś, Instytut Naukowo-Wydawniczy „Spatium”, Radom 2021.
Stawicki R, Samorząd terytorialny w II Rzeczpospolitej – zarys prawno-historyczny, Kancelaria Senatu. Biuro Analiz i Dokumentacji, Warszawa 2015.
Tarasiewicz S., Starostowie pozostaną niewybieralni, https://kurierwilenski.lt/2015/02/26/starostowie-pozostana-niewybieralni/, (dostęp: 18 lutego 2024 r.).
Zajankowska A., Niepodległość Litwy i odrodzenie kościoła katolickiego, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne” 2013 nr 99, s. 283–293.
Zawadzka-Pąk U., Ochrona dobra wspólnego poprzez budżet partycypacyjny (obywatelski). Studium aksjologiczno-prawne, Wydawnictwo Temida 2, Białystok 2019.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Katarzyna Przestrzelska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 333
Liczba cytowań: 0